Réttlætismál aldraðra

http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1461472/  9.apríl 2013

"Eftir Bjarna Benediktsson

Bjarni Benediktsson

Eftir Bjarna Benediktsson: "Frelsi einstaklingins til að ráða sínum málum sjálfur, afla sér tekna og verja þeim að vild á ekki að ljúka þegar lífeyrisaldri er náð."

Um daginn hitti ég mann sem er kominn yfir sjötugt. Hann sagði mér að hann væri hættur að vinna – aftur. Hann hafði hætt þegar hann komst á aldur en síðustu ár hefur orðið heldur þrengra í búi hjá honum og konu hans og þess vegna tók hann því feginshendi þegar honum bauðst vinna hjá sama vinnuveitanda og áður. Vinnan var ekki mikil og launin þannig séð ekki heldur, en hann hugsaði sem svo að það munaði um allt og svo var líka ánægjulegt að fara reglulega út úr húsi, starfið var skemmtilegt og vinnufélagarnir líka.

 

Hver var ávinningurinn?

Ekki leið á löngu þar til hann áttaði sig á því að þrátt fyrir að launin næmu 80.000 krónum á mánuði, jukust ráðstöfunartekjurnar ekki um nema rúmar 4.000 krónur á viku. Að hans sögn skilaði vinnan vegna skerðinga innan við 20.000 krónum betri stöðu í lok mánaðar. Þrátt fyrir að þessi maður hefði ánægju af starfinu og fengi þó meira en ella í vasann, sagði hann upp. Hann sagði að það hefði verið hæpið að það svaraði kostnaði fyrir hann að sækja vinnu enda fylgja því alltaf einhver útgjöld, ekki síst þegar aka þarf talsverða vegalengd, eins og í þessu tilviki, með bensínverðið eins og það er.

 

Þarna er maður, góður í sínu fagi, sem getur lagt til verðmæta þekkingu og nýtur þess að vera virkur á vinnumarkaði. En – honum sárnaði virðingarleysið sem fólst í því að skerða tekjur hans með þessum hætti og hvatinn til þess að vinna gufaði upp.

Ástæðan er sú að árið 2009 voru tekjumöguleikar aldraðra skertir með því að afnema rétt fólks yfir sjötugu til að vinna fyrir launum sem þessum án þess að það hefði áhrif á bætur.

Sé fólk í þeirri stöðu að geta og vilja vinna á það að hafa möguleika á því án þess að skerðingar bóta leiði til þess að allur hvati sé af því tekinn. Hér gæti einhver sagt að bætur væru einungis fyrir þá sem þurfa á þeim að halda og engar hafa tekjurnar. Það er rétt svo langt sem það nær en það er fleira sem hangir á spýtunni. Ef of langt er gengið í skerðingum upplifir fólk hvorki tilgang né sanngirni í þeim stuðningi sem stjórnvöld veita. Við verðum að gera kröfu um að lög og reglur styðji við sjálfshjálp, tryggi umbun fyrir að leggja sig fram og festi ekki aldraða í fátæktargildrum.

 

Þungar byrðar á aldraða

En þetta er ekki það eina sem hefur rýrt kjör eldri borgara á þessu kjörtímabili.

 

Tekjutengingar vegna maka- og fjármagnstekna hafa verið stórauknar. Grunnlífeyrir hefur verið skertur og stór hópur sem áður fékk slíkan lífeyri gerir það ekki í dag. Bætur hafa ekki haldið í við verðlag.

Þegar metnar eru breytingar á fjárlögum innan líðandi kjörtímabils kemur í ljós að aldraðir standa undir um 10% varanlegs niðurskurðar í ríkisrekstrinum. Samtals má áætla að ríkisstjórnin hafi dregið úr greiðslum til málaflokksins um a.m.k. 13 milljarða. En aldraðir hafa að sjálfsögðu ekki, frekar en aðrir þjóðfélagshópar, sloppið við skattastefnuna og þannig er sótt að þeim úr tveimur áttum.

