Flokksræði

er orð sem margt fólk tekur sér í munn þegar rætt er um stjórnmál. Flestu er þessu fólki sameiginlegt að það hefur lítt starfað í stjórnmálum. Heldur er það ákveðið í þeirri skoðun að stjórnmálamönnum gangi fátt annað til en að hugsa um eigin rass og maga. 

Það er eignlega tilgangslítið að mæla stjórnmálaflokkum bót við þetta fólk. Það setur alla í sömu skúffu sem framagosa sem hafi ekki aðrar hugsjónir en þær sem áður var getið. Það vill þó flest fá að kjósa eftir mannkostum, þennan af þessum lista og hinn af hinum. Einhverskonar stjórnlagaþing eins og nú er í bígerð að kjósa.

Hvernig sjá menn það fyrir sér að svoleiðis fyrirkomulag muni virka? Á stjórnlagaþingið eiga að veljast 25 menn sem hafa hugsanlega aldrei hitzt  áður. Vita ekkert hvorn um annan eða skoðanir hvers annars. Vita ekki hvort þeir deila einhverjum grunnhugsjónum eða ekki. Sitja með sfinsk- og uglusvip til þess að ekki skíni í vanbúnaðinn. Eða láta móðan mása um hluti sem þeir skilja varla sjálfir. Hvernig í veröldinni á þetta lið að byrja að skrifa stjórnarskrá?  Verður það  ekki að byrja á því að fara á blindfyllerí saman til að kynnast? Eftir svoleiðis veislu fara hugsanlega að myndast kunningjahópar, sem hugsanlega er ekki mikill vinskapur á milli. Þetta verður því að örstjórnmálaflokkum,  sem byrja að ná saman um einhver atriði. Smám saman vex skoðanaágreiningurinn og sumir flokkarnir stækka og aðrir minnka. Einhverjir fara að tala meira og aðrir minna. Einhverjir fara í fýlu og vilja ekki taka þátt í vitleysunni með hinum. Hugsanlega fæst eitthvert plagg  sem enginn er ánægður með en hugsanlegt er að meirihlutinn geti sætt sig við í bili.

Fara menn ekki að sjá hversvegna stjórnmálaflokkar myndast yfirleitt eftir þessa æfingu í slembikjörnu hópstarfi um jafn einfalt verkefni eins og skrifa stjórnarskrá fyrir eitt lýðveldi?  Þremur Bandaríkjamönnum tókst þetta verkefni  fyrir álíka mörghundruð árum síðan og dugar enn. Trúum við því að  framleiðsla þessa stjórnlagaþings okkar þings verði eitthvað haldbetri? 

Af því að hér varð hrun og skelfing þá hafa óprúttnir  stjórnmálamenn hent því fram fyrir lýðinn að það vanti stjórnarskrá mest af öllu.  Af hverju?  Er það til annars en að dreifa huga fólksins frá þeirra eigin  afglöpum og þætti í ógæfunni?  Draga athyglina frá neyðinni sem fólkið býr við vegna þeirra ráðstafana eða ráðstafanaleysi? Brauð og leikir fyrir lýðinn til að halda völdunum sjálfir? Og fólkið refsar stjórnmálamönnum fyrir aulaháttinn með því að kjósa einhverja grínista. 

Ég er þeirrar skoðunar að við verðum að hefja stjórnmálaflokka aftur  til vegs og virðingar. Núna eru í gangi allskyns æfingar með fólki sem eru fulltrúar fólksins sem gerði uppreisn gegn því sem það kallaði flokksræði og taldi andstæðu lýðræðisins.  Jón Gnarr og Þór Saari  eru aðeins dæmi um slíka fulltrúa svo ágætir sem þeir báðir eru.  En án hóps fylgismanna og bandamanna,  koma svona riddarar  einhverju afgerandi til leiðar sem flokkarnir gömlu geta ekki? Því miður er engin leið önnur en að leyfa þessu ferli að ganga til enda. Flokksbrot rísa og hverfa hérlendis og hafa sýnt sig að vera til einskis varanlegs gagns. Aðeins vandaðir stjórnmálaflokkar með heilsteyptar stefnuskrár vara. Og því  betur gefast þeir sem þeir eru færri og stærri. Berum saman Ítalíu og Bandaríkin hvað þetta varðar.

Stjórnmálaflokkar eru farvegur fólks sem getur náð saman um skoðanir sinar. Þeir eru ekki apparöt sem einhverjir "flokkseigendur" ráða. Forystusveit sem nýtur trausts flokksmanna sem kýs þá fær þessa nafngift umsvifalaust af þeim sem fyrir utan standa. Þeir fyrir utan segja flest af Ólafi kóngi eins og löngum hefur loðað við. Innávið eiga menn að deila í stjórnmálaflokkum en standa saman útávið eins og samlyndra hjóna er háttur.  

Þegar á Alþingi er komið, hvernig sjá þessir flokkafordæmendur fyrir sér að þingmenn kosnir í stjórnlagaþingsstíl myndu geta komið einherjum málum áfram? Ég trúi því ekki að nokkur sé tilbúinn að rökræða þetta í alvöru. Hvergi í veraldarsögunni eru þess dæmi að slíkt stjórnarfar hafi til árangurs leitt. Það er fulltrúalýðræðið sem hefur allstaðar sýnt sig að vera nauðsynlegt. Þjóðaratkvæðagreiðslur duga ekki nema í einstöku málum. Sem regla ganga þær ekki, það ætti að blasa við hverjum sem vill hugsa.

Það verður að vera flokksræði. Svo einfalt er það.