Katrín og Konráð

frá Viðskiptaráði tiltaka 10 punkta í sögu þjóðarinnar sem verðir eru þess að velta fyrir sér í síbylju kvartana og kveinstafa sem sérhagsmunafélög syngja daginn út og daginn inn.

" 1. Lífskjör á Íslandi hafa á flesta mælikvarða batnað á undanförnum árum og áratugum. Til að mynda er landsframleiðsla á mann um 18-falt meiri en hún var fyrir 100 árum síðan.

2. Vextir á Íslandi hafa sjaldan verið lægri og ef horft er á vexti á fjármálamarkaði hafa þeir aldrei verið lægri. Seðlabanki Íslands er í dauðafæri til að lækka vexti enn frekar og koma þeim þannig í samkeppnishæft horf.

3. Útflutningur Íslands hefur margfaldast síðustu áratugi og þar á meðal aukist um um 269% á árunum 25 frá inngöngu í EES, samanborið við 131% árin 25 á undan.

4. Á sama tíma, eða frá 1994, hefur kaupmáttur landsmanna aukist um 86% og hefur aldrei verið meiri.

5. Jafnvel þó að spádómar svartsýnisradda verði ofan á er staða Íslands til að takast á við efnahagslega erfiðleika sterkari en nokkru sinni fyrr. Enn er hér viðskiptaafgangur og Ísland er hreinn lánveitandi við útlönd.

6. Skuldastaða er almennt hófleg og sögulega lítil, hvort sem horft er á atvinnulífið, heimili eða hið opinbera sem eykur getuna til að takast á við áföll.

7. Lágmarkslaun á Íslandi voru meðal þeirra hæstu í heiminum áður en lífskjarasamningarnir voru samþykktir.

8. Þrátt fyrir áföll svo sem loðnubrest og samdrátt í ferðaþjónustu var atvinnuleysi í mars einungis 2,9%.

9. Ferðamönnum í apríl fækkaði aðeins um 6 prósentustigum meira en spá Isavia gerði ráð fyrir, þrátt fyrir fall Wow air.

10. Ísland er í 2. sæti af 146 á lista yfir félagslegar framfarir, mælikvarða sem „...endurspeglar hæfni samfélags til að mæta grunnþörfum borgaranna, stuðla að og viðhalda lífsgæðum þeirra og skapa hverjum tækifæri til betra lífs“. 

Íslendingum er hollt að staldra við og rifja upp þennan árangur sem náðst hefur á síðustu áratugum.

Síbylja kveinstafa einstakra hópa mega ekki byrgja fólki almenna sýn.

Lífskjör allra hafa stórbatnað á undaförnum áratugum og viðskiptaumhverfið hefur stórbatnað.

Ég man glöggt hvernig var að reka viðskipti í peningaleysinu frá 1950 og langleiðina til aldamóta. Allt gekk á víxlum og slætti  og keðjuverkanir voru daglegt brauð. A. gat ekki borgað  og víxillinn féll. Bankinn dró víxilinn út af launareikningnum kortéri fyrir útborgun hjá B. sem hafði lánað A. og hann gat ekki borgað út kaupið þann daginn, launþeginn átti ekki fyrir mat og gat ekki borgað kaupmanninum vikuúttektina, A. var þar með stopp, B líka, börnin sultu  og allt var í klessu í viðskiptaheiminum og einkalífinu.

Menn þræluðu samt myrkranna á milli við að byggja yfir sig og fluttu inn í hurðarlaust.Hvergi lán að fá nema með kunningsskap. Vaskur hjá Norðmann, rör hjá Ísleifi, steypa á víxli.  Svona var ástandið í byggingariðnaðinum. Stöðugur bardagi á síðustu krónunum, allt á yfirdrætti og í skuldum. Basl og stress frá morgni til kvölds og hnútur í maganum þegar gjalddagar nálguðust og menn deyfðu sumir með helgarbrennivíninu.

Núna eru aðrir tímar. Sparnaður almennings í peningum er að vísu fyrir bí með lækkandi vöxtum. Mér finnst vanta tilfinnanlega verðtryggða hlaupareikninga þar sem fólk getur geymt launin sín frá mánuði til mánaðar þó vaxtalaust væri í stað þess að heimta áralanga bindingu eins og nú er. Er ekki  mögulegt að finna upp einhverskonar leið til slíks með gulrótum eða pipar? 

Það er þarft að líta yfir farinn veg og telja blessanir sínar í stað bölvanirnar. Þetta allt hefur náðst með íslensku krónunni. Hefði það náðst betur með Evrunni? Sumir halda því fram. En Grikklandsleiðin og Icesave benda nú varla í þá áttina.

Lífskjarasamningarnir voru kraftaverk í mínum augum og mér finnast þeir benda til þess að við séum að byrja á því að hugsa örlítið áður en við rjúkum upp til handa og fóta í byltingar og bardaga og mála skrattann á alla sálarveggi sína.

Katrín og Konráð eiga þakkir skildar fyrir þessa samantekt.

Ég er víst asni

og læt teyma mig á eyrunum þegar forysta Sjálfstæðisflokksins og Björn Bjarnason vita betur,

Líklega þurfa þeir ekki á flokki að halda þegar sannleikurinn er svona augljós.

