Kerfisvandi

er það sem Hörður Kristjánsson ritstjóri Bændablaðsins greinir sem hluta af vandanum sem við er að fást í raforkukerfi landsmanna.

Hörður skrifar:

".... Annar angi þessa máls er að við innleiðingu á regluverki ESB um orkupakka 1 og 2 var skilið á milli framleiðslu og dreifingar á raforku. Engin knýjandi þörf var fyrir slíku á Íslandi.

Það leiddi hins vegar til þess að nú er arðsemi virkjana og orkudreifingarkerfis í algjörum forgangi þegar rætt er um innviðauppbyggingu. Almannahagsmunir skipta viðskiptakerfi ESB með raforku nær engu máli.

Orkupakki 3 styrkir enn frekar þessa markaðsþróun kerfisins sem er oft þvert á hagsmuni almennings. Þetta má berlega sjá í nýlegri skýrslu um jarðstrengi í flutningskerfi raforku. Þar er bent á þá ofuráherslu sem lögð er í að verja eignastofn og tekjumöguleika lagnakerfisins. Ástæðan er einföld.

Við aðskilnað raforkuframleiðslu og flutnings á raforku er ekki lengur mögulegt að nota arð af framleiðslunni til að byggja upp orkuflutningskerfið. Slíkt er túlkað sem styrkur sem raskar samkeppni á markaði. Þar af leiðir verður dreifikerfið vart byggt frekar upp á Íslandi nema það skili ásættanlegri arðsemi lagnafyrirtækja.

Það þýðir hækkun á gjaldskrá fyrir flutning raforku og þar með hækkun á orkureikningum landsmanna. Á sama tíma er Landsvirkjun, sem er í eigu almennra orkugreiðenda, að skila hátt í anna tug milljarða í arð. – Er virkilega einhver glóra í þessu fyrirkomulagi? "

Bloggari hefur lengi bent á það að aðskilnaðurinn milli framleiðslu og dreifingu raforku sem innleiddur var að kröfu EES myndi aðeins hafa kostnaðarauka í för með sér. Tvöföldun á skrifstofuhaldi, yfirstjórn og risnu.

Sem raunin varð á enda hefur verðið á kílóvattstundinni orðið dýrara fyrir neytandann við þessar aðgerðir á sama tíma sem orkufyrirtækin virðast kappkosta að gera gjaldskrárnar eins ógagnsæjar og mögulegt er þannig að neytandinn getur varla fengið samanburðahæfar tölur um orkuverð á Íslandi og í öðrum löndum.

Þetta er svo notað til að halda því fram að sorpbrennsla á Íslandi sé óþörf af því að við eigum nóg af heitu vatni og nóg af rafmagni og því sé óþarfi að vinna það úr sorpi. Því skuli haldið áfram laudauðnarstefnu urðunar og moltugerðar í stað brennslu.

En það er hinsvegar athyglisvert sem Hörður bendir á að kerfisbreytingin hafi beinlínis orðið til þess að dreifingaröryggið sitji á hakanum þar sem Landsvirkjun moki öllum hagnaði heildavinnslunnar til sín og ráðamenn séu nú með áætlanir uppi um það að flytja þann hagnað úr landi til ávöxtunar í Asíu.

Rafmagnsleysið í óveðrinu sé beinlínis afleiðing af orkupökkunum sem svelti dreifikerfið meðan fé landsmanna  sé mokað í aðrar áttir.

EES hefur því aðeins fært okkur kerfisvanda en ekki hagræðingu eins og ráðmenn héldu fram þegar þeir voru að pranga orkupökkunum inn á okkur og þeir ætla ótrauðir að halda áfram með undir forystu Sjálfstæðisflokksins.

 

Athugasemdir

[Jón (IP-tala skráð) 23.12.2019 kl. 11:54]

Halldór:

Það er ástæðulaust að klína því á ESB að það hafi krafist aðskilnaðar framleiðslu og dreifingar rafmagns á Íslandi. Þetta var ákvörðun íslensku ríkisstjórnarinnar. Fyrir margt löngu (fyrir hrun að mig minnir) var ég í Brussel í eina fimm daga með hópi Norðmanna þar sem okkur var kynnt starfsemi ESB. Við heimsóttum meðal annars ESA. Eftir kynningu þar rakst ég á æðsta embættismann ESA (Dana að mig minnir) fyrir utan bygginguna og spurði hann hvað ESA hefði sagt ef íslenska ríkisstjórnin hefði sótt um allsherjar undanþágu í rafmagnsmálum. Hann hugsaði sig um smá stund og sagði svo “ekkert”. Í íslenska sendiráðinu var ég upplýstur um að ríkisstjórnin hefði tekið pólitíska ákvörðun á ríkisstjórnarfundi um að sækja ekki um undanþágu.  Sem sagt, Ísland gat fengið undanþágu en þau Davíð og Valgerður vildu hana ekki.

Mér finnst helmingaskiptareglan líklegasta skýringin og að þetta hafi verið undirbúningur undir einkavinavæðingu Landsvirkjunar. Ekkert varð úr henni. Í glæpamyndum gerist það oft að þjófarnir verða ósáttir um skiptingu þýfisins. Eitthvað svipað hefur líklega gerst hér.

Kveðja Jón