Fjöldi eldri borgara, sem hafa orðið fyrir barðinu á svonefndum auðlegðarskatti, hefur litlar eða engar tekjur til að standa undir slíkum greiðslum. Um 300 manns með tekjur undir 80.000 krónum á mánuði reiddu fram 430 milljónir í þennan skatt árið 2011. Þennan skatt þarf að afnema hið fyrsta.

Sjálfstæðisflokkurinn ætlar einnig að afturkalla þá kjaraskerðingu, sem eldri borgarar og öryrkjar urðu fyrir 1. júlí 2009. Skerðingum vegna greiðslna á ellilífeyri, krónu fyrir krónu, verður hætt og hann leiðréttur til samræmis við þær hækkanir sem orðið hafa á lægstu launum síðan í ársbyrjun 2009.

 

Réttlætismál

Sjálfstæðisflokkurinn mun bæta stöðu aldraðra. Draga aftur úr tekjutengingum og hjálpa fólki til sjálfshjálpar með því að leyfa öllum yfir 70 ára aldri að afla sér tekna án skerðinga. Hækka að nýju lífeyrisgreiðslur, tryggja að aldraðir á dvalarheimilum haldi fjárhagslegu sjálfstæði og eyða þeirri mismunun sem birst hefur í aðgerðum stjórnvalda undanfarin ár.

 

Frelsi einstaklingins til að ráða sínum málum sjálfur, afla sér tekna og verja þeim að vild á ekki að ljúka þegar lífeyrisaldri er náð. Aldraðir eiga að njóta efri áranna með reisn. Þeir eiga að hafa raunverulegt val um hvernig þeir haga lífi sínu, hvort sem það felst í að búa á dvalarheimili eða í eigin húsnæði, stunda vinnu eða ekki.

Það er réttlætismál að veita öldruðum raunverulegt frelsi til að njóta ávaxta ævistarfs síns. Í þágu þess réttlætismáls ætlar Sjálfstæðisflokkurinn að vinna.

Höfundur er formaður Sjálfstæðisflokksins."

Er ekki hægt að endurvekja regluna sem gilti 2009? Ef atvinnutekjur aldraðra væru skattlagðar að fullu án persónufrádráttar til dæmis, yrði útkoman ekki gróði fyrir ríkið?

Getur þetta ekki bæði verið réttlætismál aldraðra og þjóðhagslega hagkvæmt?

 

Ofsóknirnar á Trump

ná sífellt nýjum hæðum. Demókratar fara hamförum í gegn um pressufyrirtækin og fjölmiðla. Þeir draga fram geðlækna sem halda því fram að Donald sé galinn. Kári Stefánsson leyfir sér að segja hann óhæfan Forseta sem verði að skipta út.Íslenskir Alþingismenn kalla hann fasista úr opinberum ræðustól. Hverslags skríll er þetta?

Bara af því að þarna er maður sem lætur ekki segja sér fyrir verkum. Allt verður vitlaust þegar hann segir að eitthvað hafi gerst í Svíþjóð tiltekið kvöld. Gerðist ekkert í Svíþjóð þetta kvöld? Ætli væri erfitt að finna það? Hvaða fíflaumræða er þetta og orðhengilsháttur? Mönnum getur líka orðið fótaskortur á tungunni eða misminnt í hita augnabliksins án þess að það kosti einskonar heimsendir. En hatursveitur demokrata Washington Post og CNN, ef ekki litla RÚV líka,  fara af hjörunum.

Látum manninn njóta sannmælis. Hann hefur verk að vinna sem skiptir allt mannkynið máli.Þeir sem standa fyrir þessum ofsóknum á hendur Donald J. Trump eiga að skammast sín.

 

Ekkert frítekjumark

finnst mér eigi að vera fyrir lífeyrisþega.

Ég spurði Bjarna Benediktsson út í þetta á fundinum í Kópavogi. Hversvegna við gætum ekki boðið eldri borgurum að manna eitthvað af þeim þúsund stöðum sem vantar í Keflavík núna án þess að kaupið skerði lífeyrinn þeirra. Bjarni sagði að Almannatryggingakerfið væri tryggingakerfi en ekki lífeyrisskerfi.Það ætti að grípa utan um þá sem ekkert hafa en á kostnað hinna sem meira hafa. 