Björn segir í dag:

"Þegar látið er eins og einsdæmi sé að fá álit sérfróðs erlends manns á máli sem er til umræðu á íslenskum stjórnmálavettvangi hljóta menn að tala gegn betri vitund. Hitt er einkennilegast að slík viðhorf séu kynnt til sögunnar af O3-andstæðingum sem hafa látið norskan minnihlutahóp leiða sig í ógöngur í málinu svo að ekki sé sagt, draga sig á asnaeyrunum."

Takk fyrir skilgreininguna Björn. Nú veit ég betur að ég er bara asni sem kannski á ekki skilið að fá að kjósa næst.

 

Hrólfur Þ. Hraundal

veltir upp spurningu á sínu bloggi sem ég hef heyrt margt fólk velta fyrir sér varðandi þennan Orkupakka3. 

Hrólfur spyr:

"4.2019 | 08:09

Væri nú ekki ærlegt að einhver úr þingflokki Sjálfstæðisflokksins

 segði okkur þessu  almúgafólki sem höfum asnast til að kjósa þá og borgum þeim laun, hvað það er raunverulega sem þeir ágirnast svo að fá með þessum þriðja orkupakka, en er svo mikið leyndarmál að enn hefur engin af okkur þessum vesalingunum sem stöndum á gólfinu og bíðum skíringa fengið að heyra það.   

Eru þetta kannski  bara gæði handa sérstökum, eða er líklegt að einhver afgangur yrði eftir handa okkur vesölum?  Eða verða þessi svör kannski bara sett í salt og  geymd í hundrað ár, eru ekki fyrir því til dæmi?"

Hrólfur er greinilega ósáttur við skýringar flokkforystunnar. Sem bendir til þess að henni hafi mistekist að leiða óbreyttum flokksmönnum eins og honum og mér þetta fyrir sjónir eða hvað? 

Prófessorarnir Stefán og Friðrik telja verulegan vafa á friðsælu samlífi O3 og stjórnarskrárinnar. Betri leið hefði verið að láta reyna á greinar Orkupakkans í sameiginlegu nefndinni áður en farið væri með málið fyrir Alþingi og byrjað á að taka á sig dómstólaáhættu og öllu því rifrildi sem fylgt hefur. Ætli sé ekkert hægt að bakka með málið í þá veru svona til að lægja öldurnar með þennan sæstreng sem á sér marga fylgismenn N.B.?

Og þegar minnst er á sæstreng, hefur enginn athugað hvort væri hægt að blasa vetni í gegn um rör frá Íslandi til Evrópu í samkeppni við rafsæstreng? Bandamenn dældu öllu eldsneyti fyrir innrásina í Þýskaland um rör undir Ermasund án þess að Þjóðverjar hefðu hugmynd um það.

Vegalengdir eru að sönnu miklar yfir Atlantshafið frá Íslandi til Evrópu. Ef menn muna gömlu veðurskipin Alfa og Bravo þá getur maður spurt sig hvort hægt sé að stytta höfin með fljótandi punktum sem gætu samnýst sem veður-eða björgunarmiðstöðvar? Færeyjar, jafnvel Rockall geta líka verið millilendingar.

Kosti alþjóðlegrar samvinnu og frjálsrar verslunar meta allir mikils. En allir hafa sína einkahagsmuni líka og það er ekki bara einangrunarhyggja að spyrja slíks þegar fjórfrelsið ber á góma. Hvað er inni í þessu fyrir mig? Er það ekki einhver fyrsta spurning kjósandans á kjörstað? 

En finnst Hrólfi honum hafa verið svarað svo vel sé af flokksforystunni hans?

Mervyn King

lávarður sótti Háskólann heim á dögunum.

Hann var ákveðinn í máli um það að Evran hefði aldrei verið mögulegur sameiginlegur gjaldmiðill svo ólíkra ríkja sem hana upp tóku.

Svo segir í frétt í Mogga:

 "King sagði að evrusmiðirnir hefðu sýnt algert skeytingarleysi og glannaskap því margir þeirra hefðu viðurkennt að evrusvæðið í þeirri mynd sem til var stofnað gæti aldrei staðist án verulegra og reglubundinna erfiðleika.

King sagði að gjaldmiðilssamstarf af þessu tagi hefði hvergi staðist til lengdar í mannkynssögunni án sameiginlegra ríkisfjármála.

Ýmsir evrusmiðir hefðu viðurkennt þetta en bættu því við að það væri ekkert vandamál því að í næstu fjármálakreppu myndu menn sjá að evran stæðist ekki án eins stórs ríkissjóðs og í þeirri kreppu myndu menn sannfærast um að stíga hið nauðsynlega skref til eins stórríkis.

Nú er hins vegar liðinn um áratugur frá því að evrukreppan hóf innreið sína og þrautseigir þýskir og fleiri andstæðingar frekari samvinnu í ríkisfjármálum hefðu herzt verulega í andstöðu sinni við sameiginleg ríkisfjármál.

Því væri ekki séð fyrir endann á evruvandanum."

Ennfremur sagði King lávarður að fyrr eða síðar yrði Þýskaland að viðurkenna að suðrænni þjóðirnar sem búa við lægra framleiðslustig myndu aldrei geta borgað skuldirnar til baka sem leiddu af bankahruninu þegar Icesave helltist fyrir okkur Íslendinga í framhaldi af því.

