Magnús L. Sveinsson

er í athyglisverðu viðtali um horfur í kjaramálum í ljósi hinnar miklu reynslu sem hann hefur eftir meira en hálfrar aldar meðfylgni þeirra mála í íslensku þjóðfélagi.

Það er því ástæða til að hlusta grannt eftir þegar slíkur maður talar.Magnús hefur reynslu af því hvert hinar mismunandi leiðir í kjaramálum liggja og til hverrar niðurstöðu þær leiða fyrir launþega. Sem eru oft allt aðrar en lagt var upp með.

Athyglisvert er þegar Magnús rifjar upp tíma framkvæmdanefndar byggingaráætlunar þegar Breiðholt var byggt upp í þágu húsnæðislausra.

Grípum niður í viðtalið:

"Formaður VR hefur bent á félagslega þætti sem koma til greina og skila sér kjaralega séð til launafólks og ég er alveg sammála því og mörgu af því er hægt að vinna að án þess að hleypa upp verðbólgu.

Hann hefur meðal annars vakið sérstaka athygli á hinum mikla vanda sem blasir við í húsnæðismálum sem er auðvitað gríðarlegur.

Í því samhengi vil ég minna á það sem gerðist hér árið 1965. Það var í framhaldi af því að samningar voru gerðir árið 1964, þá kom ríkisvaldið, undir forystu Bjarna heitins Benediktssonar, sem þá var forsætisráðherra, og beitti sér fyrir samkomulagi við verkalýðshreyfinguna um að leysa mikla og erfiða kjaradeilu en samkomulagið gekk út á að gera stórátak í húsnæðismálum.

Það var gengið í það af miklum krafti og það var gerður samningur um að það yrðu 1000 íbúðir byggðar sem væru seldar á verði sem láglaunamaðurinn réði við. Þar að auki átti Reykjavíkurborg að byggja 250 leiguíbúðir.

Það sýnir vel hvað ástandið var alvarlegt í þessum málum, að það bárust á fimmta þúsund umsóknir um þessar 1000 íbúðir. Aðbúnaður fólks var mjög alvarlegur. Dæmi voru um að þrjár fjölskyldur byggju saman, 11 manns, í þriggja herbergja íbúð.

Það kom svo í ljós að 30% umsækjendanna bjuggu inni á öðrum fjölskyldum og tveir þriðju af þeim voru undir 25 ára aldri svo að þetta var mikið til ungt fólk sem þetta sneri að. Ástandið í húsnæðismálunum núna er ef til vill ekkert ósvipað og var þá og ég held að það eigi að leggja áherslu á þennan þátt í kjaraviðræðunum núna.

Þessi framkvæmd og þessi samningur sem stjórnvöld gerðu við verkalýðshreyfinguna á sínum tíma leysti samningana.“

Enn segir Magnús:

"Nú er mikið talað um styttingu vinnuvikunnar og er það vel. Sannleikurinn er sá að við vinnum manna lengst hérna á Íslandi miðað við lönd sem við berum okkar saman við. Ég vil minna á að verslunarmannafélögin undir forystu VR voru einu samtökin sem sömdu um styttingu vinnuvikunnar árið 2000, þá hafði það ekki verið gert í 30 ár.

Við fengum engan stuðning frá öðrum félögum í þessu þýðingarmikla máli. Ég tel að leggja eigi ríka áherslu á það að vinnuvikan verði stytt, ekki bara samkvæmt ákvæðum í samningum, heldur í raun. Vinnutíminn hefur mikil áhrif á fjölskyldulífið.

Ég verð að nefna einnig að sannleikurinn er sá að launataxtar í núverandi mynd, eru úrelt fyrirbæri. Vinnuveitendur nota þessa taxta til að halda laununum niðri hjá hluta fólks. Svo ákveða þeir að borga einhliða, yfirborganir sem kallaðar eru, og þeir ákveða það einir.

Könnun sem við létum gera árið 1999 sýndi að aðeins 5% félagsmanna VR var á umsömdum töxtum. 95% voru á töxtum sem vinnuveitendur höfðu ákveðið. Þetta sýndi að flestir vinnuveitendur voru hættir að taka mark á launatöxtum, sem samtök þeirra höfðu barist fyrir við allar samningagerðir, sem því miður leiddi oft til verkfalla.

En það eru ekki bara vinnuveitendur sem hafa haldið launatöxtunum niðri. Ríkisvaldið hefur sett lög og aftur lög á launþegahreyfinguna. Á tíu ára tímabili, á árunum 1978-1988, voru sett 17 lög sem skertu launataxtana og lægstu launataxtarnir grundvallast enn á þessum lagasetningum. Þeir hafa tekið vísitöluhækkunum en grunnurinn er þessi sem ríkisvaldið setti.

Mér er nú minnisstætt árið 1988 þegar verslunarmenn einir fóru fram á 42 þúsund króna grunnlaun. Það var aðeins hærra en launataxtinn í landinu var, en af hverju gerði VR kröfu um þetta? Það var vegna þess að lög kváðu á um að skattleysismörkin væru 42 þúsund krónur. Það þýddi að stjórnvöld töldu ekki réttlætanlegt að skattar væru lagðir á laun sem væru lægri en 42 þúsund. Þess vegna fórum við fram á þetta.

