Lán eða ólán ?

Fyrirferðamikil í samfélaginu er vaxtaumræðan. Allt bjargast ef hægt er að fá lán á lágum vöxtum. Allt miðast við að skulda og slá lán. Enginn talar um að spara eða varðveita peninginn sinn.Jón Magnússon hrl. til dæmis er búinn með heilan stjórnmálaferil sinn í baráttunni gegn verðtryggingu án þess nokkurntímann að svara grundvallarspurningum um lánskjör,vexti og sparnað.Margir aðrir hamast gegn verðtryggingu Ólafs Jóhannessonar án þess að líta á málið í heild.

Hvort vilja menn verðtryggt lán með lágum vöxtum, bæði hjá íbúðalánasjóði eða myntkörfulán eða þá engin lán ?  Á hvaða vöxtum vilt þú sem lest þetta lána  lána mér þína peninga til tuttuguogfimm ára án verðtryggingar ? Tilboð óskast !

Af hverju má einstaklingurinn og lánveitandinn ekki semja um það sjálfir  hvaða lánsform eru notuð ? Þetta, hitt eða ekki neitt ? Vill enginn ræða muninn á lánskrónu eða eigin krónu ?Margir peningar geta orðið atvinnulausir og lækkað vexti. Fáir peningar skapa eftirspurn og hærri vexti.

Einn vinur minn hafði þetta um vexti að segja: Vextir eiga að vera svo háir sem til eru fífl að borga. Einfalt lögmál frjálsra viðskipta.

 Hver á að mynda sparnaðinn sem er grundvöllur allra útlána  ef engin trygging er í boði? Eða kemur lánsfé af himnum? Lán eru yfirleitt ólán þess sem fær ef ætlunin er að borga til baka. Í gamla daga fengu bara útvaldir lán í ríkisbönkunum og borguðu aldrei neitt til baka eins og SÍS. Verðtryggingin færði lánamarkaðinn að fólkinu og gerði peningasparnað mögulegan i fyrsta sinn í sögu lýðveldisins. Án hennar hrynur allt kerfið. Þetta hefur virkað ágætlega allt fram að hruninu núna.

Núna rukka nýju ríkisbankarnir verðtryggðu lánin inn af hörku og gera fólk gjaldþrota. Og þetta eru lán sem þeir stálu úr gömlu bönkunum á jafnvel 10 % af nafnverði. Við hluthafarnir í gömlu bönkunum töpuðum mismuninum. Þjóðfélagslegt réttlæti Sláum skjaldborg um heimilin sagði heilög Jóhanna !

Það er gert á einni helgi að skipta hér um mynt og taka upp dollar. Við höfum áður skipt um gjaldmiðil á einni helgi. Ég man vel eftir því þegar það var gert. Ekkert mál.  Afnema verðtrygginguna þar með. Loka Seðlabankanum og breyta honum í bílastæðahús. Af hverju ekki ?

En hvar á að taka peninga fyrir óraunhæfum kjarasamningum framtíðarinnar ? Verðum við ekki að gefa út aðra mynt samhliða nýju myntinni. Verkfallakrónur ? Með frjálsu gengi. Kauphækkanir umfram hagvöxt verða greiddar í svoleiðis krónum en ekki dollurum.

Það getur orðið lán í óláni eða öfugt.

 

Athugasemdir

[Andri Geir Arinbjarnarson, 7.9.2009 kl. 11:05]

Halldór,

Gott innlegg og þarft.  Því miður er aðkoma ríkisins að þessu bankahruni alveg ótrúleg og gekk út á að bjarga ríkiskassanum en láta alla aðra sigla.

Það sem lántakendur á Íslandi áttu að gera var að taka saman höndum stofna félag og semja beint við kröfuhafa gömlu bankanna.  

Hins vegar var ekki hægt að tryggja allar innistæður hér á landi nema færa útlánin til ríkisins svo það hefði eitthvað til að borga með.

Þeir sem vilja koma með fé til ÍSlands í framtíðinni munu þurfa að fara fram á ansi góðar tryggingar annars fara þeir til Simbabve og fjárfesta.