Bretar hurfu aldrei frá pundinu sínu sem sýndi sig að geta fallið eins og íslenska krónan. Gríska evran gat ekki fallið og því eru kenningar íslensku evruaðdáendanna hæpnar þegar kemur að þeirri spurningu, hver komi með Evrur til Íslands ef við kollsiglum okkur eins og svo oft áður hefur gerst. 

Svo var kveðið í þá daga:

"Situr einn með sollið fés

Seðlabanka Jóhannes,

fellir gengið fyrsta des.

fer þá allt til helvítes."

Við fórum þess vegna aldrei alla leið til helvítes 2009 eða fyrr þar sem að við gátum prentað krónur sem við gætum ekki gert eftir að Evran hefði verið upptekin  sem gjaldmiðill Íslands.

Þá ábyrgð er ekki líklegt að finna innan íslenskra verkalýðsfélaga sem gæti afstýrt slíkum viðburði með skynsemi.

En nú ríkir aðeins vopnahlé við sósíalista í svonefndum kjaramálum sem stjórnast af lögum frá því fyrir seinni heimsstyrjöld. Það geta því öll veður skollið á á Íslandi sem gera upptökur erlends gjaldmiðils útilokaða meðan leikreglur verða ekki nútímavæddar.

Það var happ að fá herra Mervyn King lávarð, fyrrum bankastjóra Englandsbanka,  til landsins til þess að eiga orðastað við þá íslensku Evruspámenn sem hæst fara og ræða við þá um draumsýnir þeirra um stöðu Íslands í Útópiu þeirra.

0.0001

er heildarlosun Íslands af 40 Gigatonna útblæstri heimsins eða einhverjar 4 milljónir tonna.

Í 600 milljón ár hefur aldrei verið lægra hlutfall af CO2 í andrúmslofti jarðar eða 400 ppm.

 

Halda menn virkilega að sólin sé hlutlaus í veðrinu á jörðinni? Hún skipti ekki neinu máli í orkubúskap veðurhjúpsins? Hvaðan komu Ísaldirnar og hlýskeiðin til forna?

Aumingja börnin geta varla mætt í skólann út af áhyggjum af CO2!

 

Svo er hér mynd sem sýnir sveiflurnar á Suðurskautslandinu á síðustu öldum  bæði í hita og CO2 innihaldi loftsins.

Svo er sama línurit á heimsvísu sem sýnir hækkandi CO2 innihald. En það er langur vegur að því að þar sé um eitthvað stórslys að ræða.En það er samt um einhverja hækkun að ræða, hugsanlega manngerða að einhverju leyti.

CO2 er undirstaða alls lífs á jörðinni. Sjálft byggingarefni lífsins er kolefnið. 

 

Af hverju erum við með þessa síbylju  um þetta hættulega  CO2 í andrúmsloftinu eins og við Íslendingar séum að kollvarpa heiminum en ekki hann Trump sem er ekki með í Parísarsamkomulaginu? 

 

 

 

Losunargjöldin

sem Íslendingar eru að  leggja á sín  fyrirtæki eru all spaugileg í ljósi aðstæðna í heiminum. 

Tölur í grein Magnúsar Þórs Ásmundssonar forstjóra Norðuráls  vekja mann til umhugsunar.

Hann segir m.a.:

Það er ekki sjálfsagt að álver á Íslandi haldi samkeppnishæfni, ekki frekar en aðrar atvinnugreinar.

Það segir sína sögu að álframleiðsla í Evrópu hefur dregist saman um þriðjung frá árinu 2007 og má nefna að öll álframleiðsla hefur lagst af á Ítalíu sem áður framleiddi 3 milljónir tonna eða rúmlega þrisvar sinnum meira en Ísland,“

segir Magnús Þór Ásmundsson, forstjóri Alcoa Fjarðaáls, í samtali við Markaðinn.

Hann ræðir stöðu og horfur í íslenskum áliðnaði á ársfundi Samáls, sem haldinn verður í Hörpu í fyrramálið undir yfirskriftinni Álið er hluti af lausninni. Þar verða meðal annars loftslagsmál í brennidepli og verðmætasköpun álframleiðslu í hálfa öld á Íslandi.

„Heildarmyndin er sú að áliðnaður er að vaxa á svæðum þar sem orkan er ódýrari en er því miður ekki framleidd með umhverfisvænum hætti. Ef Ísland ætlar að standast samanburð þurfum við að huga að samkeppnishæfni iðnaðarins.“

Á síðasta ári framleiddu Kínverjar um 56 prósent af því áli sem framleitt var í heiminum og er framleiðslan að mestu drifin af kolum.

Kínverjar hafa aldrei áður flutt jafn mikið út af áli og árið 2018, eða um 5,7 milljónir tonna, og hefur það meðal annars haft áhrif á þróun álverðs að sögn Magnúsar.

Í skýrslu OECD sem gefin var út í janúar kemur fram að álframleiðsla njóti umtalsverðra ríkisstyrkja eða ívilnana í mörgum samkeppnislöndum eins og Kína, Mið-Austurlöndum, Kanada og Noregi.

Þá nefnir Magnús að verð á losunarheimildum í ETS-kerfi Evrópusambandsins hafi margfaldast á tæpum tveimur árum og hækkað úr um það bil 6,50 evrum á hvert tonn árið 2017 og í um 25 evrur í dag.

