Friedmann og Stefán Ólafsson

voru sérlega skemmtilegir báðir á 8 myndböndum sem ég var að horfa á frá því fyrir löngu þegar dr. Milton Friedmann kom hingað ásamt Rose konu sinni. Hann flutti þá magnað mál og gekk á hólm við þá doktorana og prófessorana Stefán Ólafsson, Ólaf Ragnar Grímsson og Birgir Björn Sigurjónsson rithöfund. Þau myndbönd má sjá ennþá á YouTube og standa fyrir sínu.

Friedmann fór á kostum og varð ég eiginlega kjaftstopp þegar ég hugleiddi hvílikt kapasítet þessi maður var. Það var sama hvar var komið að honum í hagfræði og stjórnmálum að hann var allstaðar heima og hafði einstaklega skýra sýn að vandamál daglegs lífs, bæði þjóða og einstaklinga.

En það sem kom mér mest á óvart var frammistaða Stefáns Ólafsson prófessors í þessum þætti. Yfirvegaður og fágaður og með skarplegustu spurningarnar að mér fannst og sá sem Milton virtist veita hvað mesta athygli. Ég var einhvernveginn búinn að láta búa mér til mynd af Stefáni sem einhverjum vinstri-kverúlanti sem hakkaði niður frjálshyggjuna en púkkaði upp kommana og kratana. Ég fór að lesa um þennan mann á netinu og eiginlega breytti um skoðun.Ég finn ekki andstæðing í honum heldur athugulan vísindamann sem er síður en svo andsnúinn frjálshyggju. Mér finnst Stefán hafa borið hag litla mannsinns, sem Albert gerði frægan, fyrir brjósti, fremur en að hann væri að reyna að skemma íhaldið. Gagnrýni hans beinist að því að stjórnmálamenn hafa svikið þennan litla mann. Allir sem einn !

Þeir hafa skattpínt hann langt umfram það sem Milton Friedmann talaði um.
Ein grein Stefáns grípur á þessu sem hann ritar eftir lát dr. Friedmanns árið 2006. Þar segir dr. Stefán m.a.:

...." Ríkisstjórnin sem setið hefur á Íslandi frá 1995 hefur að mörgu leyti fylgt forskriftum Friedmans. Hún hefur markaðsvætt, einkavætt og stórlega létt sköttum af fyrirtækjum, fjárfestum og hátekjufólki.

Um leið jók hún hins vegar skattbyrði níu af hverjum tíu heimila, mest þeirra sem lægstu tekjurnar höfðu. Það gerði hún með því að láta skattleysismörk ekki fylgja launaþróuninni. Í kjölfarið jókst ójöfnuður hér verulega, jafnvel meira en í Bandaríkjum Reagans, Bretlandi Thatchers, Chile Pinochets, og í frjálshyggjubyltingunni á Nýja Sjálandi. Að þessu leyti má telja stjórnarstefnu Íslands sl. 10 ár til þessara þekktustu frjálshyggjustjórna heims.

Friedman hefði ekki gert athugasemdir við aukin skattfríðindi fyrirtækja og hátekjufólks, né heldur við aukinn ójöfnuð. En varla hefði hann stutt þá miklu fyrrnefndu hækkun sem varð á skattbyrði lágtekjufólks, meðaltekjufólks og lífeyrisþega. Né heldur hinn mikla vöxt opinberra umsvifa sem af henni leiddi. Hann vildi hóflegan flatan skatt og að skattleysismörk væru álíka há og lágmarkslaun á vinnumarkaði.

Ef þessari stefnu Friedmans hefði verið fylgt á Íslandi væru skattleysismörk nú um 130 þúsund krónur á mánuði en ekki 79 þúsund eins og ríkisstjórnin hefur skammtað. Þá væri hagur lágtekjufólks á vinnumarkaði og lífeyrisþega mun betri og ójöfnuður í landinu minni. Friedman hefði sumsé gert betur við lágtekjufólk á Íslandi en ríkisstjórn landsins.

