Skuldadagar

eru sífellt að renna upp fyrir alla launþega sem voru skyldaðir til að leggja laun sín og mótframlög í lífeyrissjóði. Oftar en ekki tapast peningar í þessum sjóðum og lífeyrir lækkar af þeim sökum.

Lífeyrissjóðunum  hafa verið skipaðar stjórnir af stjórnum í samtökum  án þess að þeir sem eiga að hljóta lífeyrinn hafi fengið neitt um það persónulega að segja. Þessar stjórnir ráða síðan framkvæmdastjóra sem eru upp og ofan.  Í það heila eru valdar ávöxtunarleiðir þessa fólks sumar góðar  en flestar aðrar vondar.  Í heildina er sífellt verið að skerða lífeyri vegna mislukkaðra fjárfestinga þessa liðs.

Guðmundur Ólafs hefur giskað á að lífeyrisjóðir landsmanna séu búnir að tapa í braski 800 milljörðum af lífeyrinum sem átti að renna til fólksins í lífeyrissjóðnum. Þeir tilkynna því ofur rólega eins og ekkert sé sjálfsagðara að lífeyrir verði skertur og skertur. 

Hefur þetta fyrirkomulag þá gefist vel eða illa? Eru aðrar leiðir tiltækar og er ástæða til að breyta til?

Væri myndaður gegnumstreymissjóður, sem væri skattlagður um leið og greitt væri inn, og til dæmis Seðlabankinn varðveitti sem best hann gæti, eitthvað  skárri?  Gætu menn treyst þannig kerfi eitthvað betur? Eða treystum við yfirleitt nokkru eða nokkrum lengur? 

En í þessu kerfi myndi  fólki vera sendur lífeyrir við ákveðinn aldur og allir fengju jafnt og  skattfrjálst.  Þessi lífeyrir gæti  verið ákveðin prósenta af launum Forseta Íslands þannig að menn viti sína ævina fyrr en öll er.  Ekkert vesen meira eða tapsbrask einshverra misviturra manna.   

Yrðu bara ekki færri skuldadagar hjá almenningi með einum allsherjar gegnumstreymisjóði, jafnt fyrir alla, konur jafnt sem kalla, Jóna og séra Jóna? Hversvegna á sannur jafnaðarmaður eins og Steingrímur að fá hærri eftirlaun en hver annar kjósandi?

 Er ekki lífeyrir bara  til að lifa á? 

 

Athugasemdir

[Þórir Kjartansson, 15.8.2011 kl. 20:20]

Algerlega sammála Halldór. Það liggur fyrir að  þetta kerfi okkar er alveg búið að dæma sjálft sig óhæft til þess að þjóna sínum upphaflega tilgangi. Þar á ofan hefur alltaf fylgt svona mikilli peningasöfnun sukk og hrossakaup, sérstaklega þegar hinir raunverulegu eigendur hafa ekkert um það að segja.  Gegnumstreymiskerfi fyrir alla landsmenn er að mínu viti það sem koma ætti í staðinn. Það gæti verið miklu ódýrara í rekstri en þessir hundrað sjóðir sem nú eru í gangi með alla sína forstjóra og forstjórabíla.   en það eru fleiri kerfi í þessu þjóðfélagi sem eru óhæf með öllu en enginn virðist hafa þor eða getu til að breyta, frekar en guð almáttugur hafi skapað þau.  Fyrir það kjarkleysi munum við sitja uppi með lífeyrissjóðasukkið, kvótakerfið og verðtrygginguna til eilífðarnóns.

[Þórhallur Birgir Jósepsson, 15.8.2011 kl. 21:12]

Þetta er óneitanlega dálítið undarleg grein hjá þér Halldór. Þú segir: "Oftar en ekki tapast peningar í þessum sjóðum og lífeyrir lækkar af þeim sökum." og síðan: "Í heildina er sífellt verið að skerða lífeyri vegna mislukkaðra fjárfestinga þessa liðs."

Fyrri fullyrðingin á aðallega við fyrir níunda áratug síðustu aldar, sú síðari er einfaldlega röng, amk fyrir síðustu áratugi.

Það kom fyrir einhverja litla lífeyrissjóði á síðasta áratug, að þeir urðu illa úti, ég man einn, Lífeyrissjóð Austurlands, sem bankastofnun hafði verið trúað fyrir, gegn gjaldi, að ávaxta, en hann hvarf að stórum hluta. Þótt talið væri að það hefði verið saknæmt, man ég ekki eftir að það hafi verið kært. Sá sjóður var það lítill að forráðamenn hans töldu ekki forsvaranlegt að halda úti skrifstofu til að annast eignastýringuna, þ.e. ávöxtun hans. Svoleiðis fór nú það.

