Það hlaut að hafa verið eitthvað

sem lét mig kjósa Þorstein Pálsson ítrekað á sínum tíma.Jafnvel á móti  Davíð í eitt sinn.

Þorsteinn skrifar snilldargrein í málgagn ESB í dag af því sem honum finnst vera Kögunarhóll en mér frekar malargryfja sem maður spólar í.

Þar sýnir hann samt hvað hann er ennþá fær um að gera í málflutningi sínum þó málstaðurinn vondur sé.

Þessi grein er svohljóðandi:

"Straumur vatnsfalla getur breyst frá einum tíma til annars. Stundum færist þungi straumsins frá öðrum bakka yfir á hinn. Breytingar af því tagi geta haft mikil áhrif á umhverfið.

Ég minnist samtala á bökkum Markarfljóts við bændur í Landeyjum og undan Eyjafjöllum. Þeir þekktu þessa miklu krafta náttúrunnar, sem brutu niður gróið land og eyðilögðu landnytjar.

 

Flökt eða vísir að öðru meira?

 

 

Allir vildu draga úr sveiflum straumsins. Bændurnir vildu stöðugleika. Þeir sem bjuggu austan megin gátu að vísu verið rólegir meðan fljótið djöflaðist vestan megin. En þeir vissu að eftir einhverja áratugi myndi straumurinn sveiflast yfir á bakkann þeirra megin. Þess vegna höfðu allir sömu sýn.

Oftast er erfitt að greina fyrstu vísa að slíkum breytingum. Lítið frávik getur verið flökt, en líka upphaf að meiri varanlegum breytingum.

Þessi gömlu samtöl við bændur um lögmál Markarfljóts komu upp í hugann síðasta laugardag þegar ég las sameiginlega grein Árna Sigurjónssonar formanns Samtaka iðnaðarins og Friðriks Jónssonar formanns BHM í Morgunblaðinu.

Grein þeirra ber yfirskriftina: „Sókn nýsköpunar og hugverkaiðnaðar – þar getum við verið sammála.“ Hún virkar í fyrstu eins og klisja úr kosningabaráttunni. En það er tvennt í greininni, sem bendir til þess að hún gæti verið eitthvað meira en klisja eða flökt í straumfalli dægurumræðu, jafnvel vísir að öðru meira.

 

 

Greining vandans

 

 

Fyrra atriðið er sameiginleg sýn þeirra á eðli efnahagsvandans. Þeir byrja greinina á að skilgreina kjarna hans á mjög einfaldan og skýran hátt:

n „Á þessari öld hefur íslenska hagkerfið sveiflast þrisvar sinnum meira en Evrópulöndin að meðaltali.

n Ísland hefur auk þess gengið í gegnum mun dýpri og langvinnari efnahagslægðir á síðustu 12 árum, en þau lönd sem við berum okkur helst saman við.

n Nú, á árinu 2021, benda nýjustu spár greiningaraðila til þess að Ísland nái framleiðslustigi fyrir heimsfaraldur um ári á eftir helstu viðskiptalöndum.“

Okkar hagkerfi sveiflast margfalt meira en önnur, sem við jöfnum okkur til. Kreppurnar verða dýpri. Og við erum lengur en aðrar þjóðir að ná okkur á strik. Erum við sátt við þetta?

 

 

 

Þögnin rofin 

 

 

Annað er að báðir eru höfundar nýir forystumenn á vinnumarkaði. Þeir virðast báðir skilja að grundvallarbreytinga er þörf og eru líklegir til að hafa metnað til þess að sjá þær gerast.

Síðastliðin fimm ár hafa forystumenn SA og ASÍ haft mjög lítinn áhuga á að ræða grundvallarviðfangsefnið varðandi sveiflurnar í þjóðarbúskapnum. Nú segja þessir tveir nýju forystumenn: Þar getum við verið sammála.

Sameiginleg sýn á hindrunum, sem ryðja þurfti úr vegi, var kjarninn í þjóðarsáttinni fyrir þrjátíu árum. Þessi hugsun var komin aftur á flug en var svo kæfð á ný fyrir nokkrum árum. Skammtíma sérhagsmunir hafa trúlega ráðið því beggja vegna.

Pólitíkin vildi líka losna við umræður um grundvallarviðfangsefni. Síðustu fjögur ár hefur hún verið of veik til að takast á við þau.

Þessir tveir nýju forystumenn á vinnumarkaðnum eru ekki að segja eitthvað, sem enginn hefur sagt áður. En þeir eru að endurvekja sameiginlega sýn á vanda, sem legið hefur í þagnargildi um hríð.