En hversvegna þarf þetta að hugsast svona? Af hverju má ekki borga fullan skatt af launum sem ellibelgir vinna sér inn og láta hitt kerfið afskiptalaust?

Ellert Schram krati er orðinn formaður í Samtökum aldraðra. Hann segir:

„Við höfum náttúrulega varið miklum tíma í að koma á framfæri röksemdum og sjónarmiðum sem varða fjárhag eldra fólks. Það hefur verið misjafnlega tekið undir það og stundum blöskrar manni hversu kaldrifjuð pólitíkin getur verið þegar kemur að málefnum eldra fólks“, segir Ellert.

Hann segist til dæmis þeirrar skoðunar að það eigi ekki að gilda neinar takmarkanir á því hversu mikla peninga eldri borgarar sem eru á vinnumarkaði vinni sér inn. „Það á ekki að vera neitt frítekjumark og þeir sem hafa lægstu eftirlaunin frá Tryggingastofnun eiga ekki að borga af þeim skatt“, segir hann.“Þetta er svo lág upphæð“. Varðandi viðbótartekjur sem eldri borgarar vinna sér inn, telur Ellert eðlilegt að þeir greiði af þeim skatt, á sama hátt og aðrir sem vinna fyrir viðbótartekjum.

Mér finnst þetta líka þó ég sé ekki krati eins og Ellert.Við þurfum að finna leið til að við getum nýtt allar vinnufúsar hendur án þess að þær hindrist af tæknilegum fyrirstöðum eins og þessu frítekjumarki.

Burt með frítekjumarkið.

 

Krónan?

er sá ódýri sökudólgur  sem fólk grípur til þegar það veit um eigin þátt í heildarvandamálinu.

Hvað er krónan okkar? Hún er okkar gjaldmiðill það vitum við. Hún er óstöðug segja kjarabaráttumenn. Hún er orsökin fyrir því að við gerum kröfur um kauphækkanir. Við þurfum gjaldmiðil sem við getum treyst. Evran er oft nefnd sem valkostur.Hún er í notkun í Grikklandi.Flestum er kunnugt um til hvers það leiðir ef ekki er hægt að verða við kröfum um kauptaxta. Þetta samband skýrir þetta sama fólk ekki sem krefst stöðugs gjaldmiðils fyrir Íslendinga. Þeirra sýn takmarkast við það að knýja fram kauptaxta í stöðugum gjaldmiðli og þá verði allt í lagi þangað til að kemur að næstu kjarabaráttu.Sem auðvitað allir sjá að gengur ekki upp til lengri tíma. Og enginn gjaldmiðill í heimi er til sem ekki hefur rýrnað í verðbólgu eins og 1940 dollarinn sem er orðinn að fremur fáum centum.

Þegar gríska niðurstaðan kemur upp í skammtímanum  þá er gripið til annarra skýringa.

Krónan er ekkert öðruvísi en aðrir gjaldmiðlar, dollar, evra eða bitcoin. Hún leitar síns gengis eftir aðstæðum á markaði. Nú er ástandið þannig að Seðlabankinn verður að berjast við að halda gengi hennar niðri vegna aðstreymis gjaldeyris frá ferðamönnum. Sem þýðir í raun að yrði ekkert að gert myndi dollarinn vera kominn niður fyrir hundraðkrónurnar. Sem þýddi að allt innflutningsverð, nýrra bíla sem annars innflutts varnings, myndi stórlækka. Sem þýddi neikvæða verðbólgu sem er aukinn kaupmáttur allra. Þetta er þessi óstöðuga króna sem ekki er til umræðu þegar svo stendur á. Það er bara þegar þróunin fer í hina áttina að grundvöllur fyrir kjarakröfum myndast.

Það ætti engum að leyfast að tala með svo ábyrgðarlausum hætti um krónuna sem verkalýðsleiðtogar leyfa sér þegar þeir ræða kaupkröfur. Það eru kauphækkanirnar umfram innistæður sem hafa valdið mikilli lækkun á gengi krónunnar sem hér hafa verið viðvarandi mjög lengi. Þjóðarsáttin 1990 sýndi hvernig hin leiðin virkar. En hún er svo leiðinleg og tilbreytingarlaus og verkalýðshetjur fá bara ekki notið sín við slíkar aðstæður.