[Sigurjón Jónsson, 9.9.2009 kl. 15:38]

Ég held að flestir hafi ekki gert sér grein fyrir því að við erum með tvo innlenda gjaldmiðla á Íslandi.

Sem sagt krónu og verðtryggingu.

Verðtryggingin er notuð til fjárfestinga og krónan er eins og matarmiði.

Það hefur ekkert að segja í stjórn peningamála að hækka eða lækka vexti á matarmiðanum.

Það verður að leggja annan hvorn gjaldmiðilin af.

Hvor það er skiptir kanski ekki svo miklu. En að hafa tvo og láta sem svo að það sé bara einn, er dálítið kjánalegt.

[Halldór Jónsson, 11.9.2009 kl. 07:52]

Sigurjón

Það er augljóst að við verðum að hafa eitthvað til þess að nota  við langtímalán til húsnæðismála. Og til þess að geta fjármagnað þau þurfum við að geta útvegað fé frá einhverjum sem vill lána okkur það eða ræna því a jonum. Það var svo hér áður.

Hvað viltu gera ?

[Sigurjón Jónsson, 11.9.2009 kl. 10:11]

Halldór

Það er alveg rétt að við verðum að fá fjármagn til húsnæðismála eins og annara mála. Og við verðum að greiða fjárfestum sanngjarna vexti fyrir sitt fé. En þeir vextir verða að vera sanngjarnir.

Það er nokkuð ljóst að til langs tíma er aldrei hægt að fá meiri ávöxtun en sem nemur raunverulegum hagvexti. Og menn verða að gera sér grein fyrir því hvað er raunverulegur hagvöxtur. Það er t.d. ekki hagvöxtur þegar Pólverji gengur um stelandi og skapar vinnu í löggæslu og við flytja þarf inn og selja fleiri tölvur í staðinn fyrir þær sem hann stal. En þetta mælist sem hagvöxtur núna.

Sem sagt það þarf að stilla mælitækin.

Næsta sem þarf að gera er að ná stjórn á peningamálunum, sem stjórnast fyrst og fremmst af ríkisfjármálum. Ég er búinn að fylgjast með ríkisfjármálum á Íslandi í yfir 40 ár og það er alltaf sama sagan.

Ríkið lætur gera spá um verðbólgu næsta árs, svo semja þeir fjárlög sem hækka þeir meira en nemur verðbólguspánni, ári seinna kemur svo ríkisreikningurinn og þá er hann ennþá hærri.

Eina lausnin sem ríkinu dettur í hug til að redda sér út úr klúðrinu er að hækka vexti og keyra upp verðbólguna.

Á meðan við erum í þessum sporum verður íslenska krónan í frjálsu falli eins og hún er búin að vera alla tíð.

Annað sem þarf að huga að er rekstrarkostnaður bankanna. í fyrsta lagi þarf að banna alla bónusa. Ég hef aldrei heyrt um að verkfræðingur fái risa bónus fyrir að mæta í vinnuna og skila sínu verki. Hvernig í andskotanum dettur þessum tindátum í bönkunum í hug að þeir eigi rétt á bónusgreiðslum.

Svo þarf að fækka starfsfólki gríðarlega í bönkunum til þess að hægt sé að reka þá með hagnaði miðað við sanngjarna álagningu á spariféð sem þú leggur inn.

Þú leggur 1 milljón inn á verðtryggðan reikning og færð 4,8% vexti. Hvað gerir bankinn þinn þá?

Hann lánar 9 milljónir með 7% vöxtum út á þessa einu sem þú lagðir inn. Þetta þætti nokkuð góð álagning í venju legum rekstri.

Sem sagt ef við stokkum upp allt kerfið, þá getur þú fengið sanngjarna ávöxtun á þína peninga og lántakandinn getur fengið lán á sanngjörnum vöxtum.

En það er ekki hægt að leysa málið nema stokka upp allt kerfið í einu. Og ég veit ekki um nokkurn stjórnmálamann sem hefur þroska, vit og þor til að gera það.