Hvenær talar Birgir?

Ármannson við Sjálfstæðismenn til að skýra út fyrir þeim hvað standi í 3.Orkupakkanum annað en textinn sem þar er hægt að lesa?

Kollega Friðrik Daníelsson tiltekur í dag hvað hann er að lesa í textum orkupakkans þessa og næstu.

Friðrik segir:

"Óstjórn orkumála er ein af ástæðum viðvarandi efnahagsstöðnunar ESB sem fer versnandi. Orkuverð er orðið of hátt og veldur óeirðum á götum úti, iðnaðarfjárfestingar fara til annarra landa og atvinnuleysi breiðist út.

Afskipti ESB af orkumálum aðildarlanda, draumurinn um „Orkusamband ESB“, koma í formi tilskipana frá Brussel og hafa verið til baga fyrir aðildarlöndin.

Tilskipanapakki 1 og 2 splundraði orkufyrirtækjum, kom á fót sýndarsamkeppni og dýrari rekstri.

3. pakkinn færir orkukerfin beint undir yfirráð og stjórnsýslu ESB og eignarhald og nýtingu einkafjármagns í ESB/EES.

Tilskipun (2009/72) um 3. pakkann segir m.a.: – nýtt stjórnvald verður stofnað hér (raforkumarkaðseftirlit) sem sér um að regluverki ESB sé fylgt, íslensk stjórnvöld hafa engin völd yfir því. Verkefni þess eru m.a.: – framkvæma ákvarðanir ACER og framkvæmdastjórnar ESB – gefa út bindandi ákvarðanir um raforkufyrirtæki – ákvarða eða samþykkja gjaldskrár – virkjanaleyfi á Íslandi skal auglýsa í Stjórnartíðindum ESB

Fyrirtæki í ESB/EES, eða dótturfyrirtæki hér, geta boðið í virkjanaleyfi sem verður úthlutað í samræmi við regluverk ESB/EES.

3. pakkinn einkavæðir fyrirtæki orkukerfisins og veitir einkafjármagni aðgang að orkulindunum.

3. pakkinn setur af stað hömlulausa útþenslu vindorku og sólarorku með útbreiddum landslýtum og umhverfisspjöllum.

Fjárfesting í vatnsorkuverum og jarðorkuverum verður einnig sett í forgang og flýtimeðferð, fjárfestar boðnir velkomnir, fé útvegað. Noregur og Ísland eru helstu skotmörkin.

EES-regluverkið hefur þegar heimilað ESB/EES aðilum að eiga eignir, og land með landkostum, þar með taldar virkjanir, hérlendis.

Með 3. orkupakkanum staðfestist réttur fyrirtækja í ESB/EES til að eiga og reka orkufyrirtæki á Íslandi og nýta orkuauðlindir landsins í sína þágu.

Stefna ESB, eða réttara sagt draumar, er að „nýta orku aðildarlanda í þágu sambandsins“, mynda stórt samtengt orkukerfi ESB/EES með orkuver og orkufyrirtæki í einkaeigu sem lúta stjórnvaldi ESB eingöngu, án afskipta heimamanna.

„Orkustofnunin“ ACER sér um að farið sé eftir fyrirmælum ESB og er með útibú í aðildarlöndum ESB/EES. Venjulegir orkugjafar, gas, olía, kol og úran, falla ekki í kramið hjá ESB, óstöðug og dýr vind- og sólarorka er fyrirskipuð.

Fallvatnsorka og jarðvarmi eru vinsæl þar sem hægt er að ná í þannig orku og hefur ESB í hyggju að nýta orkulindir Noregs og Ísland að fullu í sína þágu. Valdið sem ESB hefur með EES-samningnum gerir ESB fært að setja ráðstöfun á auðlindum þessara landa undir sitt regluverk og stjórnsýslu og nýta orkuna í sína þágu og sinna fyrirtækja.

Orkukerfi aðildarlanda ESB/ EES eru oft góð en af af ýmsum gerðum og hafa verið byggð upp með miklu fé á löngum tíma.

Kjarnorka er víða notuð, Finnar og Bretar eru að reisa ný ver. Gas, kol og olía eru miklir orkugjafar, vatnsorka er á mörgum stöðum. Allir þessir orkugjafar eru aðgengilegir, hagkvæmir og mikil geta og reynsla til við að nýta þá og landslýti og umhverfisáhrif af notkun þeirra þekkt og takmörkuð.