Flestir sjóðirnir hafa hins vegar ávaxtað sig vel. Ég nefni Lífeyrissjóð verzlunarmanna. Sá sjóður skilað afar góðri ávöxtun og lífeyrisréttinhdin hækkuðu, oftar en einu sinni og oftar en tvisvar. Þegar kom að hruninu tapaðist fé. Ríkisstjórnin (Alþingi) breytti lögum og færði vikmörk eigna og skuldbindinga úr 10% í 15%, tímabundið. Þótt LV væri innan marka ákvað stjórnin að skerða réttindin um 10%. Þrátt fyrir þá skerðingu er lífeyrir eftir hana nærri tíu prósentum hærri að raungildi en hann var árið 1997. Til lengri tíma litið hefur hann hækkað, ekki lækkað, þótt hann sé vissulega lægri nú en hann var þegar best áraði.

Ég hef ekki áður séð eða heyrt þessa tölu 800 milljarða, hvaðan hefur Guðmundur hana? er þetta ekki bara enn eitt yfirskotið hjá honum í spjallinu við  Bubba á ÍNN?

Hvaða forsendur hefur Seðlabankinn til að standa sig betur við að geyma og ávaxta fé sjóðfélaga heldur en sjóðirnir sjálfir? 

Þú nefnir gegnumstreymiskerfi. Hverju breytir það? Jú, í stað þess að lífeyrir verði greiddur úr sjóði í eigu sjóðfélaga þyrfti að greiða hann með því að skattleggja almenning. Hvernig heldurðu að það mundi nú ganga? Opinberu sjóðirnir (LSR og fleiri) fá ekki mótframlag launagreiðandans (ríkisins) nema að hluta og eru því að verulegu leyti í reynd gegnumstreymissjóðir. Í þá vantar yfir 500 milljarða af þeim sökum til að þeir geti staðið við skuldbindingar sínar. Hvernig líst þér á að takast muni að skattleggja almenning sérstaklega til að standa við lífeyrisskuldbindingarnar þegar þar að kemur? Til þess þarf að hækka skatta um tugi milljarða á ári, bara fyrir ríkisstarfsmennina. Gegnumstreymiskerfi kann að hafa einhverja kosti, en ókostirnir eru svo margfalt meiri og stærri að við fengjum þá fyrst að finna fyrir vandræðum.

Margt fleira má svosem segja um allt bullið sem í gangi er um lífeyrissjóðina, læt þetta þó duga, en bæti þó við að flest er þetta bull ættað frá mönnum sem ekki geta þess hvaða upplýsingar þeir hafa til að styðja ullyrðingar sínar, sem flestar virðast vera til að slá keilur á meðal einhverra sem ekki þekkja til og vilja hvað helst heyra eitthvað svakalegt um spillingu í öllum hornum.

[Þórir Kjartansson, 15.8.2011 kl. 22:12]

Ég held  Þórhallur að þú sért eitthvað að misskilja hvernig gegnumstreymiskerfið virkar. Það fengi auðvitað líka framlag atvinnurekandans og  því fylgdi engin auka skattlagning.  Það er ekki hægt að bera það saman við lífeyrissjóð ríkisstarfsmanna. En auðvitað ætti bara að vera einn lífeyrissjóður fyrir alla landsmenn hvort sem menn hafa unnið hjá ríkinu eða í einkageiranum.

[Þórhallur Birgir Jósepsson, 16.8.2011 kl. 09:59]

Nei, Þórir. Ég misskil ekki gegnumstreymiskerfið. Vissulega er til, fræðilega amk, gegnumstreymiskerfi sem ekki byggist á skattlagningu. En, svo gerist það sem menn hafa verið að reka sig illilega á, í Bandaríkjunum og í Evrópu og reyndar víðar, að venjuleg iðgjöld duga ekki til að greiða lífeyri. Aðalástæðan er kynslóðahallinn sem er innbyggður í gegnumstreymiskerfið. Núvinnandi kynslóðir borga lífeyri lífeyrisþeganna. Þegar fólki fækkar (eins og hefur verið að gerast í Evrópu undanfarna áratugi) eða atvinnuleysi eykst, vantar einfaldlega fé í sjóðina og þá hefjast vandræðin sem hafa haft þá tilhneigingu að hlaða ótæpilega utanásig og enda með skerðingu lífeyris og/eða aukinni skattlagningu. Þetta kerfi er mun óöruggara en það sem við búum við.

