Gleymdi maðurinn C

er heiti á þarfri greiningu dr.Hannesar Hólmsteins í Morgunblaðinu. Í henni dregur hann saman kjarnann bak við góðverkagerðir stjórnmálamanna.

Hannes skrifar:

Þegar menn keppast við að leggja á ráðin um aukin ríkisútgjöld, að því er virðist umhugsunarlaust, er ekki úr vegi að rifja upp frægan fyrirlestur sem bandaríski félagsfræðingurinn William Graham Sumner hélt í febrúar 1883 um „gleymda manninn“.

Sumner bendir þar á hversu hlutdræg athyglisgáfa okkar er. Hið nýja og óvænta er fréttnæmt, annað ekki. Hann nefnir sjálfur gulu og berkla, en nýlegra dæmi er uppnámið yfir veirufaraldri sem kostað hefur 323 þúsund mannslíf á fjórum mánuðum og er víðast í rénun.Á hverju ári látast 1,6 milljónir úr sykursýki, 1,3 milljónir úr berklum og ein milljón úr alnæmi.

Sumner segir: Í hvert sinn sem eitthvað kemur fyrir X, talar A um það við B, og B stingur upp á löggjöf X til aðstoðar. Þessi löggjöf felur ætíð í sér fyrirmæli um hvað C eigi að gera fyrir X eða einstöku sinnum hvað A, B og C eigi að gera fyrir X. Sumner bendir á að vandinn sé enginn ef A og B ákveði sjálfir að aðstoða X, þótt sennilega væri hægara að gera það beint en með löggjöf.

En Sumner beinir athygli að C: Hann er gleymdi maðurinn, hið óþekkta fórnarlamb, sem á að bera kostnaðinn af því þegar bæta skal böl annarra.

Flestir umbótamenn vilja taka fé af sumum og afhenda öðrum. Nú telur Sumner að stundum kunni það að eiga rétt á sér. (Ég tel til dæmis einhverja samtryggingu gegn drepsóttum og náttúruhamförum réttlætanlega.) En Sumner brýnir fyrir okkur að gleyma aldrei C, hinum venjulega manni, sem gengur til vinnu sinnar á hverjum degi, sér um sig og sína eftir megni, sækist ekki eftir embættum og kemst ekki í blöðin nema þegar hann gengur í hjónaband eða gefur upp öndina.

Hann er föðurlandsvinur en skiptir sér ekki af stjórnmálum og greiðir atkvæði á fjögurra ára fresti. Þá láta stjórnmálamenn dátt að honum. En þess í milli gleyma þeir honum.

Þeir koma sér saman um alls konar opinberar aðgerðir en ætlast alltaf til þess að hann beri kostnaðinn.

Og ekki er síður ástæða til þess árið 2020 að minna á gleymda manninn en árið 1883. Athugasemdir og leiðréttingar vel þegnar Hannes H. Gissurarson [e-mail] Fróðleiksmolar úr sögu og samtíð "

Þegar Samfylkingarflokkarnir og aðrir vinglar  jarma um félagslega aðstoð eru þeir aldrei að hugsa um C sem á að borga fyrir kærleikann. Þeir eru að tala um hvað þeir ætli að láta B gera fyrir A gegn því að A geri eitthvað fyrir B ef þeir kjósi félagssinna.

En það er alltaf C sem lætur blekkjast og kýs þetta lið yfir sig. Sjáið Reykjavík til dæmis. Þar er tími mislægra gatnamóta liðinn að sögn Dags. B. Eggertssonar. En tími fegrunaraðgerða við heimili Dags sjálfs á Óðinstorgi  er ekki liðinn og því er mokað hundruð milljóna í ónauðsynlegar framkvæmdir við heimili Dags sjálfs meðan umferðarmálin þyngjast og tímanum er sóað í bull um Borgarlínu sem aldrei kemst í framkvæmd enda óþörf með öllu.Og sífellt fjölgar fólki á skrifstofu Dags sem helst enginn kjósandi nær tali af sjálfum.

Gleymdi maðurinn C er sá brjóstumkennanlegi sem lætur blekkjast af innantómum fagurgala A og B um hversu kærleiksfullir þeir séu í garð fátæktar hans.