Bjarni Benediktsson fór yfir þá ótrúlegu stöðu sem þjóðarbúið er komið í  svo stuttu eftir hrun á fjölmennum fundi í Kópavogi í gærmorgun. Hagvöxtur á landinu var 5.9 % á síðasta ári. Hver hefði trúað þessu sagði Bjarni? Gjaldeyrisforðinn er stærri en nokkru sinni fyrr. Ekki bara stærri heldur margfaldur það sem hann hefur áður verið. Fengi krónan að styrkjast eins og hún vildi þá myndi það valda útflutningsatvinnuvegunum söluerfiðleikum og ferðamönnum gæti farið að ofbjóða kostnaður á öllu innanlands, Þannig að þetta er allt jafnvægislist. Bjarni svaraði mörgum spurningum fundarmanna um stjórnmálaástandið og var gerður góður rómur að af nærri hundrað fundarmönnum.

Ekki virðast vera uppi miklar vantrúarraddir uppi á krónuna sem okkar framtíðargjaldmiðil innan Sjálfstæðisflokksins mótsett við samstarfsflokkinn Viðreisn. Krónan virðist því verða með okkur um næstu framtíð.

 

 

 

Valdimar

H. Jóhannesson skrifar þarfa greiningu á Múslímavandanum í Morgunblaðið, sem enginn vinstrisinnaður múslímaaðdáandi  les víst:

"Allar rökræður verða úti um holt og hæðir ef einn aðilinn neitar að taka mark á staðreyndum og færa verður jafnvel sönnur fyrir því sem hverjum upplýstum manni ætti að vera innan handar að vita. Þannig er því miður háttað umræðunni um einn stærsta vanda samtímans að margra mati en það eru vaxandi árekstrar hins vestræna menningarheims við þann múslímska. Annar vandinn er svo sá að þeir sem ráðast að okkur fáum sem höfum haft döngun til þess að fjalla um vandamálið opinberlega með rökum og af einhverri þekkingu hika ekki við að reiða hátt til höggs í málefnum sem þeir hafa augljóslega ekki haft fyrir því að kynna sér af neinu viti.

 

Þannig er t.d. með Björn Matthíasson hér í MBL í sl. viku. Honum finnst við hæfi að fara háðslegum orðum um mína persónu með því að nefna mig Valdimar nokkurn Jóhannesson. Orðið »nokkur« er augljóslega háðsyrði sem lýsir þó honum frekar en mér. Hann sleppir þó að kalla mig öllum þessum venjulegu skammaryrðum: rasisti, fasisti, hægri öfgamaður, útlendingahatari o.s.frv.

 

Háttvísiskortur Björns er þó ekki vandamálið hér heldur afbökun hans á innihaldi greinar minnar um vanda sem við stöndum frammi fyrir með vaxandi innflutningi fólks sem hefur mótast af hugmyndafræði íslam. Hann segir mig útmála fólk með múhameðstrú sem varasama glæpamenn. Þetta er ekki rétt. Ég vakti hinsvegar athygli á reynslu nágrannaþjóða á miklu hærri glæpatíðni meðal múslímskra innflytjenda en annarra þjóðfélagshópa og afar lágri atvinnuþátttöku þeirra. Þetta eru staðreyndir sem liggja fyrir. Hvergi segi ég að allir múslímar séu glæpamenn né að enginn múslími hafi atvinnu. Ég vakti líka athygli á miklum þjóðfélagsbreytingum sem hér yrðu ef svo fer sem horfir

 

Björn reynir að gera þá tortryggilega sem eru andvígir innflutningi múslíma hingað í stórum stíl og vaxandi umsvifum þeirra. Almenningur í Evrópu er honum sennilega lítt að skapi. Samkvæmt mælingu bresku hugveitunnar Chatham House í tíu Evrópulöndum, Belgíu, Frakklandi, Grikklandi, Ungverjalandi, Ítalíu, Póllandi, Spáni, Bretlandi, Þýskalandi og Austurríki, vilja 73% þeirra sem afstöðu tóku stöðva innflutning frá múslímskum löndum, aðeins 27% voru því mótfallnir. Yfir tíu þúsund manns tóku þátt í könnuninni.

