Leiðréttingarnar

á fyrra ranglæti útskýra taxtahækkanirnar hjá okkur að því að forkólfarnir segja:

 Það er nú líklega vonlaust mál að reyna að rökræða viðverkalýðsforystuna á Íslandi. Það gerðist þó í þjóðarsáttinni en þeir menn eru löngu horfnir á braut og aðrir gáfaðri teknir við svo sem Gunnar Smári, Sigríður Anna og Drífa Snædal.

Svo segir í leiðar Morgunblaðsins.

"Í Dagmálum í liðinni viku lýsti Halldór Benjamín Þorbergsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, þeirri skoðun að sagan myndi ekki dæma þá ákvörðun verkalýðsforystunnar vel, að hafa hafnað því eftir að kórónukreppan skall á að taka upp kjarasamninga.

Halldór benti á að það hefði verið algerlega fyrirsjáanlegt hvaða afleiðingar þetta mundi hafa og að það birtist í hagtölum í dag, hvort sem litið væri á atvinnuleysi eða verðbólgu. „Allt tal um það,“ sagði Halldór, „að það sé umdeilt meðal hagfræðinga hvort launahækkanir umfram svigrúm hafi áhrif til verðbólgu, þetta er bara einhvers konar flatjarðartal í mínum huga. Þetta er ekkert umdeilt.

Ég er í reglulegum samskiptum við kollega mína á Norðurlöndum sem stýra samtökum atvinnulífsins á Norðurlöndum. Þetta er ekkert umdeilt í þeirra ranni. Þetta er ekkert umdeilt á meðal norrænnar verkalýðshreyfingar, hvort afleiðingarnar af of miklum launahækkunum, eða innistæðulausum launahækkunum, séu verðbólga. Það er enginn að deila um þetta. En á Íslandi hefur þessi umræða einhvern veginn náð að festa rætur, sér í lagi á meðal verkalýðshreyfingarinnar, að það séu í raun og veru bara engin sérstök tengsl þarna á milli.“

Þessi lýsing á því miður við rök að styðjast og það er verulegt áhyggjuefni hér á landi hvernig komið er fyrir verkalýðshreyfingunni, hversu mjög hún er úr tengslum við raunveruleikann og hve skaðlegt það er fyrir allan almenning í landinu.

Í fróðlegri grein í Þjóðmálum fjallar Hannes G. Sigurðsson, aðstoðarframkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, um það fyrirkomulag sem viðhaft er við kjarasamningagerð hér á landi og hve langt við stöndum að baki öðrum norrænum þjóðum að þessu leyti. Hann bendir á að kjaralotan sem hafi hafist haustið 2018 standi enn, þó að flestir hafi samið, en eitt sem skilji íslenskan vinnumarkað frá öðrum sé hve langan tíma taki að ná samningum. Hér reyni einstakir samningsaðilar að ná ávinningi umfram þann tón sem sleginn hafi verið hjá þeim fyrstu sem sömdu auk þess sem gengið sé út frá því að samningar séu afturvirkir, sem vitaskuld verður til þess að draga samninga á langinn og valda jafnt atvinnulífi sem launþegum óþægindum. Sláandi er að sjá tölur í grein Hannesar um launaþróun hér á landi og hjá nágrannaþjóðum okkar.

Áratuginn 2010- 2020 hækkuðu laun í Danmörku og Svíþjóð um 22%, en hér á landi hækkuðu þau um 95%. Árlegar breytingar hafa því verið um 2% að meðaltali í samanburðarlöndunum tveimur en 7% á Íslandi.

„Þetta er ósjálfbær þróun sem endar óhjákvæmilega í kunnuglegum vítahring launahækkana, verðbólgu og gengislækkana krónunnar,“ segir Hannes. Við þetta má bæta atvinnuleysi, sem landsmenn hafa fengið að kynnast að undanförnu og tengist óhóflegum launahækkunum.

Það svigrúm sem Samtök atvinnulífsins telja að sé almennt til launahækkana hér á landi er 3,5-4,0% og er samtala verðbólgumarkmiðs Seðlabankans og framleiðniaukningar í landinu. Til lengi tíma getur svigrúmið ekki verið meira enda getur kaupmáttur ekki aukist almennt nema með aukinni framleiðni.

Þetta er sérstaklega augljóst þegar horft er til þess að launahlutfall hér á landi er mjög hátt í alþjóðlegum samanburði og því ekkert svigrúm til þess að auka hlut launakostnaðar í framleiðslunni. Líklegt er að aðstæður á vinnumarkaði verði að breytast verulega til að unnt verði að semja af meiri skynsemi hér á landi en gert hefur verið.

Hér er mjög hátt hlutfall launamanna í verkalýðsfélögum, mun hærra og jafnvel margfalt hærra en þekkist erlendis. Þetta á ef til vill sinn þátt í hvernig er komið, sér í lagi þegar forysta verkalýðsfélaganna neitar að viðurkenna staðreyndir og lifir í eigin heimi upphrópana og aldargamalla frasa úr verkalýðsbaráttu löngu liðins tíma.

Íslensk verkalýðshreyfing og vinnumarkaður verða að stíga inn í nútímann og takast af ábyrgð á við það verkefni að semja um laun sem atvinnulífið stendur undir. Þetta felur til að mynda í sér viðurkenningu á því að of langt hafi verið gengið á undanförnum árum og að nú verði að huga að því að treysta undirstöður atvinnulífsins, tryggja möguleika þess til að vaxa og þar með til að fjölga störfum og tryggja öllum vinnu sem vilja vinna. Þessu forgangsverkefni aðila vinnumarkaðarins hefur verið ýtt til hliðar á liðnum árum en það verður að hefja í öndvegi á nýjan leik með skynsamlegri samningagerð."

Auðvitað valda hinar séríslensku aðstæður því að engin efnahagslögmál gilda hérlendis.Því fer sem fer og menn kenna svo krónunni og skorti á evrunni um ófarirnar þegar vísitalan hækkar eftir réttlætisleiðréttingarnar hjá flugumferðarstjórum, ljósmæðrum og þaðan af göfugri hópum.