Alvaran í stóriðjunni.

 

Morgunblaðið fjallaði um málefni Rio Tinto Alcan í Staksteinum:

 

„Hagsmunirnir, sem í húfi eru [í Straumsvík], hlaupa á milljarðatugum á ári [til 2036].  Slíkar tölur kalla á, að staðan sé tekin alvarlega og rætt, hvaða þýðingu fyrirtækið [ISAL] hafi, og hvaða áhrif það hefði, ef þess nyti ekki lengur við.  

Hefur Landsvirkjun aðra kaupendur að þeirri orku, sem nú er seld til Straumsvíkur ?  Bíða önnur störf þeirra, sem þar starfa ?

  Landsmenn velta fyrir sér spurningum af þessu tagi, og fyrirtækið þeirra, Landsvirkjun, og ríkisvaldið, geta aldrei orðið stikkfrí í svo stóru máli."

Þessi orð falla þegar alvara er fólgin í því að álverinu kunni að verða lokað vegna tapreksturs.

Fluttar eru fréttir af því að RTZ hafi hagnast um 800 milljónir dollara á síðasta ári. Það eigi að gilda sem rök fyrir því að álverið geti því vel tapað einhverjum  milljörðum hér á landi.Þau rök halda auðvitað ekki.

Það verður að horfast í augu við orsakir tapsins hérlendis og hvort aðilar geti samið svo að til lokunar komi ekki sem ekki er hægt að hugsa til enda.

Fyrir Ísland er um að ræða útflutningstekjur upp á 55 mrdISK/ár eða um 5 % af útflutningstekjum landsins.

Um 30 % af þeirri upphæð renna til raforkukaupa  og um 10 % fara í launakostnað.  Innlendur kostnaður fyrirtækisins er því  um 45 % af tekjunum. 

Um er að ræða rúmlega 3,0 TWh/ár, sem Landsvirkjun hefur engan kaupanda að í nánustu framtíð að RTA/ÍSAL gengnu.

Hörður Arnarson sagði opinberlega um raforkusmaning landsvirkjunar og Álversins:

"Varðandi raforkuverðið teljum við, að samningurinn sé sanngjarn fyrir bæði fyrirtækin [ISAL og LV]. 

Vissulega er hann ekki ódýr, en hann er sanngjarn. 

Á heildina litið tel ég álverið ágætlega samkeppnisfært í iðnaði, sem býr við krefjandi aðstæður."

Hvernig getur annar aðilinn fullyrt svo um þetta sjónarmið annars deiluaðilans?

Hvað er sannleikur spurði Pílatus?

Fyrir liggur að nú nemur raforkukostnaður ISAL í USD/t Al um 34 % af skráðu álverði, LME.

Getur eitthvað álver getur skilað  framlegð við þær aðstæður? Sérfræðingar hljóta að geta lagt fram allar tölur hér um. 

Og það eru fleiri stórkaupendur að raforku sem eru í vandræðum með orkuverðið.

"Forstjóri Elkem á Íslandi segir óljóst, hvað taki við, þegar samningurinn við Landsvirkjun rennur út árið 2029.  Raforkuverðið sé komið að þolmörkum."

Norska ríkið hleypur undir bagga í erfiðleikum stóriðju og greiðir niður raforkuverð til hennar um 6 USD/MWh eða alls 20 milljarða ISK/ári  samkvæmt upplýsingum starfsmanna Landsvirkjunar í nýlegri blaðagrein.

"Vandinn er sá, að samkeppnishæfni verksmiðjunnar [á Grundartanga] á Íslandi samanstendur af fleiri þáttum en raforkunni einni og sér, og raforkan var sá þáttur, sem gerði það að verkum, að það borgaði sig að reka verksmiðju á Íslandi", segir Einar Þorsteinsson, forstjóri Elkem á Íslandi í samtali við Markaðinn."

Gildir ekki sama röksemd um staðarval álversins í Straumsvík? Hefði það risið þar án þeirrar staðreyndar?

"Tor Arne Berg, forstjóri Fjarðaáls, segist ekki geta tjáð sig um raforkusamning álfyrirtækisins við Landsvirkjun, enda sé hann trúnaðarmál. 

 

 "Það er þó alveg ljóst, að álverið var reist hér á landi vegna þess, að hér var í boði langtímasamningur á stöðugri orku", segir hann.

