Eldgos

eru Ómari Þorfinni Ragnarssyni ofarlega í huga sem von er svo meðvitaður um náttúru  landsins sem sá fjölfræðingur er.

Hann segir í dag í gagnmerkri upprifjun á gosasögu landsins:

"Á nokkurra alda millibili verða einhver stærstu hamfaraeldgos heims á svæðinu milli Mýrdalsjökuls og Vatnajökuls.  Stærsta hraungos á sögulegum tíma í heiminum var Eldgjárgosið 934 og annað stórgos var á Veiðivatnasvæðinu. 

Aftur varð stór eldgosahrina í kringum 1480, Skaftáreldar komu 1783, og nú kann því að styttast í næstu stórgos á þessu svæði. 

Við upphaf Skaftárelda varð neðansjávargos undan Reykjanesi og hermt að upp hefði komið eyja, svipuð Syrtlingi við Surtsey 1963, sem hvarf aftur í sæ. 

Á norðausturenda eldvirka beltisins, sem gengur í gegnum Ísland frá Reykjanetá til Öxarfjarðar, voru Mývatnseldar á fyrri hluta 18. aldar, og tveimur öldum síðar komu hrinur Kröfluelda með níu eldgosum 1975-85 eins og rakið er í pistli á undan þessum. 

Í upphafi Kröfluelda kom mikil og löng jarðskjálftahrina í Kelduhverfi fyrri hluta árs 1976 með einn stóran skjálfta við Kópasker, sem olli talsverðum skemmdum á mannvirkjum.  Landssig varð í Kelduhverfi og myndaðist nýtt vatn í sveitinni auk fjölda gjáa, sem hlaut heitið Skjálftavatn. En ekkert gos varð svona norðarlega í þessum umbrotum. 

Vitað er að síðasta stóra hrina eldgosa á Reykjanesskaga varð á 13. öld og lauk 1280.  

Hugsanlega er að hefjast margra ára langt umbrotatímabil á skaganum, eða eins og það er stundum orðað:  Það er að koma tími á svæðið. Að minnsta kosti er réttara að vera á varðbergi.  

Það þarf ekki að þýða umsvifalaust eldgos. Fyrsti íbúafundurinn vegna óvissuástands varðandi Eyjafjallajökul var haldinn ellefu árum áður en "tími var kominn á fjallið" og tvö gos urðu þar með örstuttu millibili árið 2010.  

Eyjafjallajökull hafði þar áður síðast gosið 1835 og verður líklega rólegur næstu tvær aldir eða svo. 

Öræfajökull gaus 1262 og 1727 og var með óróa í fyrra og hitteðfyrra eftir 280 ára kyrrstöðutímabil.  Alls óvíst er hvort hann sé að minna á það að það sé að koma tími á hann, en ráðlegt að vera á varðbergi, rétt eins og við Grindavík núna. 

En sé í aðsigi gosatímabil á Reykjanesskaga er kannski ráðlegt að skoða vel fyrirætlanir um mannvirkjagerð á hraunbreiðum í næsta nágrenni eldstöðva, sem gosið hafa í fyrri hrinum eftir ísöld. 

Frá fyrirhuguðu flugvallarstæði við Hvassahraun eru til dæmis ekki nema sjö kílómetrar til næstu eldstöðvar, Óbrynnishóla, sem var í hópi þeirra eldstöðva á því svæði, sem sent hafa hraunflóð niður til sjávar allt frá Vallahverfinu og Straumsvík og suður úr. 

Sú staðreynd setur þá fyrirætlan að leggja niður þann alþjóðlega flugvöll við Faxaflóa, sem þó er ekki á eldvirka svæðinu í dálítið sérkennlegt ljós. "

 

Ég held að það þurfi mann eins og Dag B. Eggertsson og hans sálufélaga í Borgarstjórn Reykjaví9kur til þess að leggja til í alvöru að byggja flugvöll fyrir 200 milljarða  þarna ofan í eldfjallið á kostnað þjóðarinnar, ekki Reykvíkinga NB.

Eldsumbrot á þessum þéttbýlissvæðum  sem þarna eru eru veruleg ógn við allt mannlíf í landinu.Þegar þetta bætist svo ofan á ógnina af kórónaveirunni fer maður að rifja upp með sjálfum sér móðuharðindin sem þjóðin gekk í gegn um á fyrri öldum þegar hörmungar lögðust saman.Ef Kórónaveiran stökkbreytist getur hún orðið ógn við allt mannkynið þó hún sé enn sem komið er tiltölulega meinlaus.Ég held að af tvennu illu sé eldgosið skárra en það sem getur skeð í nýrri drepsótt.