Margir orkugjafar eru til í ofgnótt og skortur ekki í fyrirsjáanlegri framtíð. Almannaeign er á orkufyrirtækjum víða í ESB/EES. Það fyrirkomulag hefur reynst vel að jafnaði þar eð nærþjónusta er hagkvæmasta rekstrarkerfi orkunýtingar.

Hætta á fáokun er mikil þegar orkufyrirtækin eru í einkaeigu. Íslenska orkukerfið var að fullu í almannaeigu fyrir daga EES og eitt það hagkvæmasta. Tilskipanapakkar ESB verða sífellt draumórakenndari.

ESB tók formlega upp 4. orkupakkann 22. maí 2019, hann heitir „Hrein orka fyrir alla Evrópubúa-pakkinn“ og setur kvaðir á aðildarlöndin um að framleiða og nota „hreina“ orku. Kvaðirnar eru óframkvæmanlegar fyrir flestöll ESB-lönd en setja aukinn kraft í að ná orku frá t.d. Noregi og Íslandi til handa ESB-fyrirtækjum.

Orkukreppan fer dýpkandi í ESB. Það er afleiðing afskipta Brussel af orkumálum aðildarlandanna og hefur leitt af sér stöðugt hækkandi orkuverð og rýrnandi lífskjör, vaxandi orkuskort, iðnaðarflótta og atvinnuleysi. Stefnumörkunina skortir raunsæi og stjórnun orkumála er röng.

Ísland hefur vegna EES verið að dragast með inn í orkukreppu ESB og versnar ástandið með hverju nýju valdboði, „orkupökkum“, frá ESB. Pyngjur almennings á Íslandi léttast með hverjum pakkanum."

Nú hlýtur að líða að því að Birgir tali við okkur Sjálfstæðismenn og skýri út fyrir okkur hvernig við eigum að túlka allt það sem í þessum pökkum stendur.

Ég hef verið mikill áhugamaður um að reisa Thoríum-Raforkuver á Skeiðarársandi. Þar er hæfilega afskekkt og vítt til veggja til að reisa slíkt risaorkuver.

Hugsanlega verður auðvelt að afla voldugra bandamanna til að að að fjármagna og reisa slíkt raforkuver þar sem hvergi í Evrópu eru landkostir eins góðir til slíks og þarna og þarna væri komin lausn sem gæti annað Evrópu vel án þess endilega að sprengja upp rafokurverð hér innanlands.

Erum við ekki þegar að selja upprunaábyrgðir sem segja að við notum kjarnorku við orkuframleiðslu svo að þetta er lítið skref að stíga? Hví skyldum við ekki reisa kjarnorkuver eins og bræðraþjóðirnar í ESB?

Varðandi væntanlega vindorkugarða um landið þá hefur það nú yfirleitt gengið þannig fyrir sig að einhver Lovísa að sunnan sem á sumarbústað í margra mílna sjónmáli við væntanlega vindmyllu er svo hrædd um að vindmyllan haldi fyrir sér vöku á kyrrum kvöldum að sveitarstjórnir missa vatnið og engin byggingaleyfi fást. Ég held því að lítil hætta sé á að hér rísi nokkru sinni vindmyllur í þéttbýli. Öðru máli gegnir um virkjanaleyfi á vötnum og lækjum sem verða boðin upp og seld til auðmanna eins og laxveiðijarðirnar.

En bráðum kemur hann Birgir með skilningshjálpina handa okkur sem eru ekki réttilega læsir á Brusselska texta þó að við höfum getað stautað okkur í gegn um sjálfstæðistefnuna frá 1929.

 

40. AllSång á Skansinum

 var dásamlegur þáttur á SvT1 í dag.

Hann er frá 40. útihátíð Svía undir þessu nafni á þessum stað, Skansinum í Stokkhólmi sem liggur á austurströnd Svíþjóðar gegnt Finnlandi en Gautaborg er á vesturströndinni. Mitt þar á mill er sólarstaðurinn Karlstad þar sem ég eyddi góðum dögum í æsku minni fyrir nærri 60 árum.