 "Helzta ógnin, sem steðjar að áliðnaði um þessar mundir, er offramleiðsla í Kína, sem kemur til vegna óeðlilegra niðurgreiðslna frá ríkinu.  Þetta hefur orðið til þess, að álverð hefur fallið á alþjóðlegum markaði, sem þrengir mjög að samkeppnisstöðu í þessari grein", bætir forstjórinn við."

Í viðtali við forstjóra Elkem, Einar Þorsteinsson,  segir hann eftirfarandi:

"Ef við skoðum þættina, sem hafa áhrif á afkomu okkar, má segja, að sá þáttur, sem vegur þyngst sé markaðsverð á afurðum.  Það sveiflar afkomunni upp og niður.  En ef við skoðum samkeppnishæfni verksmiðju okkar á Íslandi - Elkem er með 27 verksmiðjur á heimsvísu - þá samanstendur hún af þremur meginþáttum og hefur gert það frá upphafi", segir Einar.

"Þar má fyrst nefna flutningskostnað.  Við flytjum öll hráefni inn og allar afurðir út.  Þetta hefur veikt samkeppnisstöðu okkar gagnvart keppinautum í Evrópu", segir Einar. 

Annar þáttur, sem vegur þungt, er innlendur kostnaður og launakostnaður.  Öll þjónusta, sem Elkem kaupir innanlands, er beintengd við launaþróun, og þessi kostnaður er mjög óhagstæður að sögn Einars.  Verksmiðja Elkem á Íslandi er sú dýrasta innan samstæðunnar, hvað laun varðar. 

"Þriðji þátturinn er raforkan, en hún er ástæðan fyrir því, að verksmiðjan er yfirleitt á Íslandi.  Raforkuverðið var hagstætt og gerði það að verkum, að verksmiðja á Íslandi var samkeppnishæf.  Eftir niðurstöðu gerðardóms má segja, að þessi samkepnisþáttur sé að miklu leyti horfinn", segir Einar."

 Verða Íslendingar ekki að deila örlögum með stóriðjufyrirtækjunum af ítrústu sanngirni? Bíða betri tíma og að grænki á ný?

Athugasemdir

[Jón Þórhallsson, 27.2.2020 kl. 16:01]

Þyrftum við ekki að vita verðið  á MV-stundinni  sem að seld er til Straumsvík?

[Gunnar Heiðarsson, 27.2.2020 kl. 19:45]

Sæll Halldór

Það er einkum tvennt varðandi raforkumál sem virðist algerlega gleymt í umræðunni.

Í fyrsta lagi var það vegna samninga um stóriðju hér á landi sem okkur tókst að rafvæða nánast allt landið, hvert þorp og hvern sveitabæ. Það var því stóriðjan sem lagði grundvöll að þeim lífskjörum sem við landsmenn búum við, stóriðjan sem var grundvöllur stofnunnar Landsvirkjunnar og stóriðjan sem var grundvöllur byggðalínunnar.

Í öðru lagi gleymist gjarnan í umræðunni að vegna þessa samspils fengust erlendir aðilar til að koma hingað til lands og setja upp stór iðjuver. Fyrirtæki sem greiða að öllu jöfnu mun hærri laun en önnur fyrirtæki í landinu, fyrirtæki sem hafa aukið hér mikla þekkingu á mörgum sviðum, þekkingu sem við erum farin að selja úr landi. Eingöngu vegna raforkunnar fengust þessi fyrirtæki til að koma hingað, til lands sem er langt úr leið við hráefnamarkað og þann markað sem nýtir vörur þær er framleiddar eru.

Hefði ekki komið til þessa samspils orkuframleiðslu og stóriðju, hér á lkandi, værum við mun fátækari á allan hátt.

Kveðja

[Ómar Geirsson, 27.2.2020 kl. 20:37]

Halldór, þetta er rosalega langt mál hjá þér, án þess að koma að kjarna málsins.

Orkupakki 3 og draumurinn um tenginguna við Evrópu, þýðir fall álfyrirtækja.

Annars höfum við ekki orku til að selja gegnum sæstreng.

Þú veist þetta, en þú ennþá heldur að í næsta lífi verði gagnrýni á græðgisvæðingu Sjálfstæðisflokksins, neikvætt karma fyrir þig.

Annað skýrir ekki skortinn á tæpitungu.

Kveðja að austan.