Fisksalinn frækni

frá Floridu hefur lengi skemmt lesendum Morgunblaðsins með léttum pistlum sinum. Fyrir utan að vera öndvegismaður ásamt konu sinni heitinni henni Erlu flugfreyju sem marga svaðilför átti að baki á fyrstu árum Vesturflugsins.

En Þórir akrifar í dag:

"Engin veit sína æfina fyrr en öll er

Leturbreytingar eru bloggarans)

Fyrirsögn þessarar greinar er eitt af þessum flottu íslensku orðatiltækjum sem við erum svo rík að eiga. Það er auðskilið og þýðir bara að við vitum ekki hve lengi við eigum eftir að lifa. Margir kvarta yfir ellinni, sem er skiljanlegt. Elliárunum fylgja oft ýmsir pirrandi og auðvitað oft alvarlegir kvillar, sem geta gert lífið leitt og líka bundið enda á það. Læknavísindin hafa fundið upp alls konar lyf til að lengja ævina, en sum þeirra hafa ýmsar hliðarverkanir. Einhver á að hafa sagt að þær séu stundum verri en sjálfur sjúkdómurinn. Þrátt fyrir allt þetta virðist flest fólk sæmilega ánægt með lífshlaupið, en samt eru alltaf nokkrir sem orðið hafa fyrir vonbrigðum með sitt líf. Þegar kemur að lífslokum hjá þeim má kannski heyra þeirra síðustu orð: „Var þetta allt og sumt?“

Á Íslandi lifir fólk lengur en í mörgum öðrum löndum. Þegar ég var á miðjum aldri hérna í henni Ameríku veitti ég því athygli að lífslíkur karla voru einum fjórum árum betri þar en hér vestra. Hugsaði ég að klókt gæti verið að flytja heim í ellinni og krækja í þessi fjögur viðbótarár, en einhvern veginn varð ekkert af þeim áformum og tíminn hélt bara áfram að fljúga. Og nú er ég búinn að slá met og lifa lengur en meðalaldurinn er í Ameríku og meira að segja líka á Íslandi og er þá mikið sagt.

Það tíðkast að spyrja gamlingja sem náð hafa háum aldri hverju þeir þakki langlífið. Einn auli hér svaraði því til að hann vissi ekki hvað hefði hjálpað sér að verða svona gamall. Aftur á móti sagðist hann myndu hafa farið betur með sig ef hann hefði vitað að hann myndi lifa svona lengi. Í hverfinu þar sem ég bý var aldursforsetinn okkar, hún Lucille, að deyja um daginn. Hún var orðin 104 ára og bjó enn þá í sínu eigin húsi. Síðustu þrjú árin hefir hún notast við hjólastól, og réð þá konu frá Nígeríu til að búa hjá sér og annast um sig. Í fyrra spurði ég hana hverju hún þakkaði að hún skyldi hafa orðið svona gömul. Hún sagðist ekki vera í neinum vafa um það að ástæðan væri sú að hún hefði aldrei gift sig og þurft að hugsa um börn og svoleiðis stúss. Svo mörg voru þau orð.

Lengi hefi ég haldið því fram að það væri hvergi betra að verða gamall og deyja en á Íslandi. Og sannarlega vona ég að það sé rétt. En það veldur mér áhyggjum að ég sé svo oft í fréttum frá Fróni að talsmenn aldraðra eru sífellt að kvarta undan öllu mögulegu. Þeir halda því fram að stjórnvöld komi ekki nógu vel fram við gömlu kynslóðina, sem stýrði landinu farsællega í marga áratugi. Þeir vilja fleiri elliheimili og svo eigi gamlingjarnir að fá frítt í sund og strætó. Á Íslandi er ellilífeyrir skertur ef viðkomandi leyfir sér að stunda vinnu og meðtaka laun. Líka ef hann fær greiðslur frá einkalífeyrissjóðum. Hér í hinni vondu Ameríku fær hver gamlingi sín ellilaun að fullu, hvaða aðrar tekjur sem hann nær sér í, hvort sem það er frá atvinnu eða einhverju öðru. Jafnvel hinn ljóti Trump fær ábyggilega óskert ellilaun. Í hverfinu hjá mér býr mest gamalt fólk. Mikill meirihluti er konur, mest ekkjur en líka fráskildar. Svo eru hér örfá hús sem í eru svo konur sem enn eiga lifandi eiginmenn. Ég er forvitinn að eðlisfari og hefi tekið margar af konunum tali og spurt þær um líf þeirra og framtíðarhorfur. Flestar hafa mikla ánægju af að segja frá ævi sinni, sem oft er gaman að hlusta á, en svo verður maður líka að heyra um krankleika þeirra og baráttu við ellina. Flestar eiga það sameiginlegt að vilja ekki enda lífið á elliheimilum. Allar reyna þær að halda í bifreiðar sínar eins lengi og hægt er, því hér er næstum ómögulegt að komast leiðar sinnar án bílsins. Margar segjast samt ekki geta keyrt eftir að rökkva tekur. Einhleypir gamlir karlar sem geta ekið bíl í myrkri eru hér mjög eftirsóttir. Ég var að grufla í gömlu dóti um daginn og rakst þá á árbókina úr Versló 1951. Á hverri blaðsíðu var mynd af bekkjarsystkini, og svo skrifaði hver og einn eitthvað persónulegt fyrir þig í þína bók. Minningarnar flæddu yfir mig við að fletta síðunum og líta á öll þessi ungu og fallegu andlit. Eftir því sem ég best veit hefir nú meira en helmingur af nemendum í okkar 60 manna bekk safnast til feðra sinna. Þeir sem eftir eru slást við elli kerlingu og eru sumir enn í bærilegu standi miðað við aldur og ævi.

Það tíðkaðist hér áður fyrr að skrifa tækifærisferskeytlur í svona bækur. Þessi var mjög vinsæl:

Tíminn líður trúðu mér

taktu maður vara á þér.

Heimurinn er sem hála gler

hugsaðu hvað á eftir fer.

Einn skólabróðirinn skrifaði þetta:

Oftast svellin örlaga

illum skellum valda.

Fyrir brellum forlaga

fáir velli halda.

Svo var öllum óskað gæfu og gengis og samveran þökkuð.

Fyrir allmörgum árum, þegar ég var í heimsókn í Reykjavík, hitti ég á bekkjarkaffi hjá skólasystkinunum.

Ég og Gunni Pet. félagi minn stungum þá upp á því að keyptur yrði langlífisbikar, sem veittur yrði þeim úr bekknum sem lengst lifði. Hann myndi svo verða afhentur við hátíðlega athöfn á Bessastöðum.

Þið verðið endilega að reyna að fylgjast með því.

Athugasemdir

[Halldór Jónsson, 8.1.2022 kl. 19:02]

Ég er líka farinn að leiða hjá mér ef ég get að keyra í myrkri. Ekki lagaðist það við að allskyns skringiljós eru komin  á bíla að framan,  augnabrúnir osfrv. Það er meira áreiti að átta sig sig æa ölllum þessum ljósum. Eða hvað finnst fólki?