Jónas Elíasson

prófessor hefur rannsakað Borgarlínuhugmyndir meirihlutans í Borgarstjórn Reykjavíkur.

En í gildi hefur verið samsæri ríkisins og sveitarfélaganna á höfuðborgarsvæðinu frá 2012 að sveitarfélögin fái 1 milljarð á ári frá ríkinu gegn því að ríkið segi sig frá því að bæta þjóðvegakerfið í þéttbýlinu sem því annars bæri skylda til. Við það hefur verið staðið enda eru engar framkvæmdir á þessu tímabili sem miða að því að greiða fyrir bílaumferð.

Enda liggur fyrir yfirlýsing Hjálmars Sveinssonar um það að það sé tilgangslaust að bæta við akreinum því þær fyllst bara óðar af bílum. Og til viðbótar yfirlýsing Dags. B. Eggertssonar um það að tími mislægra gatnamóta í Reykjavík sé liðinn þó að hundruð milljóna séu tiltækar af lánsfé til að fegra Óðinstorg sem hækkar prívateign Dags B. verulega í verði. 

Það fylgdi með í þessu samsæri gegn almenningi að einhverju af fé þessu yrði varið til að fjölga farþegum með strætó úr 4 % í 12 % á tímabilinu. Árangurinn er hinsvegar sá að þetta hlutfall hefur fallið niður fyrir 4 %.

Jónas Elíasson skrifaði athyglisverða grein í Morgunblaðið 2, október s.l.

 

"Án Borgarlínu bætum við loftið og samgöngurnar

Eftir Jónas Elíasson

Andstæðingar einkabílsins trúa því að stækkun strætókerfisins minnki mengun og bæti umhverfið, en engar líkur eru á því. Mengun mun aukast.

Morgunblaðið er farið að skrifa ekki-fréttir og það á forsíðu.

Í fjögurra dálka fyrirsögn er
okkur tilkynnt 24/9: Borgarlína leysir ekki vanda. Þar til viðbótar kemur svo að hún skapar heilmikinn vanda, fjárhagsvanda, umferðarvanda og mengunarvanda. Vonandi kemur
eitthvað um það í næstu blöðum.

Eins og áður var getið (Mbl. 23.07. sl.) er lífsstílshópur – trúarhópur – sem trúir því að einkabíllinn sé af hinu vonda og vill útrýma honum. Þetta er réttlætt með að hreinleiki
andrúmsloftsins og loftslagsvandinn krefjist þess. Menn eigi að hjóla, ganga eða fara með strætó.

Strætó bs. hefur hlýðnast þessu og vill þétta kerfið svo helmingi fleiri séu innan 400 metra frá næstu stoppistöð (Ársskýrsla Strætó 2019, hér eftir nefnd Á19). Með þessu er strætó að ganga erinda hins pólitíska meirihluta í Rvk. Hann vill með borgarlínu þrefalda notendafjölda strætó, sem samkvæmt A19 er að bæta 24.000 við þá 12.000 manns sem nota
strætó nú þegar.

Trúarhópurinn fagnar þessu, hann hefur sömu afstöðu til einkabílsins og hjálpræðisherinn til brennivínsins, þótt þeir falli stundum sjálfir í freistni. Annað er varla hægt, með miklu fleiri bíla en brennivínsflöskur í kringum sig. Svo er syndin lævís og lipur eins og Jón Kristófer kadett í hernum fékk að reyna. En svo eru líka hinir vantrúuðu, þ.e. bíleigendur, þeir geta haft svo einbeittan brotavilja að þeir nota ekki strætó jafnvel þótt aðeins séu 4 metrar í
stoppistöðina en ekki 400. Svo spyrja má: Mun fjölgunin takast og kemur einhver umhverfisbót út úr þessu? 

Strætó rak 28 daglínur innanbæjar 2019, þar af má ætla út frá tölum í Á19 að meðalfarþegafjöldi yfir árið í þeim tólf vinsælustu hafi verið um 10 manns í vagni, 14 mest, 8
minnst, eftir línum. Hljómar lítið, en vandinn í rekstri áætlunarvagna er nákvæmlega þessi, þar sem álagið er mjög breytilegt í rúmi og tíma. Svo nýtingin á þessum 12 leiðum er alveg viðunandi, því Strætó er í gangi 16 tíma á sólarhring en álagstíminn er ekki nema um 6 tímar á dag, auk þess sem fjöldi stoppistöðva hefur minna en 60 farþega á dag, en þangað eru
sendir um 60 vagnar daglega.

Tíu manns í vagni svarar til eldsneytiseyðslu 4,5 l/100 km á farþega. Tiltölulega svipað, e.t.v. heldur betra en sparneytinn einkabíll. Morgunblaðið I 2. október 2020 I Aðsent efni I 830 orð I 1 mynd

2
Við förum aftur í Á19, þar eru 16 línur af 28 eftir. Þar eru tölurnar meðalfjöldi 3, mest 5 minnst 1. Meðaleldsneytiseyðsla 15 l/100 km á farþega, sama og eyðslufrekustu bensínhákar.
Hætt er við að viðbótarfarþegarnir 24.000 sem sækja á með stækkuðu kerfi, verði eitthvað nær þessari eyðslutölu en hinni. Þá verður stækkun strætókerfisins ægivond fyrir umhverfið
og loftslagið.