Athugasemdir

[Jónas Gunnlaugsson, 26.5.2020 kl. 12:03]

Ég er að reyna að setja þetta með áherslum, en það gæti farið um víðan völl. Þá bið ég afsökunar.

Peningur er bókhald, maður án vinnu er tap, við glötum verðmæti, við glötum vinnu handa og huga.

Innsæið, sköpunar gávan, þar er stóra spurningin, engin verður óbarinn biskup.

slóð

Þunglyndi, depurð og ótti allra hverfur ef við notum scripinn, skrifin, nótuna, krónuna, bókhaldið, fært af fólkiu, þannig að allir hafi verkefni, eigið heimili, og njóti virðingar sem góðir borgarar. Okkar krónu og stjórna kaupmætti og enga vexti. 

1.12.2019 | 23:58

Hinir ríku sögðu að þeir væru nú þegar sligaðir af sköttum og gætu ekki borgað meira til að koma til móts við þarfir og létta fátækt hins mikla fjölda verkafólks. Nokkrir ríkir Englendingar þessa tíma trúðu í raun því sem hagfræðingurinn Thomas Malthus skrifaði seinna; að stríð og farsóttir væri nauðsynlegt til að hreinsa landið af „umfram mannafla“.

Fólk í London spurði Franklin hvernig amerísku nýlendunum tækist að safna nægum peningum til að halda uppi fátækraheimilum sínum og hvernig þær gætu sigrast á þessari plágu atvinnuleysis og örbirgðar.

Franklin svaraði: „Það eru engin fátækraheimili í nýlendunum og ef þau væru til þá væru engir til að setja þangað þar sem í nýlendunum  er ekki ein einasta manneskja án atvinnu, hvorki betlari né umrenningur.“

Hinir ríku sögðu að þeir væru nú þegar sligaðir af sköttum og gætu ekki borgað meira til að koma til móts við þarfir og létta fátækt hins mikla fjölda verkafólks.

Nokkrir ríkir Englendingar þessa tíma trúðu í raun því sem hagfræðingurinn Thomas Malthus skrifaði seinna; að stríð og farsóttir væri nauðsynlegt til að hreinsa landið af „umfram mannafla“.

Fólk í London spurði Franklin hvernig amerísku nýlendunum tækist að safna nægum peningum til að halda uppi fátækraheimilum sínum og hvernig þær gætu sigrast á þessari plágu atvinnuleysis og örbirgðar.

Franklin svaraði: „Það eru engin fátækraheimili í nýlendunum og ef þau væru til þá væru engir til að setja þangað þar sem í nýlendunum 

er ekki ein einasta manneskja án atvinnu, hvorki betlari né umrenningur.“

Vinir hans trúðu ekki eigin eyrum eða skildu hvernig þetta gæti staðist.

Í ljósi alls þessa spurðu kunningjar Franklins hvernig hann gæti útskýrt þessa ótrúlegu velsæld í nýlendum Nýja Englands.

Franklin sagði við þá: „Þetta er einfalt mál! Við gefum út okkar eigin pappírspeninga. Þeir eru kallaðir „nýlenduseðlar“ Colonial Scrip. Við gefum þá út til að borga umsaminn kostnað og framlög eins og ríkisstjórnin ákveður. Við fullvissum okkur um að þeir séu gefnir út í nægilegu magni til að vörurnar flytjist auðveldlega á milli framleiðanda til neytanda. Með öðrum orðum: Við gætum þess að það séu alltaf nógir peningar í umferð fyrir hagkerfið.

Afleiðingin af þessu er að það er alltaf of lítið peningamagn í umferð til að geta ráðið verkamenn í fullt starf.

Þið hafið ekki of marga verkamenn, þið eruð með of lítið af peningum í umferð og þeir sem eru í umferð bera eilífa byrði ógreiðanlegrar skuldar og okurs.“

Egilsstaðir, 26.05.2020   Jónas Gunnlaugsson

[Halldór Jónsson, 27.5.2020 kl. 00:13]

Athyglisvert Jónas