 

Björn og hans nótar ættu að hugleiða hvernig stendur á þessari vaxandi andúð á fylgjendum Múhameðs um alla Evrópu. Allur almenningur finnur á eigin skinni hvar skórinn kreppir. Hann heyrir og sér endalaus hryllingsverk múslíma jafnvel þó að þau séu falin af gaumgæfni af ráðandi öflum. Almenningur veit betur en margur svokallaði menntamaðurinn sem í hroka sínum telur sig alvitra jafnvel í málum sem hann hefur aldrei kynnt sér vegna þess að hann hefur lesið nokkrar fræðibækur í alls óskyldum efnum og hefur fengið einhvern lærdómsstimpil fyrir margt löngu. Þrátt fyrir 14 alda sögu íslam sem hefur að mestu leyti verið hræðileg eru enn til þeir meðal okkar sem neita alveg að horfast í augu við staðreyndir, neita að kynna sér mannskemmandi hugmyndafræði íslam og alblóðuga sögu sem hefur lagt nær 300 milljónir manna af öðrum trúarbrögðum að velli.

 

Grein Tryggva Gíslason, fyrrverandi skólameistara MA, í Fréttablaðinu nokkrum dögum áður var ekki alveg jafn slæm en það er þó alvarlegt þegar slíkir menn, sem ættu að vekja traust um að rétt væri a.m.k. farið með staðreyndir, leyfa sér slíkt sullumbull. Tryggvi leggur að jöfnu kristna trú, gyðingdóm og íslam sem sýnir mikið þekkingar- og dómgreindarleysi. Sýnu verra er þó að segja að íslam merki friður. Íslam merki undirgefni dregið af rót arabíska sagnorðsins »istaslama« sem þýðir að gefa sig á vald, gefast upp fyrir. Þetta eru upplýsingar sem allir geta aflað sér. Alvarlegasta fullyrðing Tryggva er þó þessi:

 

»Engu að síður standa samtök kristinna manna, gyðinga - að ekki sé talað um samtök múslíma - fyrir ofbeldi og manndrápum víða um heim, þótt alls staðar séu þar minnihlutahópar á ferð.«

 

Hvaða minnihlutahópar gyðinga eða kristinna manna standa að ofbeldi og manndrápum víða um heim, Tryggvi Gíslason? Þegar þetta er skrifað hefur verið tilkynnt um 30.303 opinberlega skráðar, mannskæðar hryðjuverkaárásir í nafni íslam í heiminum síðan 11. september 2001. Getur þú bent á nokkrar sambærilegar hjá kristnum og gyðingum?

 

Leitt er að ráðast að nafngreindum mönnum með þessum hætti en nauðsyn ræður því verki. Mikið er í húfi að íslenska þjóðin sé rétt upplýst um þá hættu sem blasir við henni. Björn og Gísli ættu að hrista af sér drungann og kynna sér málin eins og öll þjóðin, Mikið er í húfi. Um öll lönd múslíma eru endalausar heitingar um heilagt stríð, jihad, gagnvart Vesturlöndum. Allir múslímar standa ekki þarna að baki en fjöldi þeirra sem vilja láta til skarar stríða er kannski 50-100 milljónir með bakstuðningi um helmings allra múslíma. Framundan er hrikalegt uppgjör nema friðsamir múslímar, sem eru um helmingar þeirra, gætu staðið fyrir heildarendurskoðun íslam. Íslam er allt annað en friðsamt. Það eru ekki bara við »bullurnar« sem eru uggandi um framtíð hins vestræna heims - heldur einnig meiri hluti íbúa hans."