Það sé áskorun fyrir álver á Íslandi að mæta þessum álögum, en álframleiðsla utan EES-svæðisins þurfi ekki að standa undir sambærilegum kostnaði, þrátt fyrir að orkumynstrið sé mun óhagstæðara og losunin því mun meiri.

Engin leið sé til að velta kostnaðinum út í verðið þar sem álverð ráðist á heimsmarkaði.

„Í samkeppnislöndum eins og Noregi er þessi kostnaður niðurgreiddur. Áliðnaður á Íslandi verður að hafa einhvers konar samkeppnisforskot vegna þess að kostnaður skiptir gríðarlega miklu máli í þessum geira.“ Spurður hvernig auka megi samkeppnishæfni íslensks áliðnaðar segir Magnús að álfyrirtækin þurfi að huga að nýsköpun í framleiðsluaðferðum en stjórnvöld að viðskiptaumhverfinu.

„Orkuverð og flutningur á raforku þarf að vera á samkeppnishæfu verði þannig að það sé aðlaðandi kostur að fjárfesta á Íslandi. Þróunin er í þá átt að allar rekstrareiningar verða stærri og hagkvæmari.

Álverin sem verið er að byggja í Kína og Miðausturlöndum eru umtalsvert stærri en álverin á Íslandi,“ segir Magnús og nefnir að þegar ÍSAL var stofnað fyrir 50 árum hafi framleiðslugeta þess fyrirtækis verið 33 þúsund tonn af áli á ári. Í dag væri þannig eining ekki samkeppnishæf.

„Til þess að standast samkeppni þurfum við að vaxa en þá þarf viðskiptaumhverfið að styðja við þá þróun, þannig að það sé góður kostur að fjárfesta á Íslandi.

Að öðrum kosti leitar sú fjárfesting annað. Orkuverð og orkuflutningar verða að vera samanburðarhæfir við það besta sem þekkist.“

Íslendingar framleiða þannig um eina milljón tonna af áli?

Hvað þurfa þau að borga í losunarheimildir íslensku álverin?

 

Það er vitað hvað Skúli Mogensen fékk miklar losunarheimildir gratís sem hann seldi með hundruð milljóna haganaði. Hver er samanburðurinn?

Hversvegna eru Íslendingar að leggja á sig þrautir þegar Kínverjar gera slíkt ekki. Indverjar ekki heldur.

Trump áttaði sig á grunnatriðum málsins og tekur ekki þátt í Parísarsamþykktunum. Hann er hinsvegar Forseti Bandaríkjanna en ekki Íslands.

Af hverju ver ríkisstjórn okkar ekki íslenska hagsmuni fyrr en hagsmuni ESB?

Álframleiðsla Ítalíu fór greinilega til Kína. Rafmagnið þar var framleitt með innfluttum orkugjöfum úr jarðefnaiðnaði líklega.

Hvað borga kínversk álver í losunargjöld? Hversvegna leggjum við gjöld á okkar áliðnað sem framleiðir  15 % af kolakyntum útflutningsálverum Kínverja? Greiða þau eitthvað.

Og skiptir það ekki máli í huga ríkisstjórnar Íslands að kínversku álverin  blása út minnst sexföldu magni af gróðurhúsalofti okkar íslensku vegna álútflutnings til viðbótar  því sem kolakyntu raforkuverin kínversku blása út og því áli sem Kínverjar nota innanlands?

Og verði íslensk vatnsorka komin á samkeppnismarkað Evrópu, því skyldu Ítalir ekki byggja frekar álver á Ítalíu heldur en á Íslandi. Skiptir það nokkru máli í EES og eftir orkupakkana alla  hvar orkan er notuð?

It ain´t neccessarily so?

segir í söngtexta í Porgy and Bess þegar Sportin Life efast um texta jafnvel Biflíunnar.

Davíð Þorláksson er skynsamur lögfræðingur sem ég hlusta yfirleitt á þegar hann sendir eitthvað frá sér.

En hann segir nú á síðu Fréttablaðsins:

"Andstæðingar veru Íslands á EES hafa ákveðið að gera 3. orkupakkann að deilumáli í stað þess að segja berum orðum að þeir vilji ganga úr EES. Frá því að MMR hóf að mæla stuðning við inngöngu í Evrópusambandið mánaðarlega í maí 2011 hefur stuðningur við inngöngu verið á bilinu 20-37% á meðan andstaðan hefur verið 45-65%. Í síðasta mánuði var stuðningurinn 32% og andstaðan 50%. Þessi mikla andstaða, Brexit og uppgangur popúlista beggja vegna Atlantshafsins virðist hafa hleypt nýju blóði í andstæðinga EES.

 

EES gefur okkur aðgang að innri markaði Evrópu sem auðveldar okkur að flytja vöru og þjónustu inn og út. Það er samband á milli vaxandi alþjóðaviðskipta og minnkandi fátæktar og aukinnar velmegunar. Alþjóðaviðskipti bæta lífskjör allra, sérstaklega íbúa í litlu og landfræðilega einangruðu landi. Ef við gengjum úr EES þá værum við berskjölduð gagnvart verndarhyggju. Bæði því að erlend ríki beiti okkur viðskiptaþvingunum og að íslenskir stjórnmálamenn beiti þvingunum sem bitnar á endanum á okkur.

