Pí-lögmálið mitt

stenst við byggingu Hörpu. En Helgi Gunnarsson verkefnisstjóri sagði í ágúst 2008 að kostnaðaráætlun myndi standast: " Um 14 milljarðar."

Í júlí s.l. skrifar Ármann Örn Ármannsson blaðagrein um Hörpu. Þar segir m.a.:

" Fyrir nær þrjátíu árum skrifaði ég blaðagrein sem olli því að mér var ýtt út í að veita forystu Samtökum um byggingu Tónlistarhúss (SBTH). Ég varði stórum hluta frítíma míns næstu tíu ár í þetta verkefni. Við hlutum mikinn stuðning og samtökin höfðu yfir 2.000 borgandi stuðningsaðila. Við höfðum 12 manna stjórn skipaða tónlistaráhugamönnum og tónlistarmönnum og 30 manna fulltrúaráð sem skipað var fulltrúum allra helstu samtaka tónlistar í landinu. Eftir norræna hönnunarsamkeppni fengum við samþykktar byggingarnefndarteikningar fyrir glæsilegt tónlistarhús í Laugardal, sem allir voru sáttir við. Þetta hús hefði kostað um 6 milljarða króna á núvirði. Það hafði fullnægjandi aðstöðu til að hýsa óperu.....

Þessum áformum var öllum kastað á haug og nýtt tónlistarhús hannað í lok aldarinnar.... Ísland var ríkt og aðeins það besta skyldi verða að raunveruleika. Ýmsar tölur hafa verið nefndar um heildarkostnað Hörpu, á bilinu 30-50 milljarðar. Byggingarkostnaður hefur hvergi verið birtur en á fjárlögum getum við séð að almenningur þessa lands og komandi kynslóðir þurfa að greiða 534 milljónir á ári næstu 35 ár til að greiða niður hluta af herkostnaði við þetta mannvirki....

Margar spurningar hafa vaknað við efnahagshrun Íslands fyrir nær fjórum árum og langar mig að spyrja nokkurra þeirra varðandi Hörpu.

Hver var heildarbyggingarkostnaður og hvernig sundurliðast hann í stjórnunarkostnað þeirra stjórna sem voru myndaðar til að byggja Hörpu – á endanum leggst vitaskuld allur kostnaður á almenning. Þar á ég við félög eins og Austurbakka, Portus, Totus, Ago o.s.frv. Það er ekki auðvelt að botna í þessum félagafjölda kringum eina byggingu og hygg ég að það sé einsdæmi. Öll hafa þessi félög stjórnir, sem vísast sitja ekki þar fyrir velvild eina og a.m.k. flest eru enn við lýði. Við eigum rétt á að vita hvernig farið var með fé okkar og hvernig farið er með það í dag. Einnig væri áhugavert að vita hver hönnunarkostnaður var en sjálfur byggingarkostnaðurinn er eitthvað sem ræðst af hönnun. Þessari spurningu beini ég til ríkisstjórnar Íslands.

Starfsmannafjöldi Hörpu er skv. upptalningu á heimasíðu 33 manns og eru þá ekki taldir lausráðnir ráðgjafar sem ég hef fregnir af að séu nokkrir. Sambærileg hús eins og t.d. í Ósló hafa 15 manns. Rétt er að það komi fram að Harpa heldur sjálf enga tónleika og skrifstofufólk Íslensku óperunnar er um 8 og sinfóníunnar um 10 en hvorug talan varðar starfsmannafjölda Hörpu. Ég spyr því í einlægni: Hvað réttlætir þetta örlæti í starfsmönnum? Það væri einnig áhugavert að fá skýringar á hvers vegna Halldór Guðmundsson bókmenntafræðingur, Þórunn Sigurðardóttir og Pétur Eiríksson, sem mér vitanlega hafa hvorki sérstaka menntun í tónlist né stjórnun tónlistarhúsa, eru í forsvari fyrir þessu fyrirtæki. Halldór hefur sér til aðstoðar í fullu starfi lögfræðing hvernig sem á því nú stendur. Á tímum sérmenntunar væri ekki eðlilegt að fólk sem hefur sérmenntað sig á þessu sviði eða er a.m.k. menntað á sviði tónlistar, hefði þarna eitthvað með mál að gera? Það fólk er til á Íslandi. Auðvitað eru einnig haldnar ráðstefnur í Hörpu eins og í flestum sambærilegum húsum. Ég beini þessari spurningu minni til borgarstjórnar Reykjavíkur og ríkisstjórnar Íslands sem bera ábyrgð á rekstri Hörpu. Það væri áhugavert að fá upplýst hvað felst í þeirri ábyrgð....

....Á heimasíðu Hörpu er tíundaður fjöldi stjórna sem tengjast Hörpu og eitt 7 manna listráð. Verksvið listráðs er hvergi tilgreint.

....Íslensku óperunni var sópað inn í Hörpu enda þótt aldrei hafi verið gert ráð fyrir henni þar. Ég hygg að hún hefði verið betur komin í Gamla bíói með öllum þeim annmörkum sem eru vissulega á því húsi. Við vorum komin vel af stað með að byggja Óperuhús í Kópavogi þegar hrunið varð. Höfðum haldið samkeppni um hönnun og höfðum í hendi hús sem skv. kostnaðaráætlun kostaði um 3 milljarða króna og einkaaðilar voru tilbúnir að leggja fram um einn milljarð af þeim kostnaði. Því var sjálfkrafa hætt við hrun og hefur ekki heyrst af því síðan....."

Ég hef fyrir margt löngu sett fram pí-lögmál mitt sem ekki hefur samt fengið alþjóðlega viðurkenningu. En það segir að kostnaðaráætlanir stjórnmálamanna og hirðráðgjafa þeirra við framsett gæluverkefni þurfi að margfalda með pí til að fá rauntölur.

Það virðist ekki bregðast hvað byggingarsögu Hörpu snertir.

En við hönnun hússins var yfirskilvitleg byggingaþekking viðhöfð. Enginn mátti dirfast að setja útá hönnuði eða spyrja um kostnað. Hvað þá að tæknilegar útfærslur væru til umræðu. Sem dæmi um krítísk vinnubrögð var öllu stálvirkinu hent einu sinni og annað fengið í staðinn. Allt í lagi Kínverjinn borgar sögðu menn.

En nú er húsið þarna. Vissulega glæsilegt í alla staði. En er það þetta sem okkur var sagt í byrjun?

Til viðbótar hefur hönnun og eftirlit greinilega snarbilað í mörgum stöðum. Stálvirkið er greinilega ekki þeirra gæða sem Kínverjinn átti að skaffa.
Húsið þolir ekki íslenskt rok, míglekur, fýkur úr því og svo haugryðgar allt móverkið hans Ólafs dýra Elíassonar nem glerið. Þeir sem vilja sjá hörmungina nánar geta sé myndir hjá Örnólfi Hall arkitekt sem fylgst hefur með málum þarna í mikilli óþökk og við algera þöggun yfirvalda.

En flott er þetta óneitanlega. Það kostar mikið að reka og stjórna þessu öllu. Nú reka menn upp ramakvein yfir reikningunum. Og þetta er auðvitað hvergi nærri búið. Harpa er eins og Blönduvirkjun, getur aldrei borgað sig en verður á framfæri skattgreiðenda svo lengi sem land byggist. Danir geta ekki einu sinni rekið sína óperu þó þeir hafi fengið húsið gefins.

Pí-lögmálið mitt stenst líklega við stofnkostnað Hörpu.