Er bakkgír á Borgarlínunni?

Í leiðara Morgunblaðsins er vitnað í umferðarsérfræðinginn Árna Mathiesen dýralækni sem fær sérstakt hrós fyrir hreinskilni.

"Stjórnarformaður félagsins Betri samgangna ohf., Árni Mathiesen, sem heldur utan um borgarlínuverkefnið, segir að þeir sem að verkefninu standa verði dæmdir af þremur atriðum: „Í fyrsta lagi að tímasetningar standist. Í öðru lagi að kostnaðaráætlun standist og í þriðja lagi að markmið um samgönguhegðun náist. Og þetta síðasta er lykilatriði í verkefninu í heild.“ Allt er þetta rétt og óvenjuleg hreinskilni að leggja spilin á borðið með þessum hætti því að oftar en ekki vilja menn ákveða eftir á hvaða mælistikur á að leggja á verk þeirra.

Þessar mælistikur eru ekki aðeins nothæfar til að meta borgarlínuna að einhverjum tíma liðnum, verði anað áfram í það verkefni, þær eru einnig gagnlegar til að meta það sem gert hefur verið í samgöngumálum á höfuðborgarsvæðinu síðasta áratuginn eða svo.

Borgarlínan á að auka mjög notkun almenningssamgangna, úr 4% af heildarferðum í 12% ferða. Líkurnar á að þetta takist hlýtur að verða að skoða í samhengi við það að fyrir um áratug var ákveðið, í samstarfi þáverandi vinstri meirihluta í borginni og vinstri stjórnarinnar í landsmálum, að slá á frest brýnum framkvæmdum í samgöngumálum á svæðinu en setja í staðinn einn milljarð til viðbótar árlega í að efla almenningssamgöngur, það er að segja strætisvagnana. Þessi árlegi viðbótarmilljarður hefur engum árangri skilað. Hlutfall þeirra sem velja strætó er það sama og var en ætlunin var að milljarður árlega yrði til þess að hækka þetta hlutfall umtalsvert. Í staðinn hafa tafir á framkvæmdum valdið umferðarteppum sem fara síversnandi. Það sem gert hefur verið hingað til hefur því ekki staðist þá mælistiku sem að ofan er nefnd og flokkast undir augljós mistök.

Þessi árlegi milljarður bætist við það fé sem fyrir var sett í rekstur strætó, en farþegatekjurnar stóðu árið 2019 undir um þriðjungi kostnaðar, sem nam sjö milljörðum króna það ár. Af fréttum að dæma má ætla að afkoman hafi verið enn verri í fyrra. Þar kenna stjórnendur Strætó kórónuveirufaraldrinum um og hefur hann eflaust haft talsverð áhrif. Annað sem einnig hafði áhrif og mun að líkindum hafa vaxandi áhrif eru rafknúnu hlaupahjólin sem sprottið hafa upp eins og gorkúlur í borgarlandinu síðastliðið ár. Sá nýi samgöngumáti mun án efa draga verulega úr notkun almenningssamgangna til framtíðar. Áætlanir borgarlínunnar, að því marki sem þær liggja fyrir, taka ekki tillit til þessa enda er þar um að ræða stórkarlalega, þunglamalega og gamaldags hugmynd í stað þess að horft sé á nýja tækni og raunhæfar lausnir.

En vandinn við borgarlínuna er líka sá að útfærð rekstraráætlun hennar liggur ekki fyrir og heildaráætlun um fjárfestingar og rekstur almenningssamgöngukerfisins í samanburði við aðrar lausnir hefur ekki verið gerð. Fyrir liggur til dæmis að áfram þarf að reka strætisvagnakerfi og fram hefur komið að rekstrarkostnaður Strætó kunni að aukast um tvo milljarða króna á ári vegna borgarlínunnar.

Heildarmynd borgarlínuhugmyndarinnar og samanburður við aðra kosti liggur alls ekki fyrir. Þá liggur ekki fyrir hvað gerist ef borgarlínan skilar engum eða litlum árangri í því að fjölga þeim sem nota almenningssamgöngur. Þá er augljóst að umferðartafir verða enn verri en nú er þar sem búið verður að þrengja enn meira að langvinsælasta ferðamátanum, fjölskyldubílnum. Víða verður búið að taka aðra akreinina af þeim 75% sem nota þann ferðamáta til að bæta við borgarlínubraut sem mögulega mun ekki skila neinni aukningu í notkun. Og það er að minnsta kosti ljóst að notkun almenningssamgangna þarf að aukast gríðarlega til að vega upp á móti þeirri þrengingu sem verður á götum fyrir fjölskyldubíla.

