Refsivist eða hvíldarheimili?

Nú á að byggja nýtt fangelsi á Íslandi. Ekki er vitað eftir hvaða staðli á að byggja. En miðað við þær myndir sem maður hefur séð frá LitlaHrauni þá eru þar hugguleg einbýli með flatskjám og tölvum uppmubleruð á besta hátt. Brasilíski læknirinn og morðinginn sem hér var lýsti því sem fimmstjörnu-hóteli miðað við brasílísk fangelsi og vildi með engu móti fara heim.  Þarna er sagður aðgangur að líkamsræktarstöðvum, andlegri og líkamlegri hjúkrunarþjónustu, helgarleyfum og hvaðeina.

Í amerískum bíómyndum sér maður að fangar eru geymdir í stálbúrum, jafnvel tveir eða fleiri í klefa. Venjulega boðar myndin að  þarna sé um harðsoðna glæpamenn að ræða sem eigi vistina skilið. Í Bandaríkjunum fara menn í ævilangt fangelsi eftir þriðja refsidóm. Þar eru fangelsi byggð af einkaaðilum eftir stöðlum og einkarekin. Hvergi eru fleiri fangar en í Bandaríkjunum sem trúa því að glæpamenn eigi að vera í fangelsum til að vernda borgarana fyrir þeim.

Í þriðjaríki Hitlers voru glæpamenn setti í búðir, Konzentrationslager. Þjóðfélagið var friðað fyrir misendismönnum og borgararnir voru svo til óhultir á götum Þýskalands. Þessu mundu gamlir ´Þjóðverjar lengi eftir.  Þessar búðir voru gaddavírsgirtar raðhúsalengjur úr timbri og aðbúnaður í lágmarki eða þar fyrir neðan þegar á leið. Enda hefur þjóðin vart talið að glæpamenn ættu að hafa betri aðbúnað en hermennirnir á vígstöðvunum. Stríðsfangar voru einnig geymdir í slíkum búðum beggja vegna víglínanna og fengu meðferð samkvæmt Genfarsamþykktum eftir atvikum.  Hefði þriðjaríkið ekki notað þetta búðaform  til þjóðernisofsókna  hefði það sjálfsagt ekki fengið á sig samheitið útrýmingarbúðir og formið fengið framhaldslíf.

Ég veit til ungs manns sem liggur mállítill,  minnislítill og örkumla eftir að dæmdur hrotti á reynslulausn eða í helgarleyfi sparkaði svo í höfuð hans að höfuðkúpan brotnaði og blæddi inn á heilann. Fjölskylda hans á að hugga sig við að gerandinn sé farinn í framhald afplánunar á LitlaHrauni. Árin þar verða sjálfsagt ekki mörg hjá honum.

Hérlendis er gamalt fólk sem enga björg getur sér veitt vistað undir súð í margbýli. Þar fær það að bíða dauðans sem þökk fyrir að hafa stritað alla ævi í þjóðfélaginu án þess að gera flugu mein. Margt fólk úr þessum flokki fær engin úrræði í velferðarþjóðfélaginu, sem sig svo kallar. Þjóðfélag sem ekki getur verndað borgara sína fyrir innbrotum og þjófum og ofbeldisárásum þekktra og dæmdra misyndismananna. Maður spyr sig hversvegna þetta fólk á að hafa verri lífskjör en glæpamenn? Af hverju eiga glæpamenn að búa við meiri lífþægindi en margir af okkar minnstu bræðrum sem enga hafa sakað?

Það er sögð löng bið eftir afplánun í þjóðfélaginu. Nýtt fangelsi verður mörg ár í byggingu. Af hverju má ekki reisa búðir úr timbri á lóðinni við LitlaHraun og koma glæpamönnum þar inn í gæslu? Það þarf enga danska arkitekta eða samkeppni til að teikna þetta, módelin eru til við flestar laxveiðiár landsins. Fjórðungur fanganna á LitlHrauni eru úr erlendum þjófagengjum sem hér starfa á grundvelli  EES og Schengen.  Eiga þeir  kröfu á einhverja annarskonar vistun  hjá okkur en þeirra bíður í heimalöndum sínum?

Spurningin er hvort eða hvenær ofbeldisglæpamenn eigi að fara í refsivist eða á hvíldarheimili?  

Athugasemdir

[Jón Atli Kristjánsson, 10.1.2011 kl. 18:16]

Þú ert svo mikilvirkur að varla hefst undan að gera athugasemdir. Það er skelfilegt  með þessa erlendu glæpamenn, sem t.d. taka sér ferð á hendur til að ræna og berja gamalmenni í Noregi.

Þessi mannskapur er nú " að störfum " hér hjá okkur. Það er vonandi að þeir verði allir betri menn á að sitja inni hér hjá okkur. Þetta er slæm sending, við þekkjum þó til okkar delikventa, margir gamlir kunningjar lögreglunnar.

