Laun í verkfalli?

Svo stendur í Morgunblaðinu:(Björn er Björn Sveinbjörnsson formaður Einingar-Iðju)

"»Nei, við erum ekki sátt og teljum að ríkisstjórnin hafi ekki staðið við gefin fyrirheit og samninga á ýmsum sviðum. Ég nefni til dæmis fjárframlög til VIRK starfsendurhæfingar, samkvæmt fjárlagafrumvarpinu virðist ríkið ætla að svíkja greiðslur til sjóðsins, sem um var búið að semja áður. Þetta þýðir væntanlega að erfiðara verður að stuðla að endurhæfingu fólks, til að komast á nýjan leik út á vinnumarkaðinn. Ríkið hefur borgað í sjóði sem styrkja sérstaklega öryrkja í okkar röðum. Framlög í þessa sjóði verða skert, sem bitnar harkalega á mörgum. Síðast en ekki síst nefni ég til sögunnar að ráðgert er að stytta tímann til atvinnuleysisbóta. Sú ákvörðun hefur mætt harðri andstöðu innan verkalýðshreyfingarinnar, sveitarfélögin og fleiri eru á sama máli og við. Þessi atriði og fleiri, koma ekki til með að auðvelda komandi kjaraviðræður, síður en svo.«

Björn segir að verkalýðshreyfingin ljúki væntanlega við að móta kröfugerðina til fulls í upphafi nýs árs. »Starfsgreinasambandið gengur líklega frá kröfugerðinni fyrir 20. janúar og ég geri mér vonir um að viðræður um nýjan kjarasamning hefjist fyrir alvöru við okkar viðsemjendur sem fyrst. Auðvitað vona ég að skrifað verði undir nýja kjarasamninga fyrir 1. mars, en það verður mjög líklega á brattann að sækja í þeim efnum. Mars og apríl geta þess vegna hæglega orðið mánuðir verkfallsaðgerða af okkar hálfu. Ég sé því fram á kaldan vetur, því miður. Þetta er engu að síður staða mála í dag, það er sannarlega þungt hljóð í verkalýðshreyfingunni um þessar mundir. Sjálfur er ég í góðum tengslum við mitt fólk og þar er afstaðan sú sama.«

Björn segir að Starfsgreinasambandið fari fram fram á krónutöluhækkanir en ekki prósentukröfuhækkanir. »Já, þetta verður skýlaus krafa, við höfum reyndar alltaf sett fram kröfur um hækkanir í krónutölu, sem er alltaf best fyrir þá sem eru með lægstu launin. Í kjaraviðræðunum kemur ekki til greina að semja við ríkið um það sem áður var búið að semja um, en svíkja svo. Fljótlega á nýju ári kemur til með að reyna á samstöðu félaganna og ég er nokkuð viss um að öll félög innan Starfsgreinasambandsins munu þjappa sér vel saman.«

»Satt best að segja er ég lítið farinn að spá í árið 2015, en fyrstu mánuðirnir verða erfiðir og annasamir, svo mikið er víst. Annars er ég bjartsýnn að eðlisfari, en ég veit með vissu að ferðirnar suður til Reykjavíkur verða margar og sömuleiðis fundirnir. Okkar hlutverk er að rétta hlut félagsmanna og fá réttmæta leiðréttingu á launum þeirra,« segir Björn."

Það sem mig langar mest að vita, er það hvort þeir sem verkfallið beinist að  muni líka greiða kostnaðinn af því? Verkfallsmenn missi einskis í launum verkfallsdagana? Svo þar á eftir í hverju réttmæti kröfugerðarinnar felst? Hvað forsendur breyttust við lækkun verðlags?

Væri ekki fróðlegt að vita hvort þetta fyrsta atriði verði eitt af kröfuliðunum? Hvort sé orðið regla að öllum verkföllum ljúki á þann hátt?

En líklega má ekki spyrja um hvort laun séu almennt greidd í verkfalli?

 

Athugasemdir

[Gunnar Heiðarsson, 3.1.2015 kl. 10:30]

Almennt eru laun ekki greidd meðan verkfall stendur Halldór og þekki ég reyndar ekkert dæmi þes að svo hafi verið gert. Þó er ég þessum málum nokkuð kunnugur.

Hitt hefur þurft að semja um hin síðari ár, hvenær nýr kjarasamningur tekur gildi. Hér áður fyrr þótti sjálfsagt og aldrei um það rætt, að nýr kjarasamingur gilti frá endalokum fyrri samnings. Seint á síðustu öld breyttist þetta og upphaf kjarasamninga varð að samningsmáli.

