Þorsteinn Pálsson

spáir í framhald stjórnmála landsins af Kögunarhóli sínum í Fréttablaðinu á laugardaginn.

Mér finnst hann að vanda skrifa allmikið útfrá hugsjón sinni um inngöngu í ESB og upptöku evru sem kannski er ekkert óeðlilegt fyrir baráttumann og einlægan Evrópusinna.

Grípum niður í Fréttablaðinu:

"Í þessu samhengi er ástæða til að nefna tvö mál: Annars vegar er meðferð stjórnarskrármálsins. Hins vegar er mótun stefnu í peningamálum og órjúfanleg tengsl þess máls við samninginn um Evrópska efnahagssvæðið og spurninguna um Evrópusambandsaðild. Óhjákvæmilegt er að horfa á þessi viðfangsefni í samhengi þegar að því kemur að ákveða hvernig haldið skuli á málum...."

Þarna útilokar Þorsteinn þann möguleika að við getum rekið peningamálastefnu eins og við rákum fyrir hrun. Sterk króna virðist leiða til ófæru að hans mati og á þá væntanlega við ástandið sem leiddi til hrunsins.

En er það svo?

Voru þær aðstæður sem leiddu til hrunsins ekki skortur á stjórnun í meðferð jöklafjármagnsins? Má ekki rekja vandann í dag til þess að Seðlabankinn brást og lét bankana taka áhættur með erlendu peningana?

Ekki er fyrirsjáanlegt að aðstæður sem ríktu fyrir hrun komi aftur hér á landi fyrr en eftir talsvert langan tíma. Það mun hugsanlega taka tvö næstu kjörtímabil að komast út úr núverandi vanda. Eftir það eigum við eftir að byggja upp traust umheimsins aftur og líka að ná sáttum við okkur sjálf.

Inn á við á þjóðin erfitt með að horfa upp á það að gömlu víkingarnir ætli að sleppa meira og minna með feng sinn.Land-og atgerfisflótti verður áfram vandamál og það er langur vegur til betri tíma hvernig sem næstu kosningar fara. Sættir eru langt undan hjá þjóðinni innbyrðis.

Þorsteinn gerir sér réttilega grein fyrir núverandi stöðu EES samningsins:

"...Allt bendir svo til að við þurfum að setja strangari varúðarreglur um frjálst flæði fjármagns en önnur Evrópulönd. Það kallar á undanþágur frá samningnum um Evrópska efnahagssvæðið. Þá gæti það orðið þrautin þyngri að halda viðskiptafrelsinu óskertu til frambúðar á öðrum sviðum samningsins. Óbreytt samningsstaða við Evrópu er því ekki kostur lengur...."

Við getum auðvitað ekki uppfyllt samninginn frekar en við höfum gert frá hruni og eigum hugsanlega enn eftir að brjóta hann enn freklegar en orðið er.

Síðan segir Þorsteinn:

"...Engum vafa er undirorpið að mikill meirihluti fólks vill eitt af þrennu í stöðunni: 1) Halda í krónuna og byggja á Evrópska efnahagssvæðinu með endurnýjuðum samningi. 2) Taka upp evru og ganga í Evrópusambandið. 3) Hafa báðar leiðir opnar enn um sinn. Hugmyndin um að ganga út af Evrópska efnahagssvæðinu á fáa formælendur. Mismunandi sjónarmið um lausn á peningamálunum kalla því á stjórnarskrárbreytingu...."

Einhverskonar mynd af möguleika 3) er væntanlega það sem framtíð okkar felur í sér.

Þorsteinn Pálsson rígheldur í hugsjónir sínar um möguleika 2). Hann gerir sér samt ljóst að sá tími er ekki núna. Hann hefur hinsvegar áhyggjur af því hvernig eigi að ná þjóðinni til fylgis við nauðsynlegt fullveldisframsal.

Hann bindur enn vonir við að sitjandi Alþingi nái að afgreiða stjórnarskrármálið áður lýkur nösum nú á næstu vikum eftir skoðanakönnunina 20 október.

Þorsteinn segir enn:

".... Er nokkur vandi á höndum? Liggja ekki fyrir hugmyndir að nýrri stjórnarskrá þar sem ráð er fyrir því gert að deila megi fullveldisréttinum í alþjóðasamvinnu? Það er rétt. En málið er flóknara.

Á það er að líta að í fyrsta skipti í sögu stjórnarskrárbreytinga hefur ekki verið leitað eftir víðtækri samstöðu á Alþingi um vinnulag og efnistök. Fyrir vikið standa fyrir dyrum miklar þrætur þegar efnisumræður hefjast loksins. Þar að auki er málið komið í tímaþröng.

Hvort sem menn eru hlynntir þeirri heildarbreytingu sem um er rætt eða ekki má öllum vera ljóst að teflt er á tæpasta vað með afgreiðslu á svo stóru máli fyrir þinglok. Jafnvel þó að það takist bendir flest til að það verði samþykkt með naumum meirihluta.