 

Það er t.d. EES að þakka að við erum ekki með gjaldeyrishöft, ekki með einokun á framleiðslu og sölu á rafmagni og að til stendur að afnema bann við innflutningi á fersku kjöti og fjöldatakmarkanir á leigubílum. Ég hef aldrei verið stuðningsmaður þess að Ísland gangi í ESB. Ef Ísland gengur úr EES þá finnst mér augljóst að Ísland verði að ganga í sambandið. Eflaust gildir það um fleiri. Ég held því að andstæðingar EES séu að pissa í skóinn sinn með þessari vegferð.

Það eru aðallega setningarnar sem ég hef feitletrað í textanum sem mér finnst hugsanlega vera fullyrðingar tengdar trúarsannfæringu fremur en rökhyggju.

Í fyrsta lagi finnst mér að utanríkisráðherra fari fyrir refsiaðgerðum gegn Rússlandi vegna þess að Krímskaginn sameinaðist því eftir þjóðaratkvæðagreiðslu eftir a´einn Sovétleiðtogi hafði afhent Úkraínu skagann sem um langan aldur hafði verið flotamiðstöð Rússlands og íbúar voru Rússar að meirihluta.

Íslendingar skaðast af því að þeir mega ekki selja vöru til Rússlands vegna refsiaðgerða ESB vegna málsins. Mér hefur ekki sýnst að Þjóðverjar til dæmis  beiti Rússland refsiaðgerðum heldur standi í blómlegum viðskiptum. Hversvegna höldum við áfram?

Af hverju skyldum við vera með gjaldeyrishöft við ríkjandi aðstæður Seðlabanka þó að EES væri ekki til staðar?

Er innflutningur á hráu keti eftirsóknarverður í ljósi búfjárheilsu?

Leiðir afnám fjölda leigubíla til þess fallin að auka samkeppni og framboð eða leiðir hún til samruna og hringamyndunar?

Af hverju myndum við ekki fá aðgang að innri markaði ESB án EES? Ef ESB vill á annað borð fá fisk frá Íslandi jafnt og frá Noregi? AF hverju vilja margir Norðmenn ganga út úr EES? Af hverju vilja Bretar fara úr ESB án EES samnings ef svo ber undir?

Er verndarhyggja eftirsóknarverð og samrýmanleg refsiaðgerðum á viðskiptasviði eins og makrílbannið er að hætti ESB?

Var ekki líf fyrir tíma EES? Voru ekki Ameríkuviðskipti meiri fyrir þann tíma? Hafa þau viðskipti liðið vegna EES meðal annars vegna verndunarákvæða gegn bandarískri vöru sem hindra innflutning?

Is it neccessarily so?

 

 

Krákur í Kópavogi?

ég meina alvöru krákur, svarta fugla, ekki pólitískar óheillakrákur eins og við höfum stundum átt nægar.

Ég sá ekki betur en 2 krákur væri að fljúga hérna í Boðaþinginu, alveg eins fuglar og ég er vanur frá Orlando.Ég heyrði þó ekki í þeim en bara sá þær

Skyldu krákur sjást almennt víðar hér í Kópavogi eða annarsstaðar? Varla fara þær krákurnar úr Kópavogi þaðan til Reykjavíkur þar sem samkeppnin gæti verið meiri-eller hur?

Offjölgun mannyns

er hið raunverulega vandamál sem við er að fást. Hlýnun af mannavöldum, útblástur gróðurhúsalofttegunda, plastmengun í höfunum, stríðshætta og hryðjuverk, trúarbragðadeilur, útrýming villtra dýra, eyðing skóga, umhverfisslys og gríðarleg aukning í vinnslu jarðefnaeldsneytis . Allt eru þetta afleiðingar af hinu raunverulega vandamáli sem er offjölgun mannkyns.

Einhverra hluta vegna sperri ég eyrun og hvessi sjónir þegar ég sé mynd í blaði af Þorsteini Sæmundssyni stjörnufræðingi. Hann ritar stutta grein í Morgunblaðið í dag sem vert er að taka eftir:

"Að undanförnu hafa birst myndir í blöðum og sjónvarpi af kröfugöngum barna, bæði hérlendis og erlendis. Börnin krefjast þess að hinir fullorðnu geri átak í umhverfismálum því að framtíð unga fólksins sé í veði.

Óskin er almenns eðlis fremur en að tilteknar aðgerðir séu nefndar. Þessu framtaki barnanna hefur yfirleitt verið vel tekið, þótt örlað hafi á þeirri skoðun að börnin líti á þetta sem tækifæri til að losna við nokkrar stundir af skólasetu. Ástæðulaust er að taka undir þær grunsemdir.

Á hinn bóginn mætti benda börnunum á, að þau geti sjálf sett sér markmið. Þau gætu til dæmis farið að fordæmi sænsku stúlkunnar Gretu Thunberg, sem var upphafsmaður þessara aðgerða. Greta hafnaði því að vera viðstödd ráðstefnu í Reykjavík um sjálfbæran lífsstíl því að hún vildi ekki ferðast með flugvél vegna mengunarinnar sem af því hlytist.

