Leita í fréttum mbl.is

Mega-Moggi!

kom svo til mín í dag laus viđ Viđreisnaróvćruna og heimskuna.

Á miđopnunni er núna tóm viska sem sannar hver Moggi er megnugur.

Fyrst skal telja stórmerka grein Vilhjálms Bjarnasonar. Eiginlega pakkađa af almennri skynsemi sem ćtti ađ blasa viđ hverjum manni. Ćtti heima sem texti í frćđibók í hagfrćđi.

En Villi segir:

Ţađ er áleitin spurning hvort frjálsborinn mađur geti haft vald á eigin málum. Ţannig eru mannréttindi fólgin í ţví ađ hver fái ađ vera svo heimskur sem hann vill. Ţađ eru mannréttindi ađ taka lán og ţađ eru mannréttindi ađ eiga frjálsan sparnađ. Ţađ er stjórnarskrárbundin skylda ađ stjórnvöld geri ţegnum sínum kleift ađ vernda verđgildi frjáls sparnađar.

Ţađ kann ađ vera ađ umbođslausir verkalýđsrekendur geti tekiđ sér vald til ađ ákveđa lánskjör annarra en ég frábiđ mér afskipti verkalýđsrekenda af mínum lánamálum. Ţađ er skerđing á mínum mannréttindum.

Enn frekar sem aldur fćrist yfir mig, ađ lánstími á mínum lánum eigi ađ laga sig ađ duttlungum ţessa umbođslausa fólks. Vandi verkalýđsrekenda er sá ađ ţegar ţeir byrja ađ ljúga af vanţekkingu sinni og fara međ bull og fleipur, ţá er erfitt ađ segja satt á eftir.

Áleitin spurning

Ţađ er einnig áleitin spurning á hvern veg verkalýđsrekendur í einu stéttarfélagi geta ákveđiđ lánskjör félaga í öđru og óskyldu stéttarfélagi, eđa ţeirra sem standa utan stéttarfélaga. Af hverju á mannvitsbrekkan forseti ASÍ ađ ákveđa lánskjör hjá félaga í BSRB eđa BHM? Er félögum í BSRB og BHM of gott ađ vera fífl, ef svo ber undir! Hvern varđar slíkt?

„Rétt eiga menn á ađ stofna stéttarfélög og stéttarfélagasambönd í ţeim tilgangi, ađ vinna sameiginlega ađ hagsmunamálum verkalýđsstéttarinnar og launtaka yfirleitt.“ Svo er ţađ orđađ í vinnulöggjöfinni. Ţađ felur ekki í sér ađ verkalýđsrekendur geti tekiđ sér vald til hagstjórnar á heimilum.

Hvađ međ lánasamninga?

Lán er samningur milli tveggja ađila, lánveitanda og lántaka. Báđir ađilar lánasamningsins bera réttindi og skyldur. Ađ auki gilda almennt samţykktar reglur margföldunar og deilingar ţar sem breytistćrđirnar eru:

- Höfuđstóll og gjaldmiđill

- Lánstími í dögum, mánuđum eđa árum

- Gjalddagar og skilmálar.

- Vextir, eđa ávöxtun á ári

- Dýrleiki láns er metinn af ávöxtun

Ef vextir eru breytilegir, ţá er eđlilegt ađ breytileikinn sé ekki ákvarđađur af lánveitandanum án ytri tilvísunar.

Ţađ er ástćđa til ađ staldra viđ hugtakiđ vexti. Vextir eru gjald fyrir afnot af fjármagni. Gjaldiđ tekur miđ af almennu vaxtastigi á fjármálamarkađi, áhćttulausum vöxtum, áhćttu og verđbólgu. Ađ auki eru nokkrir ađrir ţćttir sem skipta takmörkuđu máli.

Hinir áhćttulausir vextir eru taldir vera vextir á lánum sem ríkissjóđur tekur. Áhćtta tekur miđ af greiđslugetu og ađstćđum lántaka. Verđbólga er sú sama, hvort heldur ríkissjóđir, fyrirtćki eđa einstaklingar eiga í hlut.

