Aldraðir eru ofsóttur minnihluti

 

í þessu þjóðfélagi þvert á tal ráðamanna úr öllu flokkum. Þeir meina yfirleitt ekkert með bulli sínu um væntumþykju þeirra til aldraðra. Kjör þeirra eru oft með þeim hætti að gamlingjar neyðast til að vinna sem þeir mega til að geta til dæmis greitt auðlegðarskattinn sem á að borga áfram á næsta ári. Gamlingjar fóru til dæmis ekkert betur út úr hruninu en þeir yngri. Þeir verða sumir að selja eignir sínar til að geta borgað auðlegðarskattinn.

 

 [e-mail] á Morgunblaðinu skrifar svo:

„»Það væri hægt að mæta ákveðnum þáttum læknaskortsins með því að leyfa læknum að vinna lengur.“« Svo mælir Sigurður E. Þorvaldsson læknir en hann er ósáttur við ný lög um heilbrigðisstarfsmenn sem tóku gildi í ársbyrjun. Samkvæmt þeim er læknum óheimilt að reka eigin starfstofu eftir að þeir ná 70 ára aldri. Landlækni er þó heimilt, að fenginni umsókn viðkomandi, að framlengja leyfið til tveggja ára í senn, þó aldrei oftar en þrisvar. Læknar mega því ekki starfa eftir að hafa náð 76 ára aldri.

 

»Áður en þessu nýju lög voru sett gat læknir starfað sjálfstætt á sinni eigin starfsstöð til 75 ára aldurs. Þegar hann náði þeim aldri gat landlæknir veitt honum framlengingu, eitt ár í senn, um óákveðinn tíma. Nú er það 76 ára og skellt í lás,« segir Sigurður og bætir við að það sé ekki sjálfgefið að læknar missi alla líkamlega og andlega færni við þann aldur.

 

»Það er skortur á læknum og það eru engir læknar að koma heim til að taka við af þessum mönnum. Það liggur í augum uppi að það er mikill mannauður og reynsla sem fer forgörðum þegar ekki er leyfilegt að vinna nema til 76 ára aldurs. Það sem líka er á skjön við rökræna hugsun er að þetta á bara við um eigin starfstöð, þú getur hinsvegar unnið hjá öðrum.«

 

Sigurður segir að þeim sem eru fullfrískir, haldi sér við og hafi áhuga á að starfa lengur, finnist hart að vera sviptir réttindunum svona. Hann veit til þess að læknar hafi þurft að hætta störfum eftir að nýju lögin tóku gildi. Sjálfur er Sigurður að verða 77 ára og hættir að vinna eftir tíu daga. »Ég er ósköp sáttur með langan og tiltölulega farsælan feril en mér finnst að það hefði ekki þurft að þvinga mig til þess að hætta. Þetta eru óréttlát lög og ég vil að þeim verði breytt.«

 

Í upplýsingum frá embætti landlæknis segir að þeir læknar sem voru orðnir sjötugir 1. janúar 2013, þegar nýju lögin tóku gildi, hafi heimildir til að reka stofur sínar áfram til 75 ára aldurs, eins og eldri læknalög mæltu fyrir. Þeir þurfa ekki að sækja um sérstaka framlengingu til landlæknis fyrr en við 75 ára aldur. Þá getur landlæknir aðeins veitt leyfi til eins árs, því læknum er skylt að hætta 76 ára.

Síðan nýju lögin tóku gildi hafa þrjátíu umsóknir um framlengingu komið inn á borð landlæknis, frá öllum heilbrigðisstéttum sem eru með eigin rekstur. Allar umsóknirnar þrjátíu hafa verið samþykktar. Þá veitti landlæknir heilbrigðisstarfsmönnum sem náð höfðu 76 ára aldri þegar nýju lögin tóku gildi svigrúm til 1. ágúst 2013 til að hætta rekstri. Annars miðast lokun á eigin starfstofu við 76 ára afmælisdaginn.

 

Ákvæðið um aldursmörk hefur ekki áhrif á starfsleyfi viðkomandi sem getur áfram starfað t.d. sem launþegi hjá öðrum, það nær aðeins til reksturs eigin starfsstofu.

»Samkvæmt rekstraraðilaskrá embættisins voru 25 læknar 70 ára og eldri með rekstur stofu þegar lögin tóku gildi 1. janúar 2013. Fimm þeirra voru eldri en 75 ára, þeim hefur verið gert að loka eigin starfstöð. Hinir 20 falla undir læknalög nr. 53/1988 og þurfa því ekki að sækja um framlengingu til landlæknis fyrr en þeir ná 75 ára aldri,« segir í upplýsingum frá embætti landlæknis.“

 

Þá hafa menn það. Ungir læknar flýja land nýútskrifaðir. Til hvers gáfum við þeim menntunina? Ég tók mitt nám allt erlendis. Ég skulda íslenska ríkinu ekki neitt. Er gamall læknir ónothæfur ef enginn ungur fæst?

Ég get tekið dæmi af sjálfum mér af eigin raun. Ég hannaði nokkur verk fyrir Kópavogbæ fyrir hrun á árunum 2002-2007. Ekkert tjón varð mér vitanlega af þessum störfum  og hef ég starfað á hönnunarmarkaði síðan óslitið án áfalla. Framvæmdir í byggingum á vegum Kópavogs féllu mikið niður við hrunið. Fasteignagjöld hafa hinsvegar ekki fallið niður og hefur félag mitt fengið að greiða þau til jafns við alla aðra.