 

Einn græðir annar tapar

 

Það er margt líkt með kröftum stórfljótsins og lögmálum efnahagslífsins.

Rétt eins og straumskipti fljótsins brýtur nytjaland til skiptis beggja vegna, valda sveiflur efnahagslífsins því að einn hluti hagkerfisins græðir í skamman tíma meðan annar tapar. Launþegar í einn tíma og fyrirtækin í annan. Svo snúast leikar við.

Það vantar þá sem tala af hyggindum bændanna við Markarfljót. Grein formanna SI og BHM er tilraun til að fylla upp í tómarúm. Svo reynir á úthaldið, og ekki síður á hitt, að fá fleiri til að ganga með.

Ríkisstjórnin tekur örugglega undir fyrirsögn þeirra félaga í nýrri stefnuyfirlýsingu. Hún hefur hins vegar í fjögur ár verið í afneitun gagnvart grundvallarviðfangsefninu. Hætt er því við að alvara greinarinnar verði ekki nefnd.

Það er því brekka fram undan."

Það hlaut að hafa verið eitthvað við hann Þorstein Pálsson sem getur skrifað svona ennþá.

Hvað er það þá sem okkur að skilur?

Jú, ég held að við höfum enn snertiflöt.Við viljum báðir stöðugleika á gjaldeyrismarkaði. Nema það, að Þorsteinn vill fórna of miklu að mínum smekk fyrir hann. Hann einblínir á að Evra sveiflist minna en krónan að jafnaði.

Fullveldið megi víkja fyrir verðlagi á  gjaldeyrismarkaði.

En af hverju bara Evra spyr ég? 

En eru allar sveiflur vondar?

2009 og það sem á eftir kom?

 

Við vitum báðir til hvers skyndilegar verðhækkanir leiða. Til dæmis bara á olíu. Hún hefur áhrif á kjör allra um borð í bátnum.

Sjómannaverkfall og skattahækkanir líka. Hækkun á auðlinda(markaðs)gjaldi?

Getum við ekki reiknað aftur í tímann hvenær taxtahækkun tapaðist í verðbólgu eða gengisfalli? Er ekki stundum hægt að skipta á gengisfalli og verðlækkun?

Erum við ekki a upplifa breytingar á gengi Evrunnar ítrekað til blessunar eða bölvunar fyrir verðlagið í landinu.

Til dæmis í verði á göturum eins og ritstjórinn lýsir í leiðaranum? Þar er eins og hann hafi aldrei heyrt orðið Amazon sem selur líka gatara frá Leitz eða jafngóða?

Hvort viljum við heldur að stóraukið aðflæði ferðamanna frá Ameríku færi Íslendingum bullandi eftirspurn eða hér ríki  hollenskt atvinnuleysi borgað í Evrum? 

Sagði ekki Tómas að eiginlega væri ekkert bratt, aðeins mismunandi flatt?

Það hlaut að hafa verið eitthvað sem tengdi okkur Þorstein á sinni tíð eins og snefill af skynsemi hér og þar en kannski ekki allsstaðar?

Athugasemdir

[Ómar Geirsson, 18.11.2021 kl. 16:32]

Blessaður Halldór.

Þessi snefil að skynsemi sem þú vísar í, átti sér ekki sömu tímalínu og atlögu Davíðs að Þorsteini.

Réttlæting þín að hafa kosið Þorstein er yfirklór, það er eins og að þú hafir haldið að Davíð hafi ekki haft stefnu.

Það byrjaði sem sagt snemma Halldór minn að þú yrðir svag fyrir föðurlandssvikum frjálshyggjunnar, þar sem öll rök lágu í ESB.

Nema þú spáðir ekki í það, Steini lofaði þér gróða á kostnað almennings, og fyrst þú játar, þá skaltu líka játa aðför þína að sjálfstæðisstefnunni, að Jóni Þorlákssyni, Óla Thors, Jóhanni og Geir, ert þú virkilega orðinn svo ósamkvæmur sjálfum þér Halldór, að þú munir ekki skítaatlögu frjálshyggju ESB að Geir Hallgrímssyni, einum að ykkar merkilegasta stjórnmálamanni??

Steini Páls og þú Halldór, engin tilraun verður gerð með ykkur báða á sama augnabliki, þegar ykkur er blandað saman, þá springur tilraunaglasið.

Þér til vorkunnar, þá vissir þú það ekki þá.

Svo skaltu virða Davíð.

Kveðja að austan,