Nei, þetta er okkur óviðkomandi

var nokkurn veginn svarið frá lögfræðideild Íslandsbanka þegar ég fór fram á að fá skuldskeytingu við áður greidda lánshluta erlendra lána vegna hlutabréfakaupa í Glitni banka sem ég tók hjá BYR.

Íslandsbanki tók við öðrum lánshlutum og vegna sömu viðskipta og bauð mér uppgjör af sínum frjálsa og fúsa vilja á eftirstöðvunum. Þegar vextir höfðu verið reiknaðir var lánið eilítið lægra en á pari við gjaldeyrisupphæðina á bréfinu.(Já ég er fífl sem ætlaði að taka stöðu í hlutabréfum í bönkunum góðu árið 2005 í erlendu láni sem er talið löglegt vegna orðalagsins á bréfum BYR. Bankarnir fóru  allir á hausinn árið 2008 og BYR skömmu síðar án þess að ég hefði haft rænu á að selja með hagnaði meðan ég gat.)

Lögfræðingar hafa sagt mér að venja sé að skuldajafna við svona uppgjör. Lögfræðideild Íslandsbanka skrifaði langa greinargerð um málið og var innihaldið nokkurn veginn eins og fyrirsögnin. Enda væri hér um frjálsa sjálfboðaaðgerð bankans að ræða sem satt er.Og veri hann auðvitað margblessaður fyrir. En ég var áður búinn að borga BYR að fullu meira en helming skuldarinnar. Sú skilvísi varð mér dýr því hefði ég ekki gert þetta þá hefði Íslandsbanki tekið við þeirri kröfu líka og gefið mér tilboð. En snú er sem sagt allt uppgreitt og ég skuldlaus við blessaðan bankann en blánkur.  

 En tilefni þess að ég skrifa um þetta er grein eftir Guðmund Oddsson í Mbl í dag.

 Guðmundur segir m.a.:

..."En samningar eru með þeim ósköpum gerðir að þeir hljóta að eiga við báða aðila sem við samningaborðið sitja. Það getur ekki verið eðlilegt að annar aðilinn geti hagað sér með þeim hætti að hann geti með hegðun sinni og gjörðum kollvarpað öllum þeim grunni sem samningurinn grundvallaðist á. Þá komum við að þeirri spurningu hvort það geti verið eðlilegt að sá sem lánar einhverjum eitthvað geti þegar honum sýnist breytt öllum forsendum og raunar hagað sér eins og bandít.

 

Án þess að ég hafi kannað það, þá þykir mér ekki ólíklegt að mjög margir þeirra sem nú eru í vandræðum með að greiða af þeim lánum sem þeir nú eru sagðir skulda, hafi á sínum tíma tekið bankana trúanlega þegar þeir sögðu að besta og öruggasta leiðin til að ávaxta sitt pund væri að kaupa hlutabréf í bönkunum. Í hugum okkar flestra voru bankarnir kjölfestan og höfðu alltaf verið og því voru þeir teknir trúanlegir þegar þeir gáfu upp eigin fjármálastöðu. Auðvitað má kalla þá sem trúðu því að allt væri satt og rétt sem frá þessum stofnunum kom aula, en var þeim ekki nokkur vorkunn?

 

Þá komum við að spurningunni, hverjir eiga að borga? Ég hef oft sagt, að það er ekkert að því að taka lán, en það versta við lánin er að það verður að borga þau til baka. Í þeim hremmingum sem gengið hafa yfir okkur á síðustu árum og þeim lygum og svikum sem bankarnir hafa sýnt þjóðinni, þá er fyrir mér alveg ljóst, að bankarnir eiga að bera mestan kostnað við lánin sem veitt voru á fölskum forsendum um þeirra eigin stöðu. Bankarnir bókstaflega hvöttu fólk til að taka lán á sínum tíma og eins hringdi starfsfólk þeirra í þá sem áttu fé á traustum bankabókum og hvöttu þá til að setja fé í einhverja fjárfestingu og þá oftast í kaup á hlutabréfum í bönkunum sjálfum. Það er því ljóst í mínum huga, að bankarnir eiga í flestum tilvikum að sitja uppi með þessi lán. Það eru því engir aðrir sem verða að borga.

 

Eins og alkunna er, þá fóru bankarnir allir á hausinn og nú sigla þeir áfram á nýjum kennitölum og láta sem þeir hafi aldrei átt sér neina fortíð. Þeir hafa hins vegar ekki gleymt sínum gömlu viðskiptavinum, því nú sýna þeir milljarða hagnað ár eftir ár, sem grundvallast að mestu á að uppreikna þau stökkbreyttu lán sem þeir veittu þeim á fölskum forsendum...."