Hér á landi tala menn um að draga úr akstri mengandi bifreiða. Ef hugur fylgdi máli myndi fólk draga stórlega úr flugferðum og jafnvel setja háa skatta á flugfargjöld, því að flugið er margfalt meiri mengunarvaldur en annar ferðamáti. En slíkt verður seint gert – fólk vill ekki neita sér um það frelsi sem ódýrt flug veitir, að ekki sé minnst á tekjurnar af ferðamönnum.

Er líklegt að þetta viðhorf breytist þegar börnin sem nú mótmæla verða fullorðin? Þær aðgerðir í umhverfismálum sem menn hafa rætt um í alvöru eru góðra gjalda verðar. Þær munu þó ekki ná tilgangi sínum ef ekki er tekist á við rót vandans sem við er að glíma, en það er fólksfjölgunin í heiminum.

Mannfjöldi á jörðinni er nú sagður 7,7 milljarðar og hefur þrefaldast á síðustu 70 árum. Það þarf engan speking til að sjá að í óefni stefnir. Eina þjóðin sem reynt hefur að stemma stigu við fólksfjöldanum er Kínverjar sem gáfu út tilskipun þess efnis árið 1980 að fjölskyldur mættu aðeins eiga eitt barn.

En jafnvel í því mikla stjórnvaldsríki sem Kína er reyndist þetta illframkvæmanlegt og hafði reyndar þær ófyrirséðu afleiðingar að drengjum fjölgaði mjög umfram stúlkur.

Frá árinu 2015 hefur hjónum í Kína verið heimilt að eiga tvö börn. Er því spáð að öllum hömlunum á barneignum verði senn aflétt því að stjórnvöld hafi þungar áhyggjur af fjárhagslegum afleiðingum þess að ungu starfandi fólki fækki hlutfallslega meðan öldruðum fjölgi.

Kona nokkur í Þýskalandi, Verena Brunschweiger, menntaskólakennari á fertugsaldri, hefur vakið talsverða athygli og nokkurn úlfaþyt með bók sem hún gaf út nýlega þar sem hún hvetur fólk til að draga úr barneignum og segist sjálf ætla að neita sér um að eiga barn. Bendir hún á tölur sem sýni að slík stefna yrði miklu áhrifameiri en að draga úr flugferðum eða selja bílinn.

Ólíklegt verður að þó teljast að Verena fái miklu breytt. Meðfædd hvöt fólks til barneigna er sterkari en svo að fortölur sem þessar hafi veruleg áhrif.

Ef ekki tekst að stöðva fjölgun mannkyns og snúa þróuninni við, missa allar aðrar aðgerðir í umhverfismálum marks. Þá verða menn að sætta sig við orðinn hlut og búa sig sem best undir það sem koma skal: breytt veðurfar, bráðnun jökla, hækkandi sjávarstöðu, sívaxandi flóttamannastraum, þverrandi auðlindir og alls kyns mengun sem óhjákvæmilega leiðir af fjölgun fólks.

Menn ættu ekki að láta blekkjast af þeirri tálsýn að sársaukalitlar aðgerðir muni leysa þann stórfellda vanda sem við okkur blasir. Vonlítil barátta Eftir Þorstein Sæmundsson » Ef ekki tekst að stöðva fjölgun mannkyns missa allar aðrar aðgerðir í umhverfismálum marks."

Ég venjulega fletti Fréttablaðinu þegar ég er búinn að lesa Morgunblaðið. Stöku sinnum hnýt ég um eitthvað áhugavert. Í dag var slíkur dagur þegar ég sá að í leiðaranum er fjallað um bókina sem ég las fyrr margt löngu; Raddir Vorsins Þagna eftir Rachel Carson.

Þar fjallar Kjartan Hreinn Njálsson um mál sem snertir grein Þorsteins með beinum hætti.

Hann segir:

"Á haustmánuðum árið 1962 gaf bandaríska vísinda- og náttúruverndarkonan Rachel Carson út stórvirkið Silent Spring, eða Raddir vorsins þagna.

Þetta einstaka og innblásna verk var afrakstur þrotlausra og ítarlegra rannsókna Carson á breiðvirkum skordýraeitrum, hörmulegum áhrifum þeirra á vistkerfi og blekkingarleik efnaframleiðenda um skaðlega eiginleika þeirra.

Titill bókarinnar er vísun í þann dapra heim sem blasir við með áframhaldandi eyðingu og útrýmingu vistkerfa og dýrategunda. Heim þar sem vorfuglarnir og söngur þeirra er á brott; heim þar sem vistkerfin eru fátækari.

Raddir vorsins þagna var neisti sem tendraði hugsjónabál á seinni hluta síðustu aldar, þar sem sjónum var beint að þeirri staðreynd að náttúran er berskjölduð fyrir áhrifum og gjörðum mannanna.

Tilurð bókarinnar, efnistök og áhrif ættu að gera Raddir vorsins þagna að skyldulesningu í öllum skólum. Núna þegar 57 ár eru frá útgáfu bókarinnar höfum við fengið fullkomið fylgirit hennar.