Um leið og hægt er að taka undir að borgarlínuverkefnið, ásamt þeim sem fyrir því hafa barist og að því standa, verði metið út frá þeim þremur mælistikum sem stjórnarformaður Betri samgangna nefnir er ljóst að það verður til lítils ef þetta risaverkefni fer illa. Það mun ekki leysa samgönguvandann eftir fimm eða tíu ár að geta bent á að tafir hafi orðið, að kostnaður hafi verið meiri eða að færri hafi notað borgarlínuvagnana en stefnt hafi verið að. Þeir sem árið 2030 sitja fastir í fjölskyldubílum sínum og munu þar að auki þurfa að greiða ný veggjöld ofan á hækkað útsvar eru engu bættari með að geta bent á sökudólga. Það er gott að hafa skynsamlegar mælistikur, en þær geta aldrei réttlætt að ráðist verði í vanhugsaðar og óraunsæjar risaframkvæmdir."

Ef sú forsenda sem Árni Mathiesen veltir fyrir sér í byrjun gengur ekki upp, er þá ekki rétt að hugsa hvað taki við?

Borgarlínan og allur kostnaðurinn er þá kominn fram.Verður Dagur B. Eggertsson afturkræfur? Hvernig á að leysa vanda allra bílastæðalausu íbúðanna sem þá verður búið að byggja. Kaupa bara bílastæði eins og Dagur B.?

Verður stofnkostnaðurinn tekinn til baka með því að setja Borgarlínuna  í bakkgírinn? 

Athugasemdir

[Gunnar Heiðarsson, 8.2.2021 kl. 12:45]

Heill og sæll Halldór

Það er magnað hvað dýralæknar eru taldir hafa mikið vit í umferðarfræðum. Samgönguráðherra er dýralæknir, vegamálastjóri er dýralæknir og nú er dýralæknir tekinn við stjórn opinbers hlutafélags er ætlað er að byggja upp borgarlínuna hans Dags.

Nokkuð merkilegt og spurning hvort aðrar þjóðir geti ekki lært af okkur, að ekki sé góð latína að láta dýralækna um umferðarmál. Slíkt leiði af sèr hörmungar! 

Kveðja

[Þorsteinn H. Gunnarsson, 8.2.2021 kl. 20:46]

Sæll Halldór, ég hef nú ekki kynnt mér þetta verkefni en fylgst svona með. Það sem verður skelfilegt á þessum verktíma eru allar lokanir og hjáleiðir. Höfuðborgar svæðið verður eins og skotgrafir allt uppmokað og skelfilegt. Mér var bent á það að við ýmsar götur væru bílastæði tekin af íbúum og aksturstefna borgarlínunnar í aðra átt en venjuleg umferð. Lítil kynnig hefur ef til vill farið fram, svo stendur fólk frammi fyrir gerðum hlut. Veist Halldór ég kvíð fyrir þessu held að það væri best að vera ríðandi á (hestu) á meðan framkvæmdir standa yfir. En þá er það spurningin hvar ætti að geyma klárinn á meðan útréttað væri? Spurnigin er hvað verkfræðiformúlur-aðgerðir hafi verið notað við verkið? Bestunarfræði og aðgerðargreining? Það væri líka gott ef það yrði upplýst um það.

[Gísli Holgersson (IP-tala skráð) 10.2.2021 kl. 13:36]

Hin eilífa Borgarlína hlýtur að hafa upphaf? 

Hverjir eru upphafsmenn af þessari "ófreskju", sem er að granda fjármunum Reykjavíkurborgar og Ríkisins og nágranna bæja. Hverjir flytja inn þessa lágvagna frá Kína fyrir fámenna snjóprýdda eyjuna okkar norður í höfum, sem eiga að breyta borgar og vega skipulagi til hins verra?

Margir telja rúmgóð örugg jarðgöng vera réttu leiðina undir Elliðaárvog og sleppum brúnni yfir í Geldinganes, þar sem Geldinganes er tengt landi að austanverðu.