Elías enn á ferð

um Borgarlínuna í Mbl.í dag.Rökfastur að vanda er kollegi Elías þegar hann skrifar:

Retró Reykjavík, virkar sú hugmynd? 

"Til að borgarlínan geti keppt um fólksflutninga við einkabílinn skal setja hana á sérakreinar í miðju vegar og tefja alla aðra bíla. Þetta er þó ekki nóg. Reykjavík skal vera byggð upp af 15 mínútna „grænum“ hverfum með allri þjónustu og þar dvelji íbúarnir milli þess sem þeir sækja vinnu í miðborginni.

Þannig á að endurheimta lífshætti fólks sem voru fyrir nokkrum áratugum, skapa „retró“ Reykjavík. Út fyrir sitt hverfi mega þeir helst ekki fara á eigin bíl. Þar skulu taka við umferðartafir, engin bílastæði finnast á áfangastað og eigi þeir leið um miðbæjarsvæðið skulu þeir greiða umferðargjöld.

Þjónustan sem boðið er upp á innan hverfanna skal líka vera það fjölbreytt að íbúarnir þurfi ekkert að leita út fyrir sitt hverfi utan vinnutíma. Gengur þetta upp?

En er það nóg að setja verslunarrými í einhver miðlæg hús hverfanna og gott kaffihús við hliðina? Nei, ef verslunin á að lifa þar verður hún að geta keppt við stórmarkaðina sem bjóða vöruúrval og meiri samþjöppun fjölbreyttra verslana undir sama þaki. Jafnvel í tiltölulega stórum hverfum sér maður að verslanirnar eru oftast litlar og með áherslu á góðgæti og skyndibita en takmarkað úrval dagvöru og verðlag töluvert hærra en í stórmörkuðum.

Við höfum séð þá þróun verða á undanförnum áratugum að fólk fer til vinnu sinnar í bíl og kemur við í stórmarkaði í bakaleiðinni til að gera innkaup dagsins.

Mun það þá ekki gerast fyrir þá sem þurfa að taka borgarlínuna til vinnu að þeir taka hana aftur heim, ná í bílinn og aka síðan erinda sinna sem áður, skutla börnum, fara í stórmarkað, heimsækja aldraða foreldra og svo framvegis?

Leiðakerfi borgarlínu er ekki fyrir slíkar ferðir. Glansmyndir þær sem okkur eru sýndar af nýjum hverfum bera heldur ekki með sér að næg bílastæði verði við verslanir.

Bílastæðin verða áfram við stórmarkaðina og fólki finnst betra að hafa bíl til að flytja þunga innkaupapoka, þótt stutt sé farið. Ferðum og ferðatímum einfaldlega fjölgar.

Til að þessar geymslur fyrir vinnuafl miðborgarinnar geti verið sem næst henni stendur víst líka til að skófla verkstæðum og slíkum rekstri út í byggðajaðar svo hin nýju hverfi geti tekið plássið yfir. Eitthvað kostar það.

Akstur til og frá þessari þjónustu lengist og umferð frá Gullinbrú upp á Vesturlandsveg verður of mikil. Virðingin gagnvart fólki og fyrirtækjum þess mætti vera meiri. Að dreifa vöru til stórmarkaða í tafalítilli umferð er lítið mál. Að dreifa henni í smáverslanir út um allt höfuðborgarsvæðið í hálfkæfðri umferð kostar miklu lengri tíma, fyrirhöfn og stærri sendibílaflota. Maður á sendibíl fer um 30 ferðir á dag til viðbótar einkaerindum á eigin bíl. Þessi og önnur áhrif á atvinnulífið geta orðið alvarleg.

Það er erfitt að sjá að jafnvel þreföldun á fjölda íbúa á hektara nægi til að hverfaverslanir geti keppt við stórmarkaði. Þó skal stefnt að þéttingu byggðar og það í þágu loftslagsmála.

Erlendis er talið að slíkar ráðstafanir séu einhver dýrasti sparnaður á mengun andrúmslofts sem völ er á.

Verja á beint hátt í 100 milljörðum króna í borgarlínu og síðan bæði sóa tíma fólks og hækka verð íbúða þeirra. Saman lagt má þarna tala um margra tuga eða hundrað milljarða kostnað árlega. Sjá menn raunverulega enga betri leið til að vinna í þágu loftslagsmála? Slíkar leiðir eru þó til.

Stundum er í þessu samhengi minnst á heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna. Samþykkt þeirra var á sínum tíma talin viðurkenning á þeirri staðreynd, að ef árangur á að nást í lofslagsmálum verða þjóðir heims að fylgjast að, þar á meðal fátækari ríkin.

Árangur næst einfaldlega ekki í loftslagsmálum nema lyfta fyrst lífskjörum í þessum ríkjum upp í eitthvað sem er farið að nálgast okkar lífskjör hér. Þar er verk að vinna.

Íslendingar hafa getið sér gott orð fyrir störf sín að þróunarhjálp innan þess sem nefnt er „bláa hagkerfið“, en það eru ríki sem eru að einhverju eða öllu leyti háð fiskveiðum.

Þessi hópur þjóða nýtur sérstakrar athygli bæði hjá Sameinuðu þjóðunum og Alþjóðabankanum sem leggja viðbótarfjármagn til verkefna sem þar eru unnin. Þau verkefni er gjarnan unnin af fyrirtækjum í einkageiranum frá ríkari löndum með stuðningi sinna ríkisstjórna.

Það má á þessu sviði takast á við stór verkefni og gera mikið gagn fyrir tiltölulega lítið fjárframlag. Á þessu sviði erum við Íslendingar betur færir en flestir aðrir um að láta til okkar taka svo mikið gagn verði að. Hugsi menn um loftslag er peningum betur varið þarna en í borgarlínu.

Fjárfesting í borgarlínu, ásamt afleiddum félagslegum kostnaði fyrir þjóðina vegna hennar og þéttingar byggðar, getur fljótlega farið að draga úr hagvexti landsins. Reykjavík getur sjálf farið að hrörna ef önnur sveitarfélög á svæðinu ná að soga til sín rjómann af fyrirtækjum og útsvarsgreiðendum borgarinnar.

Samkeppni milli sveitarfélaganna er mikil þótt þau geti sameinast um að kreista fé út úr ríkinu.

Að endurheimta retró Reykjavík með borgarlínu sem hryggjarstykki virðist þannig vera verkefni sem er allt að því dæmt til að misheppnast."

Við kjósendur höfum eitt ár til að stöðva þessa vitleysu í kosningum. Þessi meirihluti í Borgarstjórn Reykjavíkur sem böðlast svona áfram verður að fara frá.

Það er greinilega verkefnið framundan þegar Elías fer á fulla ferð.