Ég gleymi aldrei þegar ég sjálfur lennti í þessu og mínir samstarfsmenn. Tekið hafði langann tíma að endurnýja kjarasamninginn og loks þegar hann hafði verið undirritaður töldu allir að hann gillti frá þeim tíma er gamla samningnum lauk. Ut fá þessu var samningurinn samþykktur. Þegar fyrsta launagreiðsla samkvæmt þessum nýja kjarasamning kom, kom í ljós að hann var látinn gilda frá undirskriftardegi. Það fór auðvitað allt í bál og brand, enda töldum við launþegarnir að þarna væri um samningssvik að ræða, en urðum að éta ofaní okkur heimsku okkar.

Auðvitað á nýr kjarasamningur að gida frá lokum þess gamla. Ef það er ekki, geta launagreiðendur leikið þann leik að tefja gerð kjarasamnings og fresta þannig launahækkunum. Um þetta eru fjölmörg dæmi, þó verstu dæmin sem hægt er að nefna séu um slíka framkomu sveitarfélaga gagnvart sínu starfsfólki. Í heil þrjú ár sátu sjúkraliðar hjá sveitarfélugum án samnings og loks þegar samið var, var gildistíminn frá undirritun. Nú ætla sveitarfélög að leika svipaðann leik við sjúkraliða, að vísu hefur verið undirritaður kjarasamningur en eitt sveitarfélag, Akureyri, neitar að samþykkja. Á meðan fá sjúkraliðar hjá sveitarfélugum ekki launahækkun.

Hitt er alveg á hreinu að enginn er á launum í verkfalli. Hins vegar eru flest stéttarfélög með verkfallsjóð, byggðann upp af félagsmönnum. Úr þeim sjóðum er úthlutað til þeirra sem eru í verkfalli. Sum stéttarfélög eiga svo digra verkfallssjóði að félagsmenn þeirra halda nánast launum í verkfalli, en algengara er þó að þarna sé einungis um að ræða hluti launa, svona rétt til að geta brauðfært fjölskylduna.

Um fjárhagslegann skaða í verkfalli þá verður hann alltaf töluverður. Sá skaði lendir á atvinnurekandanum til að byrja með, en auðvitað endar sá kostnaður á þjóðinni í heild sér. Það er þó mikill munur á því hvort verkfall valdi einungis fjárhagslegu tjóni og kannski einhverjum pirring eða hinu þegar verkföll skapa lífshættu fyrir fólk, eins og læknaverkfallið gerir.

Ég óttast veturinn. Sá ótti byggist á reynslu minni af kjaramálum. Forusta ASÍ hefur glatað öllu trausti launafólks og nánast sama hvernig samningur verður gerður, ef ASÍ verður með puttana í honum má gera ráð fyrir að hann verði felldur. Það þurfti ítrekað að kjósa um síðasta kjarasamning, til að fá hann samþykktann. Nú er launafólk harðara, sérstaklega það sem er neðst í launastiganum.

Það er þó smá glæta. Ef Starfsgreinasambandið heldur samningsumboðinu hjá sér og heldur ASÍ utan máls og ef SGS heldur sig við kröfu um krónutöluhækkun, gætu málin farið á góðann veg. En til að svo megi verða er ljóst að mikil barátta mun verða háð, ekki milli atvinnurekenda og fulltrúa launþega, heldur innan launþegahreifingarinnar. ASÍ mun ekki taka því þegjandi að samið verði um krónutöluhækun. Til að byrja með mun það þó ekki hafna þeirri kröfu, í von um að komast að samningsborðinu, en þegar til á að taka mun ASÍ aldrei samþykkja krónutöluhækkun. Til þess eru allt of mikið í húfi fyrir elítuna sem þar stjórnar og þeirra eigin pyngju!!

[Halldór Jónsson, 3.1.2015 kl. 14:55]

Ég hef heyrt að það sé alsiða orðið að vinnuveitandi  verði að greiða afturábak full laun og láta allar skaðabætur fall niður frá því að verkfall hefst.Lauk ekki kennaraverkfalli svoleiðis?

[Gunnar Heiðarsson, 3.1.2015 kl. 15:59]

Ef þetta er rétt hjá þér Halldór er þarna eithhvað nýtt og algerlega siðlaust atferli í gangi. Laun eru greidd fyrir vinnu, þeirri vinnu er ekki skilað í verkfalli.

Ég held ég geti fullyrt við þig að þetta er með öllu óþekkt á almenna vinnumarkaðnum, hvernig svo sem því er hagað hjá ríkinu. Enda gefur það auga laið að fyrirtæki landsins myndu aldrei samþykkja slíka vitleysu.

En það er með þetta eins og margt annað, það er ekki sama séra Jón og Jón og allir ríkisstarfsmenn telja sig auðvita meiri menn en presta.