Meðaleyðsla á farþega hjá strætó er 325 lítrar á ári. Sparneytinn bíll sem notar 325 lítra á ári í innanbæjarakstri í að fara með eigandann í vinnuna 250 sinnum á ári eyðir 1,3 l á ferð og kemst 13 km, sem verður að telja nálægt þeirri vegalengd sem meðal Reykvíkingur þarf að ferðast fram og til baka í vinnuna. Strætó og einkabíllinn eru þar nokkuð í jafnvægi hvað útblástursmengun varðar. 

Miðað við tölurnar að ofan gæti talan 325 farið upp í 350-380 lítra á ári ef ferðum er fjölgað. Þetta svarar til umframeyðslu jarðefnaeldsneytis, 1.400.000 lítra á ári, miðað við óbreytt ástand eða um 3,5 tonn á dag, sem bætist þá ofan á þá 10-20 tonna  umframeyðslu jarðefnaeldsneytis á degi sem fyrir er nú þegar. Hún er vegna umferðartafa sem 25 ára aðgerðaleysi í málefnum stofnbrautaumferðar í Reykjavík hefur orsakað.

Því miður er þetta ekki eina dæmið um að velmeinandi trúarhópar fari villur vegar í sinni
predikun. Hið erfiða í slíkum málum er hin trúarlega sannfæring predikaranna: Að það sé siðferðileg skylda þeirra að berja sína skoðun í gegn, hvað sem tautar og raular. Þeir ganga
einfaldlega út frá því að trúin sé rétt, stækkun strætókerfisins minnki mengun og bæti umhverfið. Eins og sjá má hér að ofan eru engar líkur á því. Nokkuð öruggt er að
útblástursmengun eykst.

Svipað má segja um rykmengun. Í því máli má Rvk. skammast sín
fyrir að þvo nánast aldrei göturnar. Trúin að mengun væri einkabílum að kenna átti ákveðinn rétt á sér fyrir 50-60 árum. Að sá trúarlegi kanon sem smíðaður var þá skuli lifa enn er e.t.v. ekki mikið, miðað við að Biblían var gefin út eftir kirkjuþingið í Nikeu 325 e. Kr. og lifir enn eftir nær 17 aldir. Það sem gera þarf er að draga nefið út úr erlendum trúar- og fræðibókum, vinna úr gögnum, leggjast yfir
ástand íslenskra samgöngumála, og finna út það sem gera þarf hér á Íslandi, með nýsköpun  og frjóa hugsun að vopni. Sem dæmi má nefna að engin raunveruleg rannsókn á mengunarástandi vegna almenningssamgangna hefur farið fram hér í Reykjavík. Þetta er þrátt fyrir að afkastamesta verkfræðistofan í skrifum á borgarlínuguðspjöllum, sem væntanlega verða gefin út í einni Biblíu á sínum tíma, á í sínum fórum nýjustu tækni og vísindi í
tölvuforritum til mengunarrannsókna. Þau voru á sínum tíma unnin fyrir Rvk. En í dag er það trúin sem gildir hjá borgarstjórn Rvk., ekki raunveruleikinn.

Höfundur er prófessor. [e-mail]"

 

Þessu til viðbótar er fremur auðvelt að geta sér til um hvað farmiðinn þurfi að kosta með Borgarlínunni.

Stofnkostnaður borgarlínu er talinn geta numið 150 milljörðum.Þessi fjárhæð er ekki fyrir hendi í Borgarsjóði sem þarf því að taka lán.                             

Vaxtakostnaður  verður kannski  15 milljarða/ári.

Afskriftir af mannvirkjum verða 30 milljarðar /ári.

Reksturinn kostar varla undir   30 milljörðum /ári 

Ferðafjöldi með strætó í dag eru liðugar 40.000 talsins/sólarhring (sbr.grein Þórarins Hjaltasonar og skýrslu COWI-Mannvit) Þennan fjölda á að minnst þrefalda fyrir 2040.

Hugsanlegur rekstrarkostnaður árið 2040( án hagnaðar) /ferðafjölda   = (15+30+30) x 10exp9/ 120.000 x 365  = 1.700 krónur.

Mistakist að fjölga ferðafjöldanum á þessum tíma eins og raunin hefur orðið á á síðasta fjölgunartímabili fer farmiðinn í 5.000 krónur.

Keppir þetta við leigubíla  frá dyrum til dyra? Engin ganga á stoppistöð? Ekkert veður á leiðinni eða biðtími?

Fólkið hefur valið sér einkabílinn sem sinn ferðamáta. Fyrir hann þarf að leggja nýjar akreinar og mislæg gatnamót, Sama hvað Sigurborg Ósk Haraldsdóttir óskar sér.

Borgarlínan er bull frá upphafi til enda og hefur prófessor Jónas Elíasson sýnt fram á það í mörgum þörfum blaðagreinum.

 

 

 

 

Athugasemdir

[Jónatan Karlsson, 1.1.2021 kl. 10:31]

Gleðilegt nýtt ár Halldór.

Þessari rökréttu færslu þinni lýkur með eftirfarndi málsgrein, sem segir í raun og veru allt sem segja þarf um málið:

"Borgarlínan er bull frá upphafi til enda og hefur prófessor Jónas Elíasson sýnt fram á það í mörgum þörfum blaðagreinum"

Ég hvet þig Halldór til að leggja þinn gráa haus í bleyti og koma öllu heldur og enn fremur með ögrandi róttækar tillögur til björgunar höfuðborgarinnar á nýju ári.

[Halldór Jónsson, 2.1.2021 kl. 11:17]

Það þýðir að kjósa hvorugan Samfylkingarflokkinn hjá Loga Má eða Þorgerði Katrínu.