Hvað er íslenzkt?

í gróðurfari landsins?

Einar Sveinbjörnsson ritar athyglisverða grein í Morgunblaðið í dag um hvernig megi best kolefnisbinda með gróðri.

Einar segir:

"Aðgerðaáætlun ríkisstjórnarinnar 2018-2030 var kynnt í september 2018. Enginn þarf að efast um augljósan metnað í þeirri viðleitni að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda. Greinilegur vilji er einnig til þess að stuðla að aukinni kolefnisbindingu þannig að Ísland geti staðið við markmið Parísarsamningsins 2013. Þar fyrir utan hefur ríkisstjórnin stefnt að kolefnishlutleysi 2040.

Áætlunin samanstendur af aðgerðum á mörgum sviðum. Dregnar eru fram tvær lykiláherslur: 1. Orkuskipti í samgöngum. 2. Átak í kolefnisbindingu. Í fyrri grein um þessi mál benti ég á hversu brekkan er brött í orkuskiptum í samgöngum, þrátt fyrir að rafbílum fari mjög fjölgandi. Umferðin eykst einfaldlega enn og stærri ökutækjum á bensíni eða olíu fer enn sem komið er fjölgandi. Hitt stóra verkefnið er bindingin. Í áætluninni segir að ráðist verði í átak við endurheimt votlendis, birkiskóga og kjarrlendis, sem og stöðvun jarðvegseyðingar og frekari landgræðslu og nýskógrækt.

Ég ætla ekki að fjalla frekar um endurheimt votlendis sem sérstaka loftslagsaðgerð, enda bindur hún ekki kolefni. Hún er fyrirbyggjandi og mikilvæg sem slík, þótt örðugt geti reynst á endanum að sýna fram tölulegan á árangur með óyggjandi hætti. Ísland hefur hins vegar skýrar heimildir til bindingar með skógrækt og landgræðslu upp að ákveðnu marki innan loftslagssamnings Sþ.

Áform um bindingu rekast illilega á það sem kalla má íslenska gróðurpólitík. Einstaklingar og stofnanir á vegum ríkisins takast harkalega á um tegundaval, hvort eigi og megi notast við erlendar tegundir. Í texta ríkisstjórnarinnar er sérstaklega kveðið á um birki.

Íslenska kræðubirkið og kjarrskógar binda um 1/10 hluta þess sem hægt er að ná með hagstæðustu samsetningu annarra tegunda. Þannig myndu alaskaösp og stafafura í samlífi soga til sín kolefni úr lofthjúpnum um tíu tonn á hektara lands á ári. Þá er miðað við einkar þéttan loftslagsskóg með um 2.500 gróðursetningum á hektara lands.

Ef birkið verður ofan á þarf tíu sinnum meira land og kostnaður eykst í svipuðu hlutfalli.

Stofnanir ríkisins ráða í raun

Skógræktin, Landgræðslan og Náttúrufræðistofnun eru þegar farnar að grafa sér skotgrafir til langtímahernaðar. Þetta eru ríkisstofnanir, ekki málsmetandi einstaklingar eða félagasamtök. Gróðurpólitíkin getur nefnilega verið grimm og heiftúðug, menn hafa þannig á þessum vígstöðvum rifist um lúpínuna í áratugi.

Áðurnefndar stofnanir, ásamt fleirum, s.s. Umhverfisstofnun og Skipulagsstofnun, ráða í raun framgangi í þessum málum. Ekki stjórnmálin eða sjálf ríkisstjórnin. Löggjöf leyfisveitinga er skýr. Nýskógrækt yfir tilteknum mörkum þarf í matsferli skipulagsáætlana. Einnig landgræðsluáætlun.

Allar þessar stofnanir koma að ákvörðun á endanum og reynslan segir að slíkt ferli geti tekið mörg ár og allsendis óvíst um niðurstöðu. Á meðan verða of fáar plöntur gróðursettar í tilgangi bindingar.

Í mínum huga þarf Alþingi að íhuga í alvöru að aftengja núverandi lagaramma um matsferli skógræktar- og landgræðsluáætlana svo ríkisstjórnin nái fram sínum markmiðum í loftslagsmálum. En gróðurpólitíkin endurspeglast líka inn í stjórnmálin. Þar er rétti farvegurinn og rétt að menn takist á og komist að niðurstöðu sem löggjöfin tekur mið af. Mikilvægt að sjónarmið landslags- og lífríkisverndar kallist á við uppgræðslu og bindingu með tegundum sem ekki eru upprunar hérlendis.

Veröldin er hins vegar ekki svart/hvít þegar kemur að þessum málum. Tregðulögmálið vinnur eins og oftast með frestun og frekari skoðun. Stjórnvöld þurfa hins vegar í loftslagsmálum að vera einbeitt og setja sér raunhæf markmið. Fylgja þarf eftir áætlunum af festu ef ekki á illa að fara í skuldbindingum Íslands fyrir árið 2030. En sú hætta er klárlega fyrir hendi."

Einar kemur þarna inn á hvernig tilfinningar eru látnar ráða för í landgræðslu. Alþingi er farið að velja gróðurtegundir eftir því hversu lengi tilteknar tegundir hafa vaxið í landinu.Ekki af hagkvæmnisjónarmiðum.

Fyrir milljónum ára uxu hér hitabeltistegundir. Þær eru horfnar og birkið komið í staðinn. Við landnám voru hér Írar sem forfeður Ara fróða líklega útrýmdu en bjöllur og baglar þeirra urðu eftir.

Norrænir menn voru hér flestir um aldir en alltaf fluttist að erlent fólk og þess fleiri sem fram líða stundir.Hvenær það fólk verða Íslendingar veit ég ekki. 

Ég er sjálfur ekki trúaður á árangur af þessu kolefnisbrölti öllu saman og tel það út í hött án vísindalegrar sönnunar. En þar sem á að eyða skattfé í þetta, þá finnst mér ekki máli skipta hvaða gróður sé talinn íslenzkur.

Hingað hafa verið fluttar erlendar gróðurtegundir,Alaska lúpínan, greni og fura  í meira en öld og kartöflur í hundruð ára. Verða þessar tegundir einhvern tímann íslenzkar frekar en við sem þykjumst eiga landið núna?

 

Athugasemdir

[Þórhallur Pálsson, 19.11.2019 kl. 14:33]

Við verðum að vona að skynsemin fái að ráða á endanum.
Ef menn veðja á birkirækt væri nærtækast að beitarfriða strax öll svæði þar sem eitthvert kjarr og þar með fræframleiðslu er að finna. Því það liggur fyrir að þar sem beit er stunduð verður nákvæmlega engin nýliðun í birkikjarri eða birkiskógum.
Ég hefði viljað sjá hrossamóana sem þekja láglendið í heilu sýslunum breytast í blandaðan skóg og láta þá einu gilda um þjóðerni trjánna, enda er gróðurríki jarðar óháð skiptingu lands í þjóðríki.  Enda er sú skipting mannanna verk.

[Jón Þórhallsson, 19.11.2019 kl. 15:18]

Spurningin ætti frekar að vera

hvað leiðir til FRAMÞRÓURNAR  

og hvað ekki?

[GÍSLI HOLGERSSON - ICELAND (IP-tala skráð) 20.11.2019 kl. 21:23]

Allt,sem var hér við landnám var Íslenzkt frá fjöru til fjalla Margir töldu ÍSLAND vera heilagt land og landnemarnir vel viti bornir.  Þeir gátu siglt til baka til Norðurlanda og Englands og síðan heim aftur til ÍSLANDS.