 

Guðmundur tekur hressilega til orða að vanda. Án þess að ég skrifi undir öll lýsingarorðin þá er  sannleikskjarni í þessu hjá Guðmundi. Ég er auðvitað auli eins og hann segir sem tók lán tiil að græða á hlutabréfum í bönkunum þar sem þeir hvöttu mann til þess. Þeir brugðust svo, skiptu um kennitölur og allt það en rukka nú skuldirnar vegna hlutabréfakaupanna á fullu.

Núna skiptir fortíðin  þá engu máli. Íslandsbanka koma  Glitnir og BYR  ekkert við nema að hann rukkar öll bréf sem Glitnir og BYR áttu eftir einhvern gjörning Steingríms J. Sigfússonar. Íslandsbanki hætti við að innheimta stofnfjárlánin sem Jón Ásgeir og hans nótar komu  inn á stofnfjáreigendur BYR og náðu til sín milljörðum á þann hátt. Íslandsbanki á heiður skilinn fyrir þetta því þúsund heimili hefði farið á hausinn ef þetta hefði verið rukkað..

Mér hefði fundist sanngjarnt að þeir sem höfðu greitt lán í BYR vegna hlutafjárviðskipta hefðu  átt að fá þau tekin með í heildaruppgjöri við nýjan eiganda bréfanna Íslandsbanka.

Líka hefði mér fundist sanngjarnt að fyrrum hlutafjáreigendur í Glitni hefðu kannski átt að fá einhver bréf í nýja Íslandsbankanum og hinum líka í staðinn fyrir gömlu bréfin að þau tilskildu að sannað væri að þeir hefðu ekki eignast þau í skuggalegum viðskiptum með lánum frá bönkunum sjálfum.

Kannski sjá bankarnir eins og Íslandsbanki sér einhvern sóma í að gera eitthvað fyrir þessa gömlu tryggu hluthafa frá tímum Iðnaðarbankans  sem sitja úti á klakanum og horfa á sama fólkið og fyrr sitja í sömu stólunum að gera sömu hlutina í sömu húsunum og fyrir hrun, Glitni og allt það. Bara undir nýjum kennitölum og merkjum.

Thor Jensen er sagður hafa borgað gömlum kröfuhöfum skuldir sínar þegar hann gat án þess að nokkur neyddi hann til þess. En hans líkar koma líklega ekki aftur.

Bankahefðir eru líklega fyrir bí og okkur óviðkomandi. 

Athugasemdir

[Gunnar Heiðarsson, 8.3.2013 kl. 09:44]

Við endurreisn bankanna gleymdist að endurreisa það traust sem þeir nutu. Við hrun þeirra féll einnig traustið.

Það var auðvitað nauðsynlegt að koma á starfhæfu fjármálakerfi eftir hrunið, en bankakerfi án trausts þjóðarinnar er lítils virði.

Því hefði átt að leggja miklu meiri áherslu á að byggja upp þetta traust aftur. Því miður virðast hvorki stjórnvöld né forsvarsmenn bankanna sjá þessa augljósu staðreynd, a.m.k. er ekki að sjá að verk bankanna beri þess merki og ekkert hafa stjórnvöld gert, nema síður sé.

[Halldór Jónsson, 8.3.2013 kl. 13:27]

Hveerju orði sannara Gunnar. Maður lítur banka öðrumm augum en áður. Þeir gengu alveg fram af þjóðinni fyrir hrun og hrifningin hefur ekki aukist þó þeir séu að skreyta sig með brúkuðum og aðkeyptum póltíkusum í stjórnum. Fólkið dýrkar þá ekki lengur eins og var meðan traustið var á dögum og einhvers metið.Veltu fyrir þér af hverju Davíð Oddsson nýtur fjórfalds álits meira en 7000 aðspurðra á móti þeim sem næstir koma? Hann var nefnilega traustur og heiðarlegur stjórnmálamaður en ekki vindhani, hafði skoðanir en lét ekki kaupa sig.

[Eyjólfur G Svavarsson, 8.3.2013 kl. 18:39]

Hverjir eiga að borga þeim sem staðgreiddu bréfin.

[Halldór Jónsson, 9.3.2013 kl. 19:36]

Ég var ekki að biðja um endurgreiðslu heldufr að allt dæmið væri reiknað.Ekki bara rukkað en gömlum greiðslum vegna sama hlutar sleppt.

En mér finnst svo líka að bankarnir gætu alveg gefið því fólki sem átti í bönkunum fyrir hrun kost á að fá einhverja hluti í þeim nýju á einhverjum sérkjörum sem þeir geta upphugsað.Þannig mynu bankarnir endurreisa orðstír sinn að einhverju leyti eins og Thor Jensen gerði