Pétur Stefánsson

átti eins og ég kost á því að dvelja með Þjóðverjum eftir seinna stríðið. Hann lýsir veru sinni þar á hátt sem ég kannast vel við þó að hann væri þar 2 árum eftir mér. Grein hans á mikið erindi til fólks og þá sérstaklega til þeirra sem kannski lesa ekki Moggann en trúa á gildi verlýðsbaráttunnar til framfara. Ég leyfi mér því að setja grein Péturs hér ef einhvr blogglesandi skyldi hafa farið fram hjá henni:

" Mér hefur síðustu misserin orðið tíðhugsað til námsáranna í München eftir stríðið. Ég kom til Þýskalands þegar 13 ár voru liðin frá stríðslokum. Uppbyggingin var þá hafin af krafti en menn voru enn að brjóta niður ónýt hús og hreinsa rústir. Ég bjó um tíma hjá gamalli ekkju sem misst hafði bæði eiginmanninn og einkasoninn í stríðinu. Hún kvartaði ekki. Það kvartaði enginn. Umferð var lítil og vöruúrval var lítið, þó svalt held ég enginn. Þjóðin var sakbitin. Enginn minntist á stríðið. Það ríkti þögul þrá eftir nýrri framtíð.

»Þýska efnahagsundrið«

Það var sérstaklega eftirminnilegt að fylgjast með stjórnmálunum. Tveir menn voru áberandi, Konrad Adenauer kanslari og Ludwig Erhard efnahagsmálaráðherra. Adenauer talaði kjark í þjóðina og sinnti einkum hinu víðara samhengi í Evrópu. Ludwig Erhard, sem síðar hefur verið nefndur faðir þýska efnahagsundursins, hafði forystu um endurreisn efnahags landsins. En hver var þessi Ludwig Erhard og hver var hans galdur. Erhard var sonur smákaupmanns í Fürth. Hann gekk í verslunarháskóla en nam síðan hagfræði og félagsfræði og lauk doktorsprófi. Árið 1948 varð hann forstöðumaður efnahagsráðs hernámsstjórnarinnar og afnam sem slíkur verðlagshöft og opinbera framleiðslustýringu samhliða upptöku þýska marksins. Ári síðar varð Erhard þingmaður CDU (nú flokkur Angelu Merkel) og efnahagsmálaráðherra til 14 ára. Erhard var þó aldrei flokksbundinn og að mínu mati aldrei fulltrúi neins nema þýsku þjóðarinnar.

Ludwig Erhard lagði þunga áherslu á frjálst efnahagslíf (»die freie Wirtschaft«) en hann lagði jafnframt áherslu á félagslegt réttlæti (»die soziale Gerechtigkeit«). Þetta var mikil jafnvægislist. Hann vissi að hann mátti ekki lama dráttarklára atvinnulífsins en hann stóð líka dyggan vörð um grundvallarmannréttindi. Allir áttu rétt á að lifa mannsæmandi lífi og njóta hæfileika sinna. »Wohlstand für alle«, velferð fyrir alla, var kjörorð hans og raunar heiti á bók þeirri er hann síðar gaf út. Það sérstaka afbrigði kapítalisma sem þróaðist í Þýskalandi á þessum árum (og ríkir í meginatriðum enn) hefur verið nefnt »Ordokapitalismus«, væntanlega, án þess ég viti það, skylt þýska orðinu Ordnung (regla).

Þegar ég hélt heim frá námi sex árum síðar voru rústirnar að mestu horfnar, vöruúrval orðið fjölbreytt í verslunum og menningarlíf tekið að blómstra á ný. Á einum aldarfjórðungi byggðu Þjóðverjar öflugasta iðnríki álfunnar undir öruggri leiðsögn Ludwigs Erhards og eftirmanna hans.

Ólíkt höfumst við að

Við Íslendingar lentum líka í stríði, stríði við eigin breyskleika og hömluleysi og eigum líka um sárt að binda. Við settum kíkinn fyrir blinda augað og biðum lægri hlut.
Þegar ég hins vegar ber ástandið hér heima saman við ástandið í Þýskalandi eftir stríðið verð ég hugsi. Aldrei á mínum 70 árum hef ég upplifað jafn neikvæða þjóðfélagsumræðu, reiði og persónulega óvild eins og mér finnst ég skynja í þjóðfélaginu í dag. Af hverju erum við svona reið? Tókum við ekki flest einhvern þátt í dansinum, mishratt að vísu. Vissulega urðum við fyrir áfalli og vissulega töpuðum við nokkrum fjármunum. Þannig tapaði undirritaður t.d. 30-40% af lífeyrisréttindunum sínum til æviloka og eignir hans lækkuðu í verði eins og eignir annarra. Hann ætti því samkvæmt formúlunni að vera bæði sár og reiður. Því fer þó fjarri. Ég er bæði glaður og þakklátur. Glaður yfir því að húsin okkar eru heil, brýrnar okkar heilar, framleiðslutækin heil og ríkisfjármálin alveg þokkaleg í alþjóðlegum samanburði.