Vaxtakjör og verđtrygging

Algengasti breytileikinn í vaxtakjörum er verđbólga. Vaxtakjör allra lána taka miđ af verđbólgu. Orđfćriđ á íslenskum fjármálamarkađi er međ ţví vitlausasta sem um getur. Enda engum of gott ađ vera heimskur! Lán ţar sem vaxtakjör eru ákvörđuđ međ hlutlćgri mćlingu verđbólgu eru talin „verđtryggđ“. Lán ţar sem breytileiki vaxta er ákvarđađur af lánveitanda eru talin „óverđtryggđ“! Allt tal um „óverđtryggđ“ lán er ţvćla úr munni lýđsleikja og rugludalla.

Algengasta dćmi um verđtryggingu eru lán á áfengi yfir helgi ţar sem endurgreiđa á međ sams konar áfengi. Verđbreyting á áfengi yfir helgi hefur engin áhrif á ţađ hve miklu áfengi skuli skilađ.

Umbođsvandi lánveitanda

Lántaki getur ekki ćtlast til ađ lánveitandi gangi á rétt umbjóđenda sinna um sameiginlegan sparnađ til lífeyris, ađ endurgreiđsla lánsins rýri rétt umbjóđendanna, vćntanlegra lífeyrisţega, um vćntan lífeyri vegna skyldubundins sparnađar. Ţá er forsenda fyrir skylduađild ađ lífeyrissjóđum brostin.

Ţađ hefur enginn heimild til ađ úthluta annarra manna gćđum ađ geđţótta.

Frumvarp um lánstíma

Fjármála- og efnahagsráđherra lćtur sig hafa ţađ ađ bera fram frumvarp til laga um breytingu á lögum um „vexti og verđtryggingu“ nr. 38/2001.

Frumvarpiđ virđist fram boriđ til ađ standa viđ fyrirheit í einhvers konar samkomulagi „ađila vinnumarkađarins“. Ég er á vinnumarkađi og ég hef aldrei framselt til nokkurs ađila rétt minn til ađ ákvarđa sjálfur lánstíma á lánum mínum, sem ég geri međ samkomulagi viđ lánveitanda minn. Ég óska ađeins eftir ţví ađ lánveitandi minn bjóđi sanngjarnan og viđráđanlegan lánstíma. Ef ég vil taka lán til 40 ára til bílakaupa, ţá er ţađ mitt mál. Ţađ er mál lánveitandans ađ veđ til tryggingar láninu haldi verđgildi sinu sem veđtrygging út lánstímann.

Ef lánveitandinn veitir mér ţá sanngirni ađ heimila mér ađ greiđa aukagreiđslur eftir efnum mínum og ástćđum, ţá ţarf ég ekki ađ lúta duttlungum verkalýđsrekenda um lánstíma.

Aldurstengdur lánstími

Svo á ađ aldurstengja lánstíma.

Hvađ međ aldurstengda mismunun?

Ţeir sem eldri eru ţurfa ađ lúta kröfum verkalýđsrekenda um styttri lánstíma en ţeir sem eru ungir! Hvađ segja Samtök aldrađra um slíka forsjárhyggju og ofstopa? Sá er ţetta ritar hefur alltaf álitiđ ţađ upphaf allrar vellíđunar ađ vera ekki ađ skipta sér af ţví hvert ađrir ćtla og hvađ ađrir gera. Og svo er hverjum manni alls ekki of gott ađ vera svo heimskur sem hann vill! Vitsmunir verkalýđsrekenda bćta ţar engu um.

Ţar sem alla virđist varđa svo mjög um ţjóđarhag, ţá er rétt ađ benda á ađ jöfn greiđslubyrđi á löngum tíma veldur ekki sveiflum á fjármálamarkađi. Ţađ er ört vaxandi hópur sem hefur einstakan áhuga á peningastefnu Seđlabankans og framkvćmd hennar!

Ef til vill er ćtlan ríkisstjórnarinnar ađ hćkka andlag til erfđafjárskatts. Aldurstenging bćtir ekki velferđ eldri borgara. Skuldir eđa skuldleysi er ákvörđun einstaklingsins en ekki ráđherra eđa verkalýđsrekenda.