[Halldór Jónsson, 10.1.2011 kl. 18:45]

Mér finnst öll vinnubrögð við þessi mál byggjast á tillitsemi við gernedurna, ekki þolendurna. Það er eins og að krimmarnir hafi meiri rétt en en venjulegt fólk sem fær ekki rönd við reist.

Það eru ávallt ýmsar ástæður fyrir hegðun fólks. Einn á erfiða æsku að baki, annar er fullur osfrv. En mér finnst það ekki skipta máli ef menn brjóta á náunganum þannig að við lög varði.Það er ekki í lagi að maður með marga dóma fyrir líkamsárásir gangi laus á götunum. Allir vorkenna  honum fyrir ógæfu hans en þeir sem fyrir verða eiga litlum skilningi að mæta. Þjóðfélagið ætti að sýna röggsemi í svona málum en gerir það ekki.

Ef þú brýtur rúður í þinghúsinu eða ræðst inní það með ofbeldi, þá krefst sumt fólk sérmeðferðar eftir því hvaða mál er til umræðu. Sé málefnið göfugt að þeirra mati þá skiptir verknaðurinn engu máli?

Það er margt skrítið í kýrhaus Jón Atli.

[Óskar Arnórsson, 10.1.2011 kl. 21:35]

Í svona pistli er hægt að lesa um hug skrifara, skoðanir hans á fólki almennt, og innræti og allskonar hvatir hans.

Um þekkingu og þekkingaleysi á málefnum fanga og málefnum fórnardýra þeirra, og margt annað.

Verða betri manneskja Halldór, það er mitt ráð.

[P.Valdimar Guðjónsson, 10.1.2011 kl. 23:47]

Sumir þessara ógæfumanna eru á tvöföldum launum  Það er von að þeir sem lenda inni í fangelsum erlendis langi heim.

Heyrði að um 50% fanga væru öryrkjar. Síðan fá þeir sumir að auki lítilsháttar laun fyrir vinnu á Hrauninu.

Er sjálfur andsnúinn mannvonsku í allri mynd. En ég myndi ekki flokka undir slíkt að skella niður bráðabirgðar húsnæði (sem nóg er til af)  Innan girðingar á Litla-Hrauni ef það er vandamálið.  Sammála þér þar Halldór.  

Það gengur ekki, og hefur aldrei gengið að hafa stórhættulega vímaða ofbeldismenn á götunum sem geta ekki tekið út refsingu sína vegna plássleysis.

[Óskar Arnórsson, 11.1.2011 kl. 09:15]

Ofbeldi er persónlig bæklun. Þangað til venjulegt fólk skilur að þetta er vaxandi vandamál, verður sama fólkið að þola það. Fangelsi hafa aldrei leyst neitt vandamál neinsstaðar í heiminum, enn það þarf samt að vera hægt að stoppa fólk af með opinberu valdi. Þetta hefur ekkert með Litla-Hraun að gera. Þetta hefur með nýa sort af hugsun að gera sem vantar. Menn sem tala fyrir fangelsi í dag eru samtímis að mælast til þess að viðhalda vandamálinu.

[Halldór Jónsson, 11.1.2011 kl. 12:33]

Fangelsi leysir víst vandamál fyrir þolendurna, ekki delinkventinn. Hann hvorki besnar né vesnar þangað til hann sjálfur ákveður

[Óskar Arnórsson, 11.1.2011 kl. 12:38]

Geturðu stutt það með rökum Halldór að Fangelsi leysi vandamál fyrir þolendur brota nema tímabundið? Ég hef unnið með fanga erlendis í 25 ár, er ágætlega kunnugur þessum málum og ég skal bakka með mín rök ef þú getur bent á eitt land í öllum heiminum sem hefur sýnt fram á árangur í baráttunni við ofboldi með fangelsisaðferðinni...fangelsi eru framleiðsla á auknu ofbeldi allsstaðar sem þau eru notuð...

[Halldór Jónsson, 11.1.2011 kl. 17:17]

Fangi  í fangelsi fremur ekki ofbeldi utan veggja á meðan hann er inni.

[Óskar Arnórsson, 11.1.2011 kl. 20:13]

Fangi í fangelsi fremur ekki ofbeldi rétt á meðan hann er í fangelsi. Og það eykur vandamálið og minnkar ekki nema í einstaka tilvikum. Þess vegna er ofbeldi að verða eitt stærsta vandamál evrópusamfélaga.

Ofbeldisseggur er oft þess hættulegri eftir að vist lýkur, hafi hann verið pýndur, brotið á honum eða ekki fengið að læra að haga sér eins og maður. Það er oftast sama fólkið sem gistir fangelsi fyrir ofbeldi aftur og aftur. Og þeir sitja bara þar og læra ekkert. Það er ætlast til að þeir læri án kennslu.