 Það bar því vel í veiði þegar ég frétti að bjóða ætti í hönnun á íbúðum fyrir aldraða. Hliðstætt verki sem ég vann fyrir nokkrum árum fyrir sömu aðila sem eru svipað margar íbúðir fyrir geðfatlaða sem standa við Hörðukór. Ég og mitt fyrirtæki sá um alla tæknivinnu við þá framkvæmd í nánu samstarfi við hinn ágæta arkitekt og nú líka sagnfræðinginn, Gunnar S. Óskarsson. Ég sé ekki betur en þau hús standi alveg prýðilega enn í dag. Einmitt vegna þess hafði ég farið létt með nýju byggingarnar sem eru nauðalíkar. Jafnvel hefðum við aðeins þurft að breyta teikningunum óverulega til að búa til íbúðir fyrir aldraða. Nei, þeir á Tæknideildinni þurfa ekki að spara.

En nú ber svo við að ég fæ þau skilaboð frá Tæknideild Kópavogs  að ég fái ekki að bjóða í verkið því ég sé orðinn of gamall. Hugsanlega eru þeir að lýsa líka persónulegu vantrausti sinni á mér sem hönnuði vegna fyrri reynslu. Og ekki blönduðu flokkssystkyni mín  í bæjarstjórn sér í þetta enda lítið tæknisinnuð flest. Svo ekki verður Sjálfstæðisflokkurinn sakaður um spillingu í þessu tilviki að minnsta kosti.

Hvort ég hefði getað unni þetta verk? Þeirri spurningu get best svarað með því að benda á fyrri verk. Og veifa gildu flugskírteini til vitnis um heilsufarið. 

Þeir á Tæknideild Kópavogs handvelja síðan nokkra hönnuði sem sumir eru nú dálítið gráhærðir líka.  Helmingur þeirra eru ekki einu sinni bæjarbúar. Ég tek það fram að þetta eru flestir kunningjar mínir og sumir gamlir samstarfsmenn. Og allir eru þeir sjálfsagt færari en ég, hver á sínu sviði sínu. En ég hef þá stöðu á hönnunarmarkaði að hafa alhliða hönnunarréttindi sem allir hafa ekki endilega. Og ég hef langa óflekkaða hönnunarreynslu. 

 En þarna var bara verið að spyrja um verð á þjónustu til ráðstöfunar skattfjár. Það er verið að ráðstafa mínum fasteignagjöldum meðal annars.Með að neita mér um að bjóða í er verið að segja að ég sé svo lélegur að það borgi sig aldrei að nota mig hvað sem í boði er. Takk fyrir það. 

Þegar ég svo skoða það ágæta verk sem frá þeim kom sem valdir voru og verðin frá þeim, þá get ég fullyrt að minnst einn einstakan þátt hefði ég gert meira en tveimur milljónum ódýrara en sá sem það verk hlaut. Verðið frá mér hefði dugað fyrir fasteignagjöldunum sem ég stend skil á til heimabæjar míns Kópavogs. Ég ætla ekki að fara lengra út í samanburð en þetta. En ég hefði léttilega getað boðið í allt verkið. Líka arkitektinn sem þeir handvöldu án útboðs.  Ég get lagt fram nýgerða hönnun mína á sambærilegu verki þessu til sönnunar og reikninginn fyrir hana.

Sem betur fer spurðu þeir viðskiptavinir mig  ekki um aldur þannig að þeir greiddu verkið umyrðalaust og verkinu er lokið farsællega.  Mér sýnist sumir viðskiptamenn mínir líka líta líka til reynslu minnar sem er orðin til margra áratuga auk nýlegra byggingastjóraréttinda.  Ennþá hefur enginn kvartað við mig yfir hönnunarviðskiptum við mig nema einhverjir sögðu við mig í gamla daga að ég væri dálítið járnaglaður. Enda hefur ekkert hús hrunið eða plötur sigið sem sjást nú hér í Kópavogi.  Engar lagnir bilað. Þrátt fyrir Suðurlandsskjálftann 2000. Verkin sanna því merkin.

Ég myndi sjálfur heldur fara til læknis sem ég veit að hefur langa starfsævi að baki heldur en ungs kandidats sem á eftir að safna að sér starfsreynslunni. Mér sýnist að Bandaríkjamenn spyrji ekki um aldur sérfræðinga heldur hvað þeir geti.

En í Kópavogi má ég bara borga gjöld. Ekki vinna við mitt fag. Samt er ég í starfi á minni verkfræðistofu, stálhress og með kjaftinn í ágætu lagi eins og langafi minn hann Jón Ólafsson. Og kann bara hitt og þetta að ég held sjálfur.

En svona er þetta bara. Maður sem er orðinn 65 ára eða jafnvel yngri fær  hvergi vinnu missi hann atvinnu sína. Í Bandaríkjunum er bannað að mismuna fólki eftir aldri. Hér er bara spáð í kynfærin. 

Ég held því fram eftir þetta að aldraðir verkfræðingar séu ofsóttur minnihluti  á Íslandi, og þá sérstaklega við Tæknideild Kópavogsbæjar. Þar er ég í Berufsverbot að hætti þýskra með Gyðingana.

Það gildir einu hvort um er að ræða lækna eða verkfræðinga. Aldraðir eru ofsóttur minnihluti .

Og hananú!

Athugasemdir

[Ómar Bjarki Smárason, 7.10.2013 kl. 00:02]

Góður pistill hjá þér og þarfur, Halldór. Það getur orðið þjóðfélaginu dýrt að kasta reynslunni út í hafsauga, sérstaklega núna þegar atgefvisflóttinn frá landinu er mikill. Þá þurfum við á öllum fúsum vinnandi höndum að halda.

Það er gaman t.d. að koma á Smurstöðina Klöpp, en þar mætir eigandinn fyrstur flesta daga og er síðastur til að yfirgefa vinnustaðinn. Enda maðurinn unglingur fæddur árið 1926, ef ég man rétt.....