Áhrif á greiđslubyrđi

Greiđslubyrđi lána tekur miđ af lánstíma. Ţví styttri lánstími, ţví ţyngri greiđslubyrđi. Ţađ kann ađ verđa sćla eftir ađ endurgreiđslu lýkur. Verkalýđsrekendur, forsćtisráđherra og fjármálaráđherra varđar ekkert um ţađ hvenćr ţegnar njóta sćlu. Ţađ kann ađ vera ađ einhverjir vilji dreifa sćlunni á langan tíma, án afskipta annarra. Ţađ er gert međ löngum lánstíma.

En ţá má einnig spyrja: Hafa lánveitendur skađađ umbjóđendur sína međ löngum lánstíma til lántaka? Ţeim er ţetta ritar er ekki kunnugt um neina slíka rannsókn. Í umsögn Samtaka fjármálafyrirtćkja kemur slíkur skađi ekki fram. Seđlabankinn kannast ekki viđ nein áhrif lánstíma á virkni peningamálastefnu. Og hefur hver sem er ekki leyfi til ađ vera skynsamari en í fyrra?

Ólíkindi

Ţađ er međ miklum ólíkindum ađ fjármála- og efnahagsráđherra skuli bera fram á vettvangi Alţingis ţađ frumvarp, sem hér til umrćđu. Samtöl ráđherra viđ verkalýđsrekendur geta aldrei bundiđ vilja Alţingis. Sérstaklega ţegar samtaliđ varđar ađ mestu ađra en ţá sem verkalýđsrekendur ţykjast hafa umbođ fyrir. Verkalýđsrekendur geta ađeins samiđ um kaup og kjör, og ţrifnađ á vinnustöđum. Önnur mál geta veriđ umrćđuefni til ábendingar.

Efni frumvarpsins felst ađ mestu í afnámi mannréttinda hjá heiđvirđu fólki, ţar sem samingar heiđvirđs fólks hafa dugađ.

En eins og skáldiđ segir í Kraftbirtingarhljómi guđdómsins: „Öll skáld eru helvítis rćflar og óbótamenn, nema hann Hallgrímur heitinn Pétursson.“ Gleđilega páska!

Eftir Vilhjálm Bjarnason »"

 Höfundur var alţingismađur OG VILL VERĐA ŢAĐ AFTUR ŢÓ ÝMISLEGT VERĐI SJÁLFSAGT HONUM ÖNDVERT VEGNA ALMENNRAR SKYNSSEMI UMFRAM VENJULGA ŢINGMENN

Hugsunin bak viđ ađ aldurstengja lánstíma er svo óralangt frá minni hugsun ađ engu tali tekur. Ef ég á mínum aldrei tek 40 ára bílalán ef einhver sćki skynsemi í ađ veita mér ţađ ţá hélt ég ađ bíllinn vćri veđandlagiđ en ekki snasliđ af mér dauđum í ofninum í Fossvogskapellu?

Ţetta frumvarp gengur fram af fleirum en Villa. 

Mér hefur löngum ofbođiđ hvernig fariđ er međ sparifjáreigendur. Hversvegna bankar komast upp međ ađ bjóđa ekki skammtíma verđtryggđa reikninga jafnvel á núlli bara ţannig ađ menn geti geymt flöskuna sína yfir helgi án ţess ađ bankinn drekki úr henni.


« Síđasta fćrsla | Nćsta fćrsla »

Athugasemdir

1 identicon

Ég las frábćra grein Vilhjálms í Morginblađinu í dag um fjármál og reglur.

Gísli Holgersson (IP-tala skráđ) 26.3.2021 kl. 12:19

Bćta viđ athugasemd

Ekki er lengur hćgt ađ skrifa athugasemdir viđ fćrsluna, ţar sem tímamörk á athugasemdir eru liđin.

Höfundur

Halldór Jónsson
Halldór Jónsson

verkfræðingur, flugdellukall, tennis-og badmintonspilari

-ekki góður í neinu af þessu-

Heimsóknir

Flettingar

  • Í dag (29.3.): 0
  • Sl. sólarhring: 4
  • Sl. viku: 43
  • Frá upphafi: 0

Annađ

  • Innlit í dag: 0
  • Innlit sl. viku: 40
  • Gestir í dag: 0
  • IP-tölur í dag: 0

Uppfćrt á 3 mín. fresti.
Skýringar

Eldri fćrslur

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikiđ á Javascript til ađ hefja innskráningu.

Hafđu samband