Hættulegar hugmyndir

koma fram i viðtali Mbl. við Hauk Arnþórsson stjórnsýslufræðing. Hann státar af dómbærni sinni um hvað sé hæfilegur fjöldi stjórnarandstöðu Alþingis til að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu um þingmál. Alla þessa þekkingu hefur hann frá líklega Stjórnlagaþinginu sáluga. 

Með greininni er mynd af breiðu glotti Katrínar Jakobsdóttur eins og til að undirstrika hættuna af þessari ráðstöfun. En dr. Haukur segir af spekt sinni í Moggafréttinni sem hljóðar svo;

"Hvorki forseti Íslands né kjósendur ættu að hafa rétt til að vísa málum til þjóðaratkvæðis. Þessi réttur á að vera í höndum alþingismanna og ætti að vera nægilegt að þriðjungur þeirra færi fram á þjóðaratkvæðagreiðslu."

Þetta segir Haukur Arnþórsson stjórnsýslufræðingur, sem vill að Íslendingur taki upp það kerfi sem Danir hafa haft í marga áratugi.

„Markmið málskotsréttar er væntanlega að tryggja samræmi á milli almannavilja og fyrirætlana stjórnvalda. Þeim markmiðum er best náð með því að minnihlutinn á Alþingi hafi þann rétt, enda má þá segja að hann sé virkur, það er sé í höndunum á aðila sem getur haft áhrif á mál og samið um málamiðlanir. Þannig geti hann leitt til skapandi lausna. Hins vegar má segja að hann sé óvirkur ef hann er knúinn fram með undirskriftum eða ef hann er hjá forseta, hann geti þá einvörðungu leitt til höfnunar máls,“

segir Haukur í samtali við Morgunblaðið. „Rétt er að minna á að þjóðaratkvæðagreiðslur eru ekki markmið í sjálfu sér, þær hafa marga galla svo sem að þær leggja áherslu á meirihlutavald, en þróuð samfélög taka einnig tillit til minnihlutans og ef þær eru síendurteknar dregur fljótlega úr þátttöku,“

bætir hann við. Haukur telur ekki hættu á misnotkun ef minnihluti þings geti vísað máli til þjóðaratkvæðis.

„Ég held ekki. Minnihlutinn hefur ekki gert það í Danmörku, heldur notað málskotsréttinn til þess að semja sig inn í mál. Áhættusamt gæti verið fyrir minnihlutann að efna til þjóðaratkvæðis sem ekki fellir mál. Við það veikist samningsvald hans í þinginu.

Ósennilegt er því að hann efni til þjóðar atkvæðagreiðslu nema að undangenginni undirskriftasöfnun þannig að hann gangi að meirihlutavilja almennings vísum. Slík undirskriftasöfnun styrkir svo aftur stöðu hans í þinginu. Ef almannavilji og fyrirætlanir stjórnvalda ganga í sitt hvora áttina má samt hugsa sér að þjóðaratkvæmagreiðslur yrðu aftur og aftur, en ef málskotsrétturinn er í höndum minnihlutans á þingi er líklegt að stjórnmálin gangi í gegnum þroskatímabil þar sem aðilar lærðu að taka aukið tillit til minnihlutans. Það gæti leitt til aukinnar samfellu í reglusetningu.“

Haukur segir að almenningur hafi ekki verið upplýstur um takmarkanir þjóðaratkvæðagreiðslna og margir líti á þær sem markmið í sjálfu sér.

En ef málskotsrétturinn nái tilgangi sínum muni draga úr slíkum áhuga. Hann segir að tilkoma netsins og samfélagsmiðla hafi stóraukið pólitískt vald almennings og vilji almennings hafi mikið meira vægi en áður. Á þessum tímum sé ekki heppilegt að stórauka styrk almannaviljans með myndun formlegrar leiðar gagnvart stjórnarframkvæmdum, sem svo aftur veiki fulltrúalýðræðið."

 

Merkilegt er að Morgunblaðið birtir þennan pistil hins barnslega sakleysis gagnrýnilaust. Þó má segja að myndin af Katrínu Jakobs í stjórnarandstöðu segi allt sem þarf um gersamlegan óframkvæmanleika þessara hugleiðinga doktorsins.

Þroskastig þess fólks sem kosið er á þing nú til dags af hinum ýmsustu misábyrgu framboðum sæju fljótt til þess að Alþingi ræki upp á sker og var það ekki sérlega vel siglandi fyrir.

Það verður þó að vera vakandi gagnvart svona víðtækum barnaskap og óraunsæi þegar hann birtist og einkanlega þegar hann er sveipaður í bókvísi kunnáttu í þrætubók. Þetta sannar enn og einu sinni hversu núverandi stjórnarskrá tekur öllum tillögum Háskólasamfélagsins og 101 liðsins fram.Hún dugar Íslendingum alveg ágætlega hér eftir sem hingað til.

Það er margt annað sem vantar miklu fyrr en fitl við Stjórnarskrána og ástæða til að vera á varðbergi gegn svo hættulegum hugmyndum sem doktorinn reynir að læða inn í skrautumbúðum.

 

Athugasemdir

[Jón Þórhallsson, 8.9.2015 kl. 09:28]

Það væri hægt að einfalda málið mikið með því að taka upp franska kosningakerfið hér á landi:

=Almenningur ætti kost á því að kjósa hæfasta/ vitrasta einstaklinginn beint á toppinn í skipuriti þjóðarinnar og hann þyrfti að bera raunverulega ábyrgð á öllu frá A-Ö.

http://thjodarskutan.blog.is/blog/thjodarskutan/entry/1792985/

[Jón Valur Jensson, 8.9.2015 kl. 15:19]

Ég er innilega sammála þér í þessari grein þinni, ágæti Halldór Jónsson. Hugmyndir doktorsins eru EKKI til góðs.

[Jón Þórhallsson, 8.9.2015 kl. 17:31]

Í stað þess að vera alltaf að vísa einhverjum málum til forsetans með atkvæðagreiðslu;

>er þá ekki bara alveg eins gott að kjósa forseta á Bessastaði í framtíðinni sem að leggur af stað með stefnur í stærstu málunum?

[Jón Valur Jensson, 8.9.2015 kl. 22:58]

Nei, nafni, þetta er rangt hugsað hjá þér.

Málskotsvaldið er öryggisventill, og veitir ekkert af; en aðrir en forsetinn eiga að stjórna hér dagsdaglega.