Valdimar skrifar æsingalaust um fyrirliggjandi vandamál hins vestræna heims. Okkar heimur getur ekki lifað í sátt við vaxandi aðstreymi múslíma sem eru að sækja til okkar lífskjarabætur sér til handa vegna eigin ódugnaðar og kreddublindu eigin þjóða. Það er Islam sjálft sem elur á fordómum og hindurvitnum sem gerir það að verkum að múslímar geta ekki lifað meðal almenning á Vesturlöndum. Hugmyndaheimarnir rekast svo harkalega á sem Valdimar lýsir að flokkar eins og Svíþjóðar-demókratarnir, UKIP, Alternative für Deutschland, og leiðtogar eins og Marine LePen, Geert Wilders ofl. rísa upp á Vesturlöndum. Þeir sjá hættuna sem er að rísa og sumstaðar er hún svo hátt risin að hún verður varla stöðvuð friðsamlega úr þessu.

Valdimar á þakkir skilið fyrir þessa grein sem og óþreytandi baráttu sína við að opna augu landsmanna fyrir múslímavánni sem að okkur steðjar.

Vilhjálmur enn á ferð

Bjarnason fjárfestir og Alþingismaður,svona til öruggrar aðgreiningar frá þeim sem kynnu að móðgast með sama nafni.

Hann skrifar svo í Morgunblaðið sem enginn sannur vinstrimaður les víst:

"Það er gjarnan sagt að allar kenningar séu til skemmtunar. Það var í einni sókn að prestur nokkur fór mikinn og boðaði djúpar kenningar um aðskiljanleg efni umfram guðdóminn. Það fór svo að fólk fór að taka mark á því er prestur sagði. Ekki fór það alltaf vel því fólk breytti gjarnan öfugt við hvað prestur kenndi. Eins er það með kenningar hagfræðinnar. Sá er predikar kenningar hagfræðinnar vaknar upp við að heimsspámenn finna nýjan og heimatilbúinn sannleika og fólk breytir eftir honum. Þá fer gjarnan illa og af verður verðbólgubál.

 Frumskylda í efnahagsmálum

Það er ein af frumskyldum í stjórn efnahagsmála að ná fram sem hagkvæmastri nýtingu framleiðsluþátta. Til þess að svo megi verða þurfa aðstæður á mörkuðum fyrir framleiðsluþætti að vera með þeim hætti að þar ríki samkeppni. Verslun og samkeppni er forsenda framfara. Aðeins vinátta er verslun með kærleika.

 Samkeppni er einnig forsenda fyrir mikilli framleiðni og það er framleiðni, sem er forsenda fyrir góðum lífskjörum. Eitt af grundvallarskilyrðum fyrir samkeppni er frjáls aðgangur að mörkuðum, án markaðshindrana af hvaða tagi sem er. Með því er átt við viðskiptahindranir sem byggjast á lögum og reglugerðum. Og ekki síður á tæknilegum hindrunum eins og kunna að vera til staðar í veitukerfum í orkudreifingu og fjarskiptum.

 Þá leiða niðurgreiðslur og tollar einnig til þess að nýting framleiðsluþátta brenglast.

 Samkeppnislitróf

 Samkeppnislitrófið er frá því að vera einokun til fullkominnar samkeppni.

 Fullkomin samkeppni er sem næst hugtak þar sem forsendan er sú að óendanlega margir kaupendur og seljendur koma saman til að miðla vöru eða þjónustu og hagnaður þurrkast út og verðið verður sem næst breytilegum kostnaði. Þetta hugtak er til í kennisetningum hagfræðinnar en er sennilega aðeins lýrik eins og guðfræðin.

 Einokun er einnig huglæg. Þannig eru viðskipti með áfengi á Íslandi aðeins heimil í verslunum ÁTVR en það er einhvers konar samkeppni um að koma vörum í sölu og halda þeim í sölu.

 Á milli fullkominnar samkeppni og einokunar eru tvíkeppni, fákeppni og einkasölusamkeppni. Hætt er við að þeir sem starfa á tvíkeppni- og fákeppnimörkuðum komi sér vel og makráðugt fyrir og hafi það verulega gott. Það er mesta sælan, sem líkist mest syndinni sem dýrlingar þrá.