Þarna á AllSång  koma saman tugþúsundir bjartleitra Svía, þar sem hvergi  sjást indvandrara ansiktar eða slæðukellingar, sem eru þarna glaðir og syngja lögin sín sem við Íslendingar getum flest sungið með þeim. Miklir forsöngvarar og fjörkálfar halda uppi stemningunni og láta gestina syngja einsöng af textum Astrid Lindgren.

Mér finnst ég alltaf finna til mikils skyldleika með Svíum og sænskan finnst mér alltaf falla vel að íslenskunni og liggja mér nærri.

Mikið stingur þetta í stúf við fréttir margar frá Svíþjóð sem til dæmis sá ágæti Gústaf A. Skúlason hefur miðlað okkur af glæpaverkum innflytjenda í sinni heimabyggð þar sem morðárásir og bílabrennur eru daglegt brauð. Mikið vildi maður að Svíum tækist að hreinsa land sitt af þessari óværu og gefa okkur aftur gömlu Svíþjóð með öllum sínum góðu gildum sem maður þekkti í gamla daga.

En Stefan Löfven og hans lið er sagður vilja heyra minnst af þessu og manni skilst helst að þeir vilji ekki ræða slík mál opinberlega. En hugsanlega kemur að því að Svíum ofbjóði og hreinsi land sitt á einhvern hátt. Einföld leið væri að svipta innflytjendur sem verða alvarlega brotlegir við lög ríkisborgararétti  og flytja þá aftur til síns heima. 

Það var virkileg upplyfting að sjá þennan 40. AllSång á Skansinum og sjá hvað mannlífið getur verið fagurt þegar myrkraöflin eru fjarri hinum norræna kynstofni.

Kveikir Gulli á þessu?

Frétt í Mogga:

"Bor­is John­son, for­sæt­is­ráðherra Bret­lands, sagði í dag að „gríðarleg tæki­færi“ fel­ist í Brex­it og að for­veri hans, Th­eresa May, hefði tekið á mál­inu eins og það væri „vænt­an­legt vonsku­veður.“

Í ræðu sem for­sæt­is­ráðherr­ann hélt í Manchester í dag hét hann því að auka fjár­fest­ing­ar á svæðum sem kusu með Brex­it og lofaði að setja full­an kraft í viðræður um fríversl­un­ar­samn­inga við ríki heims­ins sem myndu nýt­ast við út­göngu úr Evr­ópu­sam­band­inu.

„Þegar fólk kaus með því að yf­ir­gefa Evr­ópu­sam­bandið kusu þau ekki bara gegn Brus­sel, þau kusu líka gegn London,“ sagði John­son.

„Að taka aft­ur völd­in nær ekki bara til þess að þingið end­ur­heimti full­veldi sitt frá Evr­ópu­sam­band­inu,“ sagði for­sæt­is­ráðherr­ann og lofaði því að auka sjálfs­ákvörðun­ar­rétt á lægra stjórn­sýslu­stigi. Þá hét hann því einnig að auka fjár­fest­ingu í innviði."

Munum við Íslendingar bíða eftir eftir forystu  ESB í slíkum málum eða kveikir Gulli á þessu sjálfur? 

Enginn annar kostur?

en að fara að berjast við loftslagsvána segir Styrmir Gunnarsson.

"Veðurfréttir um þessar mundir vekja bæði athygli og óhug. Það sem sumir hafa spáð síðustu áratugi getur orðið að veruleika. Þeir spádómar ganga m.a. út á það að veðurfarsbreytingar til hlýnunar muni leiða til þess að eyðimerkur í norðurhluta Afríku muni stækka og jafnvel teygja anga sína yfir Miðjarðarhaf og að suðurhluti Evrópu verði líka eyðimörk.

Hvað gerist þá?

Fólkið flytur norður á bóginn.

Það þýðir að löndin á norðurhveli jarðar fyllast af fólki. Það á við um norðursvæði Rússlands, Kanada, Norður-Evrópu og þar með Norðurlönd og eyjarnar í norðanverðu Atlantshafi verða eftirsóknarverðar til að búa á.

Þetta gætu orðið mestu fólksflutningar sögunnar og þeir gætu orðið í tíð yngstu núlifandi kynslóða.

Mannkynið á engan annan kost en taka loftslagsvána alvarlega."

Þessu er ég óssamála. 