Milliríkjanefnd um leiðir til að viðhalda líffræðilegum fjölbreytileika og vistkerfum (IPBES) birti í gær samantekt á niðurstöðum umfangsmestu úttektar sem gerð hefur verið á áhrifum mannsins á náttúru Jarðar. Á öllum landsvæðum plánetunnar – frá regnskógum Suður-Afríku og hitabeltisgresjum Afríku til sífrerasvæða norðurhvelsins og akra Suðuraustur-Asíu – ógna gjörðir mannanna líffræðilegum fjölbreytileika.

Nefndin telur að ein milljón tegunda dýra og plantna sé í hættu á að deyja út. „Stöndugleiki vistkerfa sem við reiðum okkur á er að hrörna hraðar en nokkru sinni fyrr,“ sagði Sir Robert Watson, formaður IPBES, í fréttatilkynningu.

„Um allan heim erum við að eyða sjálfum grunni hagkerfa okkar, lífsviðurværis okkar, fæðuöryggi okkar, heilsu okkar og lífsgæðum.“ Vopnin sem maðurinn beitir í þessu stríði sínu gegn náttúrunni eru land- og sjávarnýting, landbúnaður og hvers kyns notkun lífvera, auk losunar gróðurhúsalofttegunda og mengunar.

En hvatirnar sem knýja okkur til að beita vopninu eru knúnar áfram af neyslu, græðgi og yfirlæti gagnvart því ríkulega lífi sem þrífst á þessari litlu plánetu. Þetta eru kenndir sem fela í sér það hörmulega, og mjög svo mannlega, viðhorf að við séum ofar náttúrunni sett.

Þessar hvatir eru nákvæmlega þær sömu og Rachel Carson skrifaði um í Raddir vorsins þagna árið 1962.

Ekkert hefur breyst, nema það að við erum nú að tala um hrun hnattrænna vistkerfa, en ekki staðbundinna.

Rétt eins og sláandi niðurstöður milliríkjanefndar Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar hafa kallað á tafarlausar aðgerðir til að stemma stigu við losun gróðurhúsalofttegunda og breytingum á veðrakerfum plánetunnar, þá krefjast niðurstöður IPBES þess að eitthvað sé gert.

Til þess þurfum við ábyrgar og djarfar ákvarðanir af hálfu þeirra sem við höfum kosið til að vernda hagsmuni okkar. Kjörnir fulltrúar bera ábyrgð, rétt og eins og almenningur. Það er okkar ábyrgð – það er okkar byrði – að taka þessar erfiðu en nauðsynlegu ákvarðanir og fylgja þeim eftir"

Raddir vorsins þagna vegna þess að mannkyninu hefur fjölgað stjórnlaust. Mannfjöldinn hefur þrefaldast á 70 árum í 7.7 milljarða sem brenna, menga og eyða öllu sem fyrir verður. Og mest af þeim sem síst eiga erindið í þennan heim vegna fátæktar og fárra úrkosta vegna hennar. 

Vísindin sem nauðsynleg eru til að skapa betri heim eiga erfitt uppdráttar vegna hins sama. Væri mannkynið aftur orðið 2.5 milljarðar væri jörðin snöggt um byggilegri og betri. Hvernig náum við því til baka?

Náttúran mun líklega sjá til þess með sínum ráðum að stöðva fjölgunina ef mannkynið gerir það ekki sjálft.

Offjölgun mannkyns mun taka enda.

 

CO2 dellan íslenska

ríður hér húsum. Við gáfum Skúla Mogensen til dæmis fríar losunarheimildir fyrir þotur WOW sem hann svo seldi fyrir hundruðir milljóna.

Hörður Kristjánsson birtir grein í Bændablaðinu  sínu sem er ágætt að vanda.

Hann velur athygli á því að heimslosunin á CO2 jókst í  33.1 Gigatonn af CO2.

Hann er að vísu með líklega of lágar tölur sem eru líklega nær 40 Gigatonnum núna ef ekki meira.

En þegar Íslendingar eru að losa 0.004 Gigatonna eða einn tíunda úr prómille af þessu dýrindi, sem er byggingarefni lífsins á jörðinni og fæða alls gróðursins en ekki eitur, þá er það í besta falli fáránlegt að Íslendingar séu að skattleggja sína minnstu bræður vegna hugljómana olíuhlutabréfagreifans AlGore sem spýr út CO2 í háloftunum aftan úr einkaþotu sinni milli vakningarsamkundanna eins og  ráðstefnu hinna fjörtíuþúsund fífla sem hann hélt í Póllandi og fíflaði þar á meðal ríkisstjórn Ísland auk annarra til að dansa eftir pípu fáránleika boðskaparins um hnattræna hlýnun af mannavöldum þar sem sólin er hlutlaus.

 

Megnið af heimslosuninni stafar af orkuvinnslu- eða orkunýtingarferlum sem eru  að framleiða rafmagn úr olíu og gasi. 

Draumóramenn heimta  ráðstafanir til að gera rafmagnsvinnslu kolefnisfría.  Það hefst aldrei með fjölgun vind- og sólarorkuvera einvörðungu sem framleiða nú minna en 10 % af heildarorkunni.Állri viðbótarorkuþörf er mætt með olíu og gasi. Merkel kaupir af Pútín gas um nýja leiðslu og hann kaupir Mercedes af henni. Olíu-og gasvinnsla eykt allstaðar hröðum skrefum nema á Íslandi trúum við engu um slíkt.