Stjórnarskrárbreytingar þarf að leggja fram á nýju þingi til endurstaðfestingar. Það er gert til þess að kjósendur geti tekið í taumana ef þeim sýnist svo. Verði þeir sem væntanlega greiða atkvæði gegn stjórnarskrárfrumvarpinu í meirihluta að kosningum loknum verður að líta svo á að kjósendur hafi stöðvað málið. Auðvitað er ekki unnt að fullyrða að svo fari. Hitt væri barnalegt að viðurkenna ekki að í öllu falli eru líkurnar á því jafn miklar.

Gerist það er búið að loka báðum aðalleiðunum í peningamálum fyrir allt næsta kjörtímabil. Vilja menn taka þá áhættu með því að heimta annað hvort allt eða ekkert í stjórnarskrármálinu? Eða: Vilja menn sýna list hins mögulega og semja um framgang þeirra breytinga sem brýnastar eru? Af svörunum má ráða hvaða alvara býr að baki afstöðu einstakra flokka til þeirra miklu mála sem eru í uppnámi af þessum sökum."

Þorsteinn heldur fast í þann möguleika að Sjálfstæðisflokkurinn verði að semja um Evrópumálin eftir kosningar.

Hann heldur áfram:

"Í tillögum stjórnlagaráðs segir að kjósendur eigi að greiða atkvæði um samning sem Alþingi hefur samþykkt um framsal á fullveldisrétti í alþjóðasamstarfi. Hins vegar er engin krafa gerð um lágmarks þátttöku eða stuðning. Einfaldur meirihluti í þjóðaratkvæði á að ráða úrslitum án tillits til þátttöku.Ýmis rök mæla hins vegar með því að eitthvert lágmarks hlutfall allra atkvæðisbærra manna styðji ákvörðun Alþingis. Það þýðir að í raun yrði gerð krafa um aukinn meirihluta eftir því sem þátttaka í kosningunni er minni. Hugsunin er sú að gera eigi ríkari kröfur um ákvarðanir sem lúta að skipan fullveldisréttarins en almenn löggjafarmál.

Vilji menn leita eftir samstöðu um þetta brýna stjórnarskrárákvæði er óvitlaust að hugleiða þennan kost. Ekki er ólíklegt að þeir sem hikandi eru við að opna slíkar stjórnarskrárheimildir væru fúsari til samkomulags ef vilji væri til slíkra breytinga. Þetta eina álitaefni sýnir hversu brýnt er að brjóta stjórnarskrárumræðuna betur til mergjar."

Þorsteinn er greinilega hlynntur því að Alþingi geti endanlega afgreitt inngöngu í Evrópusambandið frekar en að þjóðaratkvæðagreiðsla þurfi að koma til.

Hann hefur áður og enn í dag á Sprengisandi áréttað þá skoðun sína að ekki megi hætta aðildarviðræðum við ESB vegna þess hversu slíkt tefur Íslendinga á leið sinni í ESB, þeirri leið sem þeir verði að fara þar sem þeir geti ekki staðið á eigin fótum.

Það er eins og hann muni ekki áratugina nærri tvo fram að hruninu og fordæmi þann tíma sem leiddi til þess að þjóðin fór svo bratt upp að hún datt út um þakgluggann. Það er eins og ekkert hafi gerst fyrir þennan atburð sem sanni neitt um getu þjóðarinnar hvað þá að hún búi yfir meira afli en nokkru sinni Evrópusambandið.

Það er dapurlegt að verða vitni að slíkri vantrú hjá þeim leiðtoga sem maður fyrrum fylgdi.

Ég er raunar enn þeirrar skoðunar að Þorsteinn Pálsson sé sá maður sem Samfylkingin ætti að velja sem formann sinn nú þegar formannstóllinn er laus.

Samfylkingin yrði þá stórum fýsilegri samstarfsflokkur en hún er í dag. Þorsteinn Pálsson er sá sem getur fyllt upp tómarúmið í flokknum eftir brotthvarf Jóhönnu Sigurðardóttur.

Athugasemdir

[Helga Kristjánsdóttir, 30.9.2012 kl. 17:11]

Það eru fleiri en beljurnar sem rata alltaf á básinn sinn, , að lokum.

[Halldór Jónsson, 30.9.2012 kl. 19:57]

Ekki er vinkona mín Helga orðlaus frekar en fyrri daginn. Það eru mörg máltækin. Þangað leitar klárinn sem hann er kvaldastur er eitt. Það dugði ekki lengi að losna við Dani 1944. Menn sækja í haftið aftur og tala nú um samfélag þjóðanna í því sambandi. Þær eru 27 um þessar mundir en eitthvað 95 standa utan ESB.