Ríkisstjórnin fór þannig langt framúr forskrift lærimeistara síns. Hún gekk svo hart fram í að bæta hag og frelsi fyrirtækjaeigenda og hátekjufólks að hún fórnaði hagsmunum almennings. Nýlegar hugmyndir um að breyta Íslandi í “alþjóðlega fjármálamiðstöð” (lesist “skattaparadís fyrir auðmenn”) ganga enn lengra í þessa átt.

Íslenska frjálshyggjustjórnin hefur þannig framkvæmt óvenju róttæka útgáfu af þeirri stefnu sem Friedman boðaði. Eldri borgarar, öryrkjar, ungar barnafjölskyldur og lágtekjufólk á vinnumarkaði hafa engum skilningi mætt á sama tíma og allt kapp hefur verið lagt á að skapa ríkasta fólkinu fríðindaumhverfi sem virðist einstakt á Vesturlöndum. Betra en í Bandaríkjum Bush og Reagans.

Það er umhugsunarefni að íslenskir sporgöngumenn Miltons Friedman skuli hafa farið framúr þeim markmiðum sem hann sjálfur setti fyrir Bandaríkin."

Ég viðurkenni að mér svíður dálítið undir þessum orðum. Vorum við Sjálfstæðismenn ekki of blindir og of auðtrúa þegar okkur var stöðugt sagt að ríkistjórn okkar væri að lækka skatta og svona kallar eins og Stefán Ólafsson væru bara Baugsliðar að rægja okkur ? Hefðum við ekki átt að hlusta betur og vera ögn minna sjálfsánægðir? Lesa allt sem Friedmann sagði en ekki bara það sem okkur passaði? Skattleysismörk eiga aldrei að vera lægri en sem svarar lágmarkslaunum. Allt annað er siðleysi sem við Sjálfstæðismenn eigum að gafa sem ótvírætt stefnumark að hrinda í framkvæmd ef við nokkurntímann komumst til áhrifa aftur. Auðvitað lækkuðum við skatta á fyrirtækjum og mörgu öðru. En við gleymdum litla manninum eða tímdum ekki að sinna honum eins og þurfti.

Þessi ríkisstjórn hefur svo haldið áfram á sömu braut og hin fyrri gagnvart litla manninum. Flestar skattlækkanir hennar aðrar eru horfnar til baka. Norræna velferðarstjórnin hefur hækkað gjöldin en ekki lækkað á þeim sem þess þurftu með. Litli maðurinn verður áfram kvalinn og ekki víst að hann finni neinstaðar vini í þeirri forstokkuðu skattheimtuheimspeki sem við nú lifum í að norrænum velferðarhætti þar sem boðað er af hugmyndafræðingum "að öll lífsins gæði beri að skattleggja".

En hugmyndafræði vinstrimanna er ávallt sú, þvert á það sem Friedmann vildi, að skattleggja og eyða. Treysta stjórnmálamönnum betur en einstaklingunum til að stjórna eyðslu sinni og vegferð. Dýrkun forræðishyggjunnar sem Friedmann barðist ótrauður gegn. Þessi maður er í mínum huga án efa einn merkasti fræðimaður síðustu aldar á svið hagfræði og stjórnvísinda. Og Stefán Ólafssson í Háskóla Íslands lét hann sig varða með opnum huga en ekki fordómum.

Allavega vil ég þakka Stefáni Ólafsssyni fyrir að hafa hlustað á Friedmann betur en ég á sinni tíð. Ég sé það núna að að maður má aldrei alhæfa neitt hvorki um menn né málefni.