 Ef fangelsi virka í alvörunni til að laga ofbeldi, þá ætti að vera auðveldara að læra að lesa, án bóka, án kennara og skólar væru algjörlega óþarfir. Þeir sem trúa á það, er ekkert hægt að komast lengra með.

Venjulegt fólk  sem ekki sýna líkamlegt ofbeldi, enn vilja refsa til að mæta ofbeldi, eru med óbeint óbeldi sjálfir þó á öðru plani sé.

Þeir alla vega taka þátt í að viðhalda ofbeldi. þetta snýst um að fólk þarf að vinna bug á refsigleði sinni. Ekkert ósvipað stig og múslimar sem grýta konur í nafni trúar, þá refsum við og pyntum í nafni réttlætiskenndar.

Kanada er komin lengst í sínum breytingum á fangelsum og eru að snúa baki við allri refsilögjöf eins og hún hefur verið. Þeir snúa baki við henni því þeir hafa loksins skilið að ofbeldi er ekki hægt að stoppa með ofbeldi. Hvort sem fólki líkar það betur eða verr. 

[Halldór Jónsson, 11.1.2011 kl. 21:06]

Þú virðist líta á fangelsi sem betrunarhús, ekki sem refsingu eða ráðstöfun til að taka hættuna frá fólki.

[Alfreð K, 11.1.2011 kl. 22:14]

Sammála Halldóri! Fangelsi eiga að vera til að REFSA þeim sem brjóta af sér og til að VERNDA almenning (a.m.k. á meðan á afplánun stendur), ekki til að verðlauna með fimm stjörnu gistingu og fæði eða sýna nokkurs konar „skilning“ og umhyggju (ekki nema fólk hafi verið úrskurðað geðveikt, en þá fer það annað ...)

Annað varðandi erlenda glæpamenn. Þeir taka allt of mikið pláss í okkar fangelsum og eru að kosta okkur skattborgarana allt of mikið fé, gleymum því ekki að við erum bara 300 þús. manna þjóðfélag norður á veraldarhjara á sama tíma og t.d. Litháar eru 3,5 milljónir og Pólverjar 38 milljónir. Á Schengen-svæðinu öllu eru um 500 milljónir!

Hvaða vit er í að hver sem er frá þessu gríðarstóra svæði geti komið inn í þetta littla land okkar fyrirvaralaust og án vegabréfs gagngert til að skella sér í bíltúr um sveitir og bæi í leit að áður óþekktum og spennandi ránstækifærum? Að maður tali ekki um bókstaflega að innleiða hér skipulagða erlenda glæpastarfsemi og reyna að rótfesta hana í krafti frelsis og ýmiss konar „mannréttinda“ sem kveðið er á um í svokölluðum „alþjóðasamningum.“

Svo er fólk að kalla eftir nýju fangelsi. Handa hverjum? Útlendingum (frá fátækum og gömlum kúgunarsamfélögum Austur-Evrópu) sem hafa spurt til ótrúlegrar gestrisni og brandaralegs refsiréttarkerfis okkar heimamanna?

Okkur ber engin skylda til að halda uppi öðrum en okkur sjálfum, enda getum við tæpast hitt, heimurinn eru svo miklu miklu stærri en við sjálf (eins og útrásin ætti máski að hafa kennt sumum okkar).

[Halldór Jónsson, 11.1.2011 kl. 22:26]

Skörulega mælt Alfreð K, og ég er þér sammála um það sem þú tiltekur.

[Halldór Jónsson, 11.1.2011 kl. 22:28]

Og ÓSkar, ef maður byrjar á afbrotum aftur og jafnvel verri þegar hann kemur út á hann að fara rakleitt inn aftur og nú í lengri tíma en áður.

[Óskar Arnórsson, 12.1.2011 kl. 19:10]

Það er einmitt þessi tegund af hugsun sem þú kemur með Halldór og Alfreð sem framleiðir vandamálið. Þessi tegund af hugsun er að finna sem stjórnkerfi í arabalöndum og meðal herskárra múslima.

Það er einmitt refsihugsuninn sem viðheldur vandamálini. Refsigleði er ein tegund af ofbeldi og þá skiptir engu máli hvort sá sem er með sjálfa hugsunina heldur á kylfunni eða knýtir hnefan.

Allar svona forneskjulegar hugsanir og trú, er einmitt hindun þeirra sem vilja fá burtu ofbeldi. Ofbeldismenn er auðveldara að laga enn þessa tegund af hugsun. Hún er út í þjóðþélaginu og ekki inní fangelsunum.

Menn verða bara að sætta sig við aukið ofbeldi þangað til þeir skilja eðli ofbeldis. Menn geta bara valið um að styðja vandamálið eða lausnina á vandamálinu. Menn geta ekki valið báðar leiðirnar...