Gulli utanríkis neitar að selja Rússum Makrílinn okkar til að refsa þeim fyrir Sevastopol atkvæðagreiðsluna.En þar samþykktu íbúar yfirgnæfandi að verða Rússar en ekki þegnar hins nýja Jóns Gnarr-ígildis Úkraínuforsetans nýja. 

Við refsum Rússum að kröfu ESB meðan Merkel gerir það ekki og Frakkar áreiðanlega ekki heldur. Þvílíkir snillingar eru okkar menn alltaf í viðskiptum við Evrópusambandið.

Kjarnorkan verður að koma til skjalanna í orkuvinnslu heimsins ef menn vilja minnka CO2 útblástur eitthvað sem um munar.  Verið er að þróa Þóríum- kjarnorkuver með mun minna geislavirkum úrgangi og styttri helmingunartíma geislavirkni hans, sem að auki eru öruggari í rekstri en úraníum-kjarnorkuverin.

Rafbílavæðingin er blekking ein og áróður umhverfisfasistanna og hún skilur eftir sig stærra kolefnispor en bensín-og dísilbílar þegar allt er talið auk barnaþrælkunar í litliumnámunum.

Flöskuhálsar  eru margir í framleiðsluferli rafmagnsbíla, og þess vegna verður fyrirsjáanlega að grípa til vetnisrafala í bílum í einhverjum mæli. Verið var að auglýsa einn slíkan rétt i þessu á Íslandi.

Í iðnaðinum stendur yfir mikil þróun til að losna við kolefni úr framleiðsluferlinu. Þar mun vetni gegna lykilhlutverki.

Annars myndast tiltölulega lítið af gróðurhúsalofttegundum við vinnslu áls í heiminum; aðeins um 300 MtCO2eq/ár eða 0,8 % allrar orkutengdrar losunar koltvíildis. En að nota ál í efnarafala í bíla sýnist nú heldur óskynsamlegt. Að breyta rafmagni í ál og svo sama álinu í rafmagn í efnarafala. En við eigum ekki að andskotast út í álverin okkar, þau er tiltölulega lítið mengnandi þó að Austurvallarbörnin haldi það ekki vera svo.

Á Norð-Austur Englandi er hinsvegar þróunarferli hafið, sem snýst um að leysa jarðgasið af hólmi með vetni. 

Leeds-borg er sögð hafa forystu um þetta.

 Þarna skyldi maður halda að væri  markaðstækifæri fyrir Íslendinga, því að talið er, að árið 2020 muni verð vetnis verða  minnst 2,50 USD/kg vegna aukinnar eftirspurnar og hærri framleiðslukostnaðar úr jarðgasi,  m.a. vegna hækkandi kolefnisgjalda umhverfissinnanna.   

Við þetta verð fást kannski 80 USD/MWh virði  af rafmagni, en til samanburðar er listaverð Landsvirkjunar núna á forgangsorku einhverjir 50 USD/MWh- án þess að ég hafi allar tölur á hreinu þar sem þær eru á talsvert á reiki og ég ekki heldur sá glöggasti.

Talið er, að núverandi vetnisframleiðsla heimsins muni  tífaldast hið minnsta á næstu árum.  Hún fer hins vegar nú aðallega fram með vinnslu úr jarðgasi, en þarf auðvitað að verða sjálfbær með rafgreiningu með hreinu rafmagni eins og Íslendingar framleiða.Við gætum flaggað því í sölunni ef við verðum þá ekki búnir að skipta upprunavottorðunum öllum út fyrir kjarnorku og gas.

Heimsframleiðsla á vetni má þannig  nema 600 Megatonnum/ár um 2050 án þess að offramleiðsla væri í spilunum. 

Ef Íslendingar ákveða að leggja baráttunni við gróðurhúsaáhrifin á erlendri grundu lið með því að virkja t.d. 10 TWh/ár (helmingurinn af núverandi raforkuvinnslu, þriðjungurinn af orkugetu nýtingarflokks Rammaáætlunar) til að knýja vetnisframleiðslu hérlendis og flytja megnið utan samanþjappað á skipum eða bara í gegnn um rör á sjávarbotni með viðkomu í Færeyjum eða Rockall (sem Eykon sagði að við ættum Íslendingar), þá þarf til þess 65 kWh/kg, og hægt verður að framleiða hér 150 kílótonn/ár af H2 (vetni) á flutningstæku formi. 

 Þetta er ekki stórt brot af áætlaðri markaðsþörf fyrir vetni í Englandi, en ætla mætti að Englendingar myndu kaupa þetta af okkur.

Þetta gæfi kannski  útflutningstekjur að upphæð 700 MUSD/ár eða 100  milljarða ISK/ár. 

En þetta vill enginn heyra af því að stjórnvöld eru svo upptekin af sæstrengshugmyndinni sem kemur hjá Alþingi eftir O3 hvað sem þeir segja núna annaðmeð fyrirvarana. Og prófessor stefán heyrðistg mér alls ekki vera hættur að efast um að pakkinn fari í bága við Stjórnarskrárskriflið okkar sem er víst á eftir tímanum miðað við Danskinn sem er búinn að útrýma öllum vafa hjá sér.

CO2 dellan íslenska og sólarlausa ríður hinsvegar  ekki við einteyming og fer dagversnandi hjá ráðamönnum.