Lán eða ólán

þar er vafinn ef maður reynir að vera Hamletískur á þessumm sólskinsmorgni.

Þegar fólk gat lagt fyrir á Íslandi þá gátu menn lagt fyrir á verðtryggðum reikningum. Menn gátu líka átt steinsteypu. Peningasparnaður var bundinn til einhvers tíma, 3 ára minnir mig. Þessi verðtrygging var eins reiknuð og verðtrygging útlána. Ofan á verðtrygginguna komu smávextir.

Það voru líka verðtryggð lán í boði til lengri tíma, frá 3 árum og lengur. Jafnvel líka styttri. Ofan á verðtrygginuna komu hærri vextir
líklega helmningi hærri eða þrisvar eða fjórum sinnum sinnum hærri en vextirnir ofan á verðtryggðu innlánin. En þetta voru lágir vextir á báða bóga.

Þetta kerfi þýddi það að lífeyrissjóðakerfið átti að ganga upp. Sjóðirnir áttu að varðveitast og borga forstjórunum furstakaup að auki og kaupa digra jeppa handa þeim. Þetta brjálaða kerfi fjölda lífeyrissjóða sóaði fé í kóngaleiki með tilheyrandi spillingu og sukki þegar sjóðirnir fóru að lána þeim sem voru innundir og spekúlera eins og stóru strákarnir á börsanum. Þá fóru þeir auðvitað líka að tapa. En féið streymdi svo hratt frá unga fólkinu inn að lífeyrisgreiðslurnar voru einhversstaðar langt úti í framtíðinni að menn voru alveg svalir fyrir smátapi.

Grunnhugsunin með fjölda lífyeissjóðanna var víst að dreifa áhættunni.Nú sjá flestir að þetta var reginvitleysa. Það átti að leggja þetta verðtryggt inn á einkareikninga í Seðlabankanum á engum vöxtum ofaná. Taka átti fulla staðgreiðslu strax af inngreiðslupeningunum og hefði þá vandi ríkissjóðs orðið miklum mun minni og almennir tekjuskattar mun lægri. Af inneigninni fengju menn svo lífeyrinn sinn án skerðinga vegna vitleysunnar og spillingarinnar í sjóðasukkinu.

Ef einhverjir spara þá geta aðrir fengið lán. Málið er bara að að lána ekki út án nægra trygginga. Vextir eiga að greiðast í peningum á 3 mánaða fresti. Ein vanskil og lánið er eindagað. Þannig var það í Þýskalandi. Á Íslandi er skuldakóngunum lánað fyrir vöxtunum og svo afborgununum aftur og aftur þangað til í óefni er komið og þeir sömu fá milljarða afskriftir meðan boðið er upp hjá litla manninum. Þetta þekkja allir úr sinni náhirð.

Sparisjóðirnir gömlu voru stofnaðir til þess að hjálpa litla manninum að byggja yfir sig. Þeir gátu svo ekki náð í bólupeninga eins og banksterarnir og urðu því fórnardýr sömu manna eftir allskyns möndl með samþykktirnar. Þeir stálu heilu sparisjóðunum og tæmdu. Örfáir sömu menn.

Nú er ellt í klessu og menn væla hástöfum yfir verðtryggingunni.Hún er náttúrlega stökkbreytt eins og gengislán. En Alþingi hefur ekki burði til að taka á því. Vogunarbankarnir eða lífeyrissjóðirnir eða íbúðalánasjóður munu ekki leiðrétta neitt nema tilneyddir þannig að engin lausn er í sjónmáli nema ef Sjálfstæðisflokkurinn fái aðstöðu til að standa við Landsfundarsamþykktir sínar eða fái ekki ástæðu til að svíkja þær í samsteypustjórn.

En hvar er sparandinn nú til dags? Getur nokkur sparað? Er fólk ekki bara að basla við að skrimta frá degi til dags. Sjálftökuliðið í skilanefndunum er hugsanlega aflögufært, en fjöldinn er lítill. Það sem vantar er vinna fyrir fólkið og tekjur. Vinnan hefur ekki farið út af teikniborði Jóhönnu Sigurðardóttur ennþá nema á leið sinni til Noregs.Fjöldi fólks er búið að venja sig á líf ánn vinnu sem er skelfileg þróun enda liggur doði kratismans yfir landinu og linnir ekki fyrr en stjórnin fer frá. Framkvæmdir við orkuna verða að hefjast á ný ef vandinn á að leysast á fastalandinu.Innstreymi peninga hækkar gegni krónunnar og lífskjörin batna. Til sjávarins er allt í blóma og þar lifir nú önnur þjóð en sú á bótunum í landi. Ef gengið hækkar þá þarf ekki að spá í hækkun veiðigjalds.

Fólk verður að hætta að hugsa alla tilveruna byggða á lánum. Hún verður að byggjast á vinnu og sparnaði en ekki lánum. Því lán eru ólán í flestum tilvikum.