 Á tíma verðlagsákvæða á Íslandi var verð ákveðið með þeim hætti að heildsalar og smásalar hefðu það þolanlegt að áliti verðlagsyfirvalda og að neytendur borguðu fyrir vöru eða þjónustu á því verði sem verðlagsyfirvöld teldu sanngjarnt.

 Heildsalar treystu ekki krónunni eða ríkissjóði eða innlendum bönkum og létu því sinn leverandör taka kommission af vörunni og senda á erlendan bankareikning.

Einkasölusamkeppni um merki

 Skemmtilegasta samkeppnisformið er einkasölusamkeppni. Þar takast á vörumerki eins og Coca Cola og Pepsi Cola. Vörur þessar eru taldar svipaðar en trú og tryggð leiðir neytendur til að kaupa aðra hvora.

 Eitt er það fyrirtæki sem starfar í umhverfi einkasölusamkeppni. Það er Louis Vuitton Moët Hennesy. Það fyrirtæki framleiðir vörur af ýmsu tagi þar sem vörumerkið tryggir gæði. Það kann að vera til önnur vara, en ekki eins fáguð eða talin hafa svipuð gæði. En ekki sömu áhrif í hugum kaupenda. Þetta fyrirtæki er með 10% af vörusölu í hagnað. Vörur þessa fyrirtækis kaupir fyrirfólk.

 Almennt er reglan sú að sá sem greiðir fyrir vöruna hefur ekki hugmynd um hvað varan kostar í framleiðslu en hann veit hvað hann borgar fyrir hana. Hagnaður í einkasölusamkeppni er oftar en ekki til kominn vegna hégóma neytenda. Glöggt dæmi um það eru tískuvörur þar sem merkið verður aðdráttaraflið.

Samkeppni á Íslandi

 Sennilega skortir verulega á að framleiðsluþættir séu nýttir með hagkvæmum hætti á Íslandi. Koma þar til tollvernd og niðurgreiðslur. Þá eru stærstu markaðir þrúgaðir af tvíkeppni eða fákeppni.

 Á matvörumarkaði eru tveir risar sem hafa komið sér vel fyrir með því að ná til sín öllum helstu og bestu staðsetningum. Niðurstaðan er sú að hagnaður þeirra er um 5% af veltu. Eða er vöruverð 5% of hátt miðað við það sem vænta mætti ef um fullkomna samkeppni væri að ræða?

 Á lyfsölumarkaði gerðist það að álagning lyfja lækkaði úr 60% í 30% þegar aðgengi að lyfsölu var aukið með því að hætta útgáfu svæðisbundinna lyfsöluleyfa.

 Sama má segja um skipasamgöngur, þar eru keppendur tveir. Á fjármálamörkuðum eru keppendur þrír auk nokkurra smáfyrirtækja sem narta í hluta af markaðnum. Þar er vaxtamunur á milli 3,5% og 4,5% en það er það sem neytendur borga fyrir miðlun fjármagns. Þessi vaxtamunur er hærri en þeir vextir, sem góð íslensk fyrirtæki greiða af lánum sínum í erlendum bönkum.

 Hvað með fjarskiptamarkaðinn? Þar eru keppendur nokkrir og þeir bjóða mismunandi samsetningu á þjónustu. Erfitt er að átta sig á verðlagningu á hverjum þætti fyrir sig. Þó virðist sem verð á farsímaþjónustu hafi lækkað eitthvað frá því byrjað var að veita slíka þjónustu.

Hvað gerðist í Bandaríkjunum?

 Bandaríkin eru land drauma og einkaframtaks. Þó var það þannig að sumar tegundir þjónustu voru verndaðar með samkeppnishömlum.

 Þannig var flugfélögum úthlutað sérleyfi á ákveðnum flugleiðum og þau fengu vernd fyrir samkeppni. Eftir 1975 var aðgengi breytt á þann veg að aðeins voru gerðar kröfur um fjárhagslegt og tæknilegt heilbrigði flugfélaga. Svo er einnig í íslenskum loftferðalögum.

 Gömul og »gróin« flugfélög hurfu af markaði í Bandaríkjunum en ný og framsækin flugfélög komu í þeirra stað og þjónusta margfaldaðist en breyttist jafnframt.