Einn sjóður fyrir alla? Yrði það betra? Hvað ef alvarleg fjárfestingarmistök yrðu þar gerð? Hvað mælir svosem með því að hafa einn sjóð? Stórir og öflugir sjóðir eru sannarlega æskilegir, en með því að hafa þá nokkra er áhættu dreift og eins og okkar kerfi er upp byggt tryggir það samkeppni á milli sjóðanna, samkeppni um "viðskiptavini" sem eru náttúrlega sjóðfélagarnir, þeir geta valið um í hvaða lífeyrissjóð þeir borga (nema ríkisstarfsmenn). Samkeppni tryggir almennt betri þjónustu, er það ekki?

[Jón Ásgeir Bjarnason, 16.8.2011 kl. 10:04]

Gegnumstreymiskerfi eru katastrófa.

Ég þekki Þjóðverja sem verða glaðir hvern mánuð yfir að fá lífeyrisgreiðslur úr gegnumstreymiskerfi Þýskalands og einsetja sér að lifa hress áfram enda orðin vel yfir níræð... Það er kanski svolítið þýskt að gleðjast meira yfir því að tæma ríkið með hverjum mánuði en kanski bara góðri heilsu..  hehe,

en hvað um það.  Þetta var útúrdúr.

Núna eru þessi kerfi alls staðar í Evrópu undir miklum þrýstingi.  Þau eiga varla eftir að fitna mikið með frekari niðurskurði almannakerfisins.

Málið er bara að almenningur á ekki að vera læstur inn í ákveðnum sjóði verkfræðinga, verkamanna í Norðfirði eða þvílíku.

Frjáls ákvörðunarréttur að þessu leyti er nauðsynlegur.

[Magnús Birgisson, 16.8.2011 kl. 11:31]

Sammála þeim sem segja að gegnumstreymiskerfi séu katastrófa.

Í hinum vestræna heimi, veldur hækkandi meðalaldur og lægri fæðingartíðni því að sífellt færri einstaklingar á vinnumarkaði standa undir sífellt stækkandi hóp eftirlaunaþega. Þetta er að sliga þessi kerfi erlendis.

Lífeyrissjóðirnir hafa heilt til tekið skilað ágætis ávöxtun yfir 30 ára tímabil núna og það ber að varast að líta á leiðréttinguna miklu frá 2008 sem mælikvarða allra hluta.

[Halldór Jónsson, 16.8.2011 kl. 12:40]

Takk fyrir innlegginn allir saman. Þið hafið greinilega hugsað málið dýpra en ég.

Gegnumstreymiskerfi verður náttúrlega erfiðar ef fólki á vinnumarkaði fækkar eins og í Þýskalandi. Þeir hafa haft af því áhyggjur síðan ég man eftir mér að þeir eigi ekki fyrir rentunum eins og þeir kalla það.

En er það ekki sama með lífeyrisssjóðina? Ef fækkar á vinnumarkaði vaxa ekki sjóðirnir og þá kreppir að.

Velferðarkerfið á að byggjast á því að enginn líði beina neyð. Lífeyrisþegar líða flesti hálfdauða nema opinberir starfsmenn.

Þetta kerfi er að hluta byggt á blekkingum áður en töpin bætast við sem Guðmundur Ólafs reiknar í 800 milljarða. Þórhallur Birgir, ég veit ekki hvernig hann reiknar þetta en hann fer yfirleitt ekki með fleipur hann Guðmundur. Horfðu svo bara á N1. heldurðu að þessi milljarðatuga lán verði einhverntíman að lífeyri?

"Losnar og raknar sá hnútur er fastast vér bindum" sagði Jón helgason. "In the long run we are all dead" sagði Keynes.  

En eiga menn að fá mismunadi háar greiðslur úr sjóðunum? Menn greiða skv. lagaboði ákveðna prósentu af launum. Eiga þeir á lægra kaupinu að gjalda þess að þeir voru undir í lífinu? Hvað þarf hálaunagamlingi að fá meira en láglaunagamlingi?

Lífeyrismál ríkissatarfsmanna er náttúrleg stórskandall, hvernig ríkið kemst upp með og raunar Reykjavíkurborg líka, að falsa afkomutölur með að sleppa skuldbindingunni?

Hvernig væri að Steingrímur tæki þessa upphæð inní fjárlögin áður en hann setur á grobbið?