Raunverulega ógnin er stjórnlaus fjölgun ópplýsts fólks frá Afríku. Ef það fer að fjölga sér hér á Vesturlöndum á okkar kostnað er mannkynið dauðadæmt.

Það verður þegar í stað að byrja hnattrænt á þ´vi að kaupa fólk til að eiga ekki börn.Mannkyninu má ekki fjölga meira en orðið er. 

Það er annar kostur. 

 

Hart Brexit og kosningar

sýnist mér verða í Bretlandi.

ESB vill ekki semja. Boris ætlar út. Þingið heimtar samning sem ekki er í boði.

Hart Brexit. Kosningar og Corbyn tapar.

Er Mueller boðberi sannleikans?

og baráttumaður fyrir réttlætinu?

Stutta svarið er nei.

Hann laug sem yfirmaður FBI að bandarísku þjóðinni í aðdraganda Íraksstríðsins. Hversvegna?

"A month before the ill-fated invasion began, then-FBI Director Robert Mueller endorsed the Bush administration’s bogus case for war with Iraq. On February 11, 2003, Mueller testified before Congress that, “as Director Tenet has pointed out, Secretary Powell presented evidence last week that Baghdad has failed to disarm its weapons of mass destruction, willfully attempting to evade and deceive the international community. Our particular concern is that Saddam Hussein may supply terrorists with biological, chemical, or radiological material.”

Lét hann Bush kaupa sig til fylgis?

Má ekki efasdt um lögvísi hans þegar hann segir að Trump hafi ekki getað sannað sakleysi sitt til fulls?

Er maður yfirleitt ekki talinn saklaus þar til sekt hans hefur verið sönnuð? Er hann ekki að snúa þessu á haus?

 

Ég gef persónulega ekkert fyrir svona lygalaup eins og Robert Mueller sem reynir nú allt sem hann getur til að sverta Donald J.Trump. Hann er ekki spurður út í eigin fortíð frá Íraksstríðinu sem almenningur ætti nú gjarnan að fá að heyra nánar um í stað þess að þykjast vera boðberi sannleikans þegar kemur að álygum Demokrata á Trump og Putín.

Reið hann feitum hesti frá spurningum þingmannanna tveggja, Ratcliffe og Jordan sem voru heldur ómjúkir við hann? Mér fannst hann heldur ræfilslegur undir skothríðinni frá þeim.

https://www.youtube.com/watch?v=3XwaU-rhXuQ

https://www.youtube.com/watch?v=-EbrfiAxjY0

Fráleitt er Mueller sérstakur boðberi sannleikans.

 

Keyrt í Kaliforníu

mátti sjá í Morgunblaðsmynd þaðan

Á myndinni sjást 10 borgandi akreinar auk gjaldfrjálsra hliðarreina og axlar, þar sem Borgarlína gæti best farið um.

Þetta er stórkostlegt mannvirki. Það sýnir hinsvegar hvaða samgöngumáta fólkið hefur valið sér. Það væri líklega til lítil að fara að þrengja þennan veg til að fá fólk ofan af því að eiga bíl og fara að hjóla. Enda vegalengdir miklar í stóru landi.

Kalifornía er hinsvegar að reyna að takmarka útblástur með frjálsum samningum við bílaframleiðendur sem er auðvitað mjög æskilegt. Hvort það er svo rétt ályktun hjá Morgunblaðinu að þetta sé gert til að koma höggi á Trump og tregðu hans við að hlaupa eftir heimsendaspámönnum í loftslagsmálum.

"Fjór­ir stór­ir bíla­fram­leiðend­ur til­kynntu í dag að þeir hefðu kom­ist að sam­komu­lagi við stjórn­völd í Kali­forn­íu­ríki um regl­ur varðandi eldsneyt­is­los­un og sniðganga með því til­raun­ir stjórn­ar Don­ald Trumps Banda­ríkja­for­seta til að svipta Kali­forn­íu­ríki rétt­in­um á að setja eig­in staðla.

Kali­forn­ía og fleiri ríki Banda­ríkj­anna hétu, eft­ir að Trump af­nam stefnu Banda­ríkj­anna í los­un­ar­mál­um, að fram­fylgja los­un­ar­stöðlum sem sett­ir voru í for­setatíð Barack Obama.