Verslunarfólk fór í hálfsmánaðar verkfall til að berjast fyrir þessu réttlæti en fengu engan stuðning frá öðrum í verkalýðshreyfingunni. Þetta endaði hjá ríkissáttasemjara sem kom með tillögu sem gekk út á 5,25% launahækkun.

Það voru ekki liðnir fimm mánuðir þegar tvær ríkisstjórnir höfðu sett þrenn lög á okkur og tóku af okkur 4% af þessum 5,25%!"

Nú þegar margir óttast að stefni í gamalkunnar baráttuaðferðir fyrir hækkun kauptaxta er ekki úr vegi að hlusta á hvað Magnús L. Sveinsson segir. Aðstæður í húsnæðismálum eru um margt líkar því sem gerðist 1964. Allir tala um að þessi mál verði að leysa. En verða þau leyst samhliða taxtahækkunum að afloknum verkföllum?

Er þeir stjórnmálamenn á dögum núna sem geta blandað sér í kjaramálin með trúverðugum hætti eins og var þá?

Þegar bygging þessara allt og fáu íbúða hafði í för með sér tæknibyltingu svo sem byggingarkrana og kerfismóta sem síðan eru orðin almannaeign.Kostnaðarlækkun kemur því ekki þar í gegn. Lóðaverð hefur margfaldast frá þessum dögum og er það helst nýr hugsunarháttur sveitarfélaga sem þarf að koma til , að framtíðartekjur af útsvörum fólksins greiði kostnaðinn að endingu.

Íslenska þjóðin á mikið undir því að okkur takist að rata einhverja skynsamlega leið til að ná friði á vinnumarkaði sem ekki setur efnahagslífið á hvolf og hrindir krónunni fyrir björg.

Það er ástæða til að hlusta þegar slíkur maður sem Magnús L. Sveinsson tekur til máls.

Athugasemdir

[Ómar Ragnarsson, 23.9.2018 kl. 15:39]

Ég hef margoft á bloggsíðu minni bent á fordæmin frá 1964 og 1965, en það virðist vera og langt frá þeim tíma sem skammtímaminni fólks nær til.

Á þeim árum myndaðist sérstakt trúnaðarsamband á milli Alþingismannanna Bjarna Benediktssonar forsætisráðherra og Eðvarðs Sigurðssonar formanns Dagsbrúnar, sem réði miklu um framgang þessara mála. Til er stjórnmálasyrpa sem ég söng 1965 um þetta á stórri breiðskífu.

Þegar Bjarni Ben yngri og Sigmundur Davíð tóku við 2013 höfðu þeir greinilega enga hugmynd um þá reynslu, sem fékkst á fyrri árum um gerð kjarasamninga og létu í fyrst eins og kjaradeilur kæmu ríkisvaldinu ekkert við.

Þetta hefur skánað er er of grunnt. Það þarf að kynna sér málin til fulls og leita til þeirra núlifandi manna, sem þekktu þetta til fulls.  

[Eðvarð L. Árnason (IP-tala skráð) 23.9.2018 kl. 16:39]

Magnús L. Sveinsson hafði fingurinn á þjóðarpúlsinum um árabil. Þegar upp í hugann kemur hvað skyldi Magnúsi L. finnast um það að stór elítan hafi skammtað sér 45% launa hækkun, og bjóði síðan liðnum 4%  Þegar litið er til lengri tíma aftur, t.d þegar farið var að hugsa um byggingu Breiðholtsins, voru aðaltekjur þjóðarinnar af sjávarfangi, og nokkuð var um gengisfellingar,en samt var hægt að byggja upp fjölmörg íbúðarhverfi ásamt Breiðholtinu. Þetta var fyrir daga kvótakerfisins sem var upphaf af verulegri spillingu á Íslandi, sem Styrmir Gunnarsson hefur lýst á þrykki. Á sama tíma og öll þessi uppbygging átti sér stað voru byggðar sjúkrastofnanir,Skólahús, vegir voru lagðir og byggðar brýr. Mikið væri fróðlegt að fá kalt mat sett fram af djörfu og heiðarlegu fólki ástæðuna fyrir því hvernig er á margan hátt komið fyrir Íslandi.  Ef heiðarleg úttek yrði gerð á stöðu landsins yrði niðurstaðan að  allt of stórt og fjárfergt ríkisbákn, og hæfileikaskortur þeirra sem með völdin hafa farið.  

[Jónatan Karlsson, 23.9.2018 kl. 18:28]

Rétt, rétt og rétt hjá ykkur öllum.

Þar fyrir utan er ég hneykslaður á umfjöllun Silfurs Egils í morgun og skítkasti þeirra í garð heiðursmannanna Trump´s og þó sérstaklega Halldórs.

[Már Elíson, 23.9.2018 kl. 21:21]

Á einhverjum tímapunkti sá sjálfstæðismaðurinn Magnús L.Sveinsson ljósið og var vinsæll hjá VR. - Gott og gaman að lesa þetta eftir hann og sjá hversu mikill "maður fólksins" hann er (allaveg núna) og talar ofan í glæpsamlega stefnu síns flokks. Hann hefur gert sér grein fyrir rætnishætti og mannvonsku flokksins í sífellu  þegar hann stóð í samningum fyrir vinnu-og skattpínt verslunarfólk. - Þetta var athygliverð lesning.