Því lengi skal manninn reyna. Bæði mig, Friedmann og Stefán Ólafsson

Athugasemdir

[Baldur Snorri Halldórsson, 4.6.2011 kl. 17:01]

Sæll Flokkseigandi Nr. 1Ég held að það séu komin ein 4 ár síðan þú kallaðir mig síðast helvítis kommúnista og stakkst uppá að mér yrði hent út af fundi hjá sjálfstæðismönnum í Kópavogi. Ef ég man rétt þá var það á fundi með Geir Harde og ég var að andskotast í honum útaf fiskveiðiauðlindamálum.Það er mér þessvegna mikið fagnaðarefni, ef jafnvel þú þetta helbláa íhaldssvín skulir sjá ljósið í myrkrinu. Ég skil undurvel þessa afstöðu sem þú taldir þig hafa til Stefáns Ólafssonar, hún á akkúrat rætur sínar að rekja til þess tíma sem Stefán gagnrýndi sem ákafast Skattastefnu Davíðs Oddssonar og hans kumpána.Það er ekki von að þú auðtrúa bláliðinn sægir á þeim árum hverslags helstefnu Davíð Oddsson rak í sakttamálum og þenslu ríkisútgjalda. Þitt hlutverk var aðeins að hrópa helelúja og halda hjörðinni saman þegar goðin töluðu.Þar sem aðeins er að rofa til hjá þér í stefnu sjálfstæðisflokksins í skattamálum og ríkisútgjöldum í tíð Davíðs og Geirs ,  þá væri ekki úr vegi að þú skoðaðir aðeins stefnu þessara mikilmenna í sambandi við fiskveiðiauðlindina og gjafakvótakerfið.Til þess að leiðbeina þér betur inná brautina þá skaltu skoða sérstaklega hvaða áhrif á efnahgslífið það hafði, að þeim sem réðu yfir veiðiréttinum 1999 skildi vera heimilað að veðsetja fiskveiðiauðlindina.Með Kærri kveðjuSamviska Flokksins

[Halldór Jónsson, 4.6.2011 kl. 18:05]

Sæll samviska flokksins Baldur

Ekki veit ég hvar flokkurinn væri án okkar beggja, ég að flana á foraðið en þú að koma vitinu fyrir okkur alla.

Hvað segirðu um nýja kvótafrumvarpið hennar Jóhönnu? Eigum við að fylgja því? Er ekki verið að færa verðmætin frá LÍU til krstsnna? Taka af þeim sem keypt hafa og afhenda flokksgæðingum ókeypis? Það voru þið kommarnir sem heimiluðuð veðsetninguna á kvótanum ekki við íhaldið. Og ekki finnst mér það gott enn í dag.

Þetta helvítis kvótakerfi er orðið eins og Catch22, það er ekki hægt að losna við það nema á einn veg.

Það er að afnema það á einni nóttu. Frjálsar veiðar til að byrja með. Þa' þarf að sjá til þess að engin ný skip fari samt á miðin. Þannig væri þetta helvítis mál búið.

Svo má stýra veiðinni eftir þetta á hinn ýmsa hátt. Mér er drullusama þó Landsbankinn fari á hausinn, það væri best hvort sem er að loka honum strax og ég gef ekkert fyrir þessi mórölsku loforð sem bankastjórinn er að búa til í blöðunum.

Það er alltof mikið af svona millifærsluapparötum hjá þjóð sem í raun á helst enga banka í dag, bara innheimtustofnanir.Og ég vorkenni engum af þessum bönkum þó að lánin þeirra verði ótryggð á einni nóttu.Í staðinn eru þeir á valdi skilanefnda sem hafa áður óþekktar tekjur í sjálftöku sem aldrei endar meðan kommarnir ráða.

Bankar sem ekki geta tryggt innlán fólks þannig að þau rýrni ekki eða að ræningjar steli þeim eiga ekki rétt á sér. Þeir eiga að keppa um hylli viðskiptavina með því að bjóða vexti á innlán, ekki í því að afskrifa lán á glæpamenn en rukka vesalinga um verðtryggingu húsnæðislána í þágu erlendra vogunarsjóða.