Reu­ters seg­ir bíla­fram­leiðend­ur hafa haft áhyggj­ur af að dóms­mál milli Kali­forn­íu og al­rík­is­yf­ir­valda um rétt rík­is­ins til að setja sína eig­in staðla tæki lang­an tíma.

Það eru Ford, Honda, Volkswagen og BMW sem sömdu við Kali­forn­íu „á laun“ að því er seg­ir í yf­ir­lýs­ingu Kali­forn­íu­stjórn­ar sem kveður sam­komu­lagið veita 50 ríkja lausn sem hindri að bútasaum­ur reglu­gerða verði til í ríkj­um lands­ins."

Trump hefur ekki viljað gleypa loftslagsvísindin hrá þar sem vísindaleg rök vantar á mörgum sviðum.

En þessi mynd af því hvernig byggja má upp vegakerfi er afbragð.

Ólíklega getur Borgarstjórnarmeirihlutinn í Reykjavík dregið einhverjar ályktanir af því hvernig Kaliforníubúar leysa sín með samningum og skynsemi í stað gerræðisákvarðana um lokanir og þrengingar.

 

Kommeríið svekkt yfir Ásgeiri

Það var greinilega búið að negla það að Kúbu-Gylfi ætti að fara í Seðlabankann og hæfisnefndin sem átti að ráða var búin að ganga frá málinu.

Kemur Katrín og skipar Ásgeir mér að óvörum.

Ég er alveg sáttur við Ásgeir það sem ég hef kynnst honum á öðrum vettvangi.

Vona að hann standi sig eins vel og úr Mávi byltingar-og CheGuevara manni hefur þó ræst. Mér finnst hann Már hafa staðið sig býsna vel í þessum banka þó hugsanlega hefði ég sjálfur eða mínir menn  gert eitthvað betur en kannski ekki einu sinni. En á það reynir víst ekki héðan af því ekki ætla ég að fara að stýra fortíðinni.

En Katrín sýndi að hún hugsar eitthvað hér um bil sjálfstætt. Háskólagengið er líklega eitthvað svekkt yfir þessu: En  hefur það einhver ráð á því í ljósi sögunnar? 

Óskum við bara ekki dr. Ásgeiri velfarnaðar í starfi hvað sem kommeríið kann að segja annað?

Útaf með 737Max

held ég að sé vitlegast fyrir Boeing.

Er ekki hugsanlegt að koma með nýja vél á traustum grunni 757 til dæmis sem hægt er að fá fólk til að fara upp í?

Hvað sem þeir gera með B737Max  þá er nokkuð víst að erfitt verður að fá fólk til að fara upp í þær hvað sem þeir ætla að segjast hafa lagað.

Nógu erfitt er að viðhalda orðstír Boeing eftir þessar skelfingar og við Boeing-trúar menn eigum í basli.

Er ekki hægt að breyta öllum B737 í fragtara, t.d. fyrir heri heimsins og taka þær af  farþegamarkaði?

Lifir Boeing þetta af er svo önnur spurning ef B737Max fer af markaði? 

Styðjum Boris

Johnson og bjóðum honum fríverslunarsamning að fyrra bragði við Ísland.

Eru ekki líkur á því að hann vanti vini við samningslaust Brexit.

Getum við ekki stutt við karlinn hann Boris og jafnvel sent honum greiðu og brilljantín?

Skolprörin í Fréttablaðinu

standa opin í dag.

1.kraninn opnast hjá Kolbrúnu Bergþórsdóttur sem setur saman eftirfarandi gimsteina sem glóa í venjulega leiðarasorpi frúarinnar:

" Hinn hugmyndaríki raðlygari Donald Trump er forseti Bandaríkjanna og hatast við alla minnihlutahópa. Nýlega sagði hann að hörundsdökkar þingkonur af erlendum uppruna gætu farið heim til sín ef þeim líkaði ekki staða mála í Bandaríkjunum.

Þegar hann vék talinu að einni þeirra á fundi söngluðu stuðningsmenn forsetans: „Sendið hana til baka.“ Þetta var óhuggulegt augnablik múgæsingar sem Trump skapaði sjálfur. Hann og ríkisstjórn hans bera ábyrgð á því að börn flóttamanna eru aðskilin frá foreldrum sínum við landamæri Bandaríkjanna og Mexíkó og geymd í sérstökum búðum þar sem aðstæður eru skelfilegar.