Ég er líka þakklátur þeim sem brugðust við þegar á reið, þakklátur þeim sem settu neyðarlögin, Þakklátur Indefence-hópnum fyrir öfluga málsvörn og þakklátur forseta Íslands sem með fyrra málskoti sínu líklega bjargaði börnum okkar frá áralöngum skuldaklafa. Þótt margar fjölskyldur eigi vafalaust enn í erfiðleikum vegna atvinnumissis og greiðsluörðugleika tel ég að á heildina litið sé lítil innistæða fyrir allri þeirri neikvæðu umræðu sem á okkur dynur í netheimum og fjölmiðlum. Þvert á móti tel ég að við eigum með okkar vel menntuðu æsku og ríku auðlindir til lands og sjávar alla möguleika á að endurheimta hér »velferð fyrir alla« ef við einungis berum gæfu til að þroska okkar stjórnmálalíf, móta okkur skýra framtíðarsýn og láta af öfgum til hægri og vinstri.

Traust þjóðarinnar til Alþingis Íslendinga virðist því miður vera í sögulegu lágmarki. Ég hef áður lýst efasemdum mínum um ágæti hinna opnu prófkjara og hvernig þau hafa að mínu mati fælt vel menntað og reynslumikið fólk frá þátttöku í stjórnmálum. Það er, ef rétt er, mikið áhyggjuefni.

Stjórnmálaflokkarnir verða nú þegar nálgast kosningar að átta sig á því að traust fylgir ekki stjórnmálaflokkum, traust fylgir einstaklingum. Það á ekki bara við um núverandi stjórnarflokka, það á líka við um þann flokk sem ég hef jafnan stutt í gegnum árin. "

Allt þetta segir Pétur betur en ég hefði getað þó að ég taki undir hvert orð og vildi hafa sagt þau. Það er þetta með traustið sem fylgir einstaklingum en ekki flokkum sem er umhugsunarvert. Þetta þurfa menn að gaumgæfa í sínu fari.
Stjórnmálamaður getur hafa beðið hnekki í trúverðugleika eins og Steingrímur J. hlýtur óhjákvæmilega að hafa gert.Vinstri Grænir sem flokkur hafa ekki endilega fyrirgert tilveru sinni vegna starfa hans.

Það hlýtur að vera þessvegna sem Hjörleifur skrifar sitt ákall í Morgunblaðið um að flokkurinn verði að fara að taka af skarið ætli hann sér lengri lífdaga.

Að enginn einstaklingur innan stjórnmálaflokks sé meira virði en flokkurinn sjálfur er samt staðreynd sem á erfitt uppdráttar hérlendis. Menn einblína á persónurnar en sjá ekki hugsjónina og verkefnin.

Pétur á þakkir skyldar fyrir þessa grein og megi hún verða okkur til umhugsunar hversvegna Þjóðverjar fóru löngum framúr okkur Íslendingum vegna stöðugleikans sem þeim tókst að taka við frá Ludwig Erhardt. Ein eitt af hvatningarorðum hans var "Masshalten !" sem útlegst einfaldlega:"Hemjið ykkur !" Það var hans stefna í efnhagsmálum og félagsmálum. Þetta er það sem skilur Þjóðverja frá okkur víkingunum, Grikkjum og öðrum slíkum í Evrópusambandinu.

Athugasemdir

[Helga Kristjánsdóttir, 13.4.2012 kl. 11:50]

Það er auðvitað rétt hjá Pétri,við megum þakka fyrir svo margt. En við lifum í ótta við þessa óþekkjanlegu landa okkar, sem halda um stjórnartaumana. Ég get ekki minnst á þá án þess að fyllast vandlætingu,horfandi á eftir hverjum deginum í aðgerðarleysi til uppbyggingar. Þar fer mikill tími í súginn,en nýtist Evrópusambandinu sem þau ætla okkur í,með góðu eða illu. Það er þeirra helgasta takmark og aðferðirnar ekkert tiltöku mál. Mb. Kv.