Enginn einstaklingur með vott af siðferðiskennd ætti að geta afsakað slíkt, en það vefst samt ekki fyrir einhverjum Íslendingum.

Einn stjórnmálaflokka landsins, Miðflokkurinn, er eins og snýttur út úr nösinni á Trump. Þar eru mini-Trumpar á svo að segja öllum póstum. Þar er þingmaður sem hleypur í vörn fyrir Duterte og þar er formaður sem nýlega gerði lítið úr hinni sænsku Gretu Thunberg í blaðagrein.

Áherslur flokksins eru allar æði Trumps-legar. Hættuleg öfl eru á sveimi í íslensku þjóðfélagi og hreiðra um sig á ýmsum stöðum. Viðvörunarljósin blikka."

Það er óþarfi að velta sér upp úr veikindum Grétu Thunberg, hún bara fæddist fötluð og á samúð okkar skilda.

Mest eru þessi ummæli um Tump hreinar lygar ef ekki útúrsnúningar sem við er að búast og höfundinum og húsbóndanum  til verðugs vitnisburðar.

2. kraninn opnast hjá prófessor doktor Þorvaldi Gylfasyni,

Aldrei þessu vant byrjar hann grein sína prýðilega með skemmtilegri tölfræði. Síðan gýs mannhatrið og afleidd pólitíkin upp í honum og hann klykkir út :

"Fylgnin milli ótímabærra dauðsfalla í örvæntingu og kjörfylgis Trumps forseta í Bandaríkjunum er býsna sterk eins og skozki Nóbelshagfræðingurinn Angus Deaton í Princeton-háskóla hefur rakið.

Fylgnin milli fátæktar og menntunarleysis í dreifðum byggðum Englands og stuðnings kjósenda við útgöngu Breta úr ESB var með líku lagi býsna sterk í Brexit-atkvæðagreiðslunni 2016 eins og Gylfi Zoëga prófessor í Háskóla Íslands hefur lýst ásamt öðrum.

Níu af tíu fátækustu svæðum Norður-Evrópu eru öll í Bretlandi, þó ekki Skotlandi. Fyrir liggja gögn sem renna stoðum undir samhengi milli ójafnaðar, örvæntingar, ótímabærra dauðsfalla og úlfúðar í stjórnmálum sem leiddu af sér bæði Brexit og Trump.

Meðalævir Íslendinga styttust einnig lítils háttar eftir að síldin hvarf 1967-1968 og eftir að verðbólgan var kveðin niður eftir 1983 en lengdust síðan aftur. Í þessu ljósi virðist nærtækt að kenna eftirköstum hrunsins um styttingu meðalævinnar 2012-2017 þrátt fyrir minnkandi barnadauða.

Hrunið kann að hafa spillt ekki bara efnahag heimila og fyrirtækja heldur einnig lýðheilsu og langlífi og jafnvel mannvali á Alþingi og þá um leið traustinu sem Alþingi nýtur meðal kjósenda. Þessi hugsanlegu tengsl þarf að kanna í samhengi við hliðstæða þróun mála í Bandaríkjunum og Bretlandi.

Hagstofa Íslands birti nýlega tölur sem sýna skyndilegan fjörkipp í langlífi Íslendinga 2018. Ekki verður unnt að leggja raunhæft mat á þær tölur í samhengi við umheiminn fyrr en sambærilegar tölur um önnur lönd liggja fyrir"

Sorglegt er  hversu skapgallar dr.Þorvaldar og stjórnlagaráðsfýlan grípa  inn í vísindalegar athuganir hans. Mér er ekki grunlaust um að þetta dragi úr lyst margra á að lesa þessi bjöguðu skrif prófessorsins og að hið góða í  greinum hans missi því marks.

 

W(á)OW fyrir dyrum

ef bandaríska kvendið  Michele Ballerin ætlar að reyna að eyðileggja Icelandair þar sem Skúli Mogensen reyndi sitt besta en gafst upp.

Þessi vopnabraskari er skuggabaldur sem við þurfum ekki að fá inn í þjóðlífið til að rústa flugmálum okkar. Það er alveg nóg samkeppni í flugi til og frá landinu. Við þurfum ekki nýja skuldasöfnun hjá ISAVIA eða annarsstaðar og ekki nýjan Skúla.

Endurreisn WOW Air er bara vá fyrir dyrum.