 Á svipuðum tíma var fjarskiptarisanum Bell skipt upp í smærri fjarskiptafélög, »Baby Bell«. Á sama tíma var aflétt hömlum á aðgengi að langlínumarkaði. Afleiðingin var sú að upp spratt fjöldi símafyrirtækja sem veita fjölbreytta þjónustu fyrir brot af því verði sem áður var.

 Með samkeppni jókst magn framleiðsluvöru og þjónustu án þess að framleiðsluþættir væru auknir. Neytendur hafa ábata af ávinningnum með því að verð lækkar og magn vex. Ekki er víst að aukning á magni sé einungis í þeirri vöru og þjónustu sem áður var heldur einnig í vöru og þjónustu, sem er ávinningur nýsköpunar.

 Hvað með Ísland?

 Er það eðlilegt að hagaður af vörusölu á samkeppnismarkaði sé um 5% af vörusölu, eins og hjá Högum hf.? Kenningar um samkeppni segja að svo sé ekki. Þetta eru aðstæður sem eru nær einkasölusamkeppni þar sem fyrirfólk verðlaunar sig en ekki þar sem venjulegt launafólk kaupir daglegar nauðþurftir.

 Lífskjör á Íslandi verða ekki bætt nema með bættri nýtingu framleiðsluþátta í kjölfar þess að samkeppni aukist.

 Skortur á samkeppni á matvörumarkaði er sennilega sú synd sem mest heldur aftur af lífskjörum. Brenglun í verðlagningu framleiðsluþátta með beingreiðslum og innflutningshömlum bætist þar við. Sama á við á fjármálamarkað, sjóflutninga til landsins, vátryggingar og fleiri markaði þar sem skortur er á samkeppni."

 

Hér er sannleikurinn um okursamfélagið Ísland dreginn saman í eina opinberun sem fólk þarf að átta sig á í eitt skipti fyrir öll.

Ég er þeirrar skoðunar að hér lagist ekki ástandið nema Wal-Mart fengist til að koma til Íslands. Það myndi breyta hér öllu í verslun og fjármálastarfsemi um leið og líklega vinnumálum líka. Aldraðir fengju vinnu að vild, fatlaðir líka fengju störf við sitt hæfi, allt myndi breytast ef þetta ótrúlega fyrirtæki fengist til að koma til Íslands.Tilkoma CostCo er vissulega framför en varla nóg til að brjóta upp þetta helfrosna ástand sem hér ríkir á innanlandsmarkaði.

Vilhjálmur hefur sýnt okkur toppinn á ísjakanum.

Ríkið stendur í lappirnar

í kjaradeilu sjómanna. Þeir freista þess að skaða þjóðfélagið varanlega með kröfunni um skattfrelsi sér til handa.

Fæðisfríðindi yrðu á augabragði komin út um allt þjóðfélagið nema til eldri borgara og öryrkja. Þeir drægjust áfram afturúr.

Ef sjómenn þurfa frekari kjarabætur verða þau að koma frá útgerðinni. Annars er bara verkfall áfram. Málflutningur Vilhjálms Birgissonar er óábyrgt kjaftæði sem hann ætti að skammast sín fyrir og allir aðrir sem styðja skattfrelsiskröfuna.

Ríkið standi í lappirnar núna hvað sem það kostar.

Ekkert liggur á

þó Guðmundur vinalausi sé búinn að kaupa olíu á bátinn sinn

Ásmundur Friðriks er æstur  segir:

Við höf­um bara dag­inn til þess að klára þetta að mínu mati,“ seg­ir Ásmund­ur Friðriks­son, þingmaður Sjálf­stæðis­flokks­ins, í sam­tali við mbl.is spurður um stöðuna í kjara­deilu sjó­manna en verk­fall þeirra hef­ur staðið yfir frá því í des­em­ber. Vís­ar hann þar til loðnunn­ar og seg­ir að ef þau verðmæti eiga ekki að synda fram­hjá Íslend­ing­um þurfi að bregðast hratt við.

„Þetta er bara orðið alltof langt. Það þarf að koma flot­an­um af stað og það tek­ur tíma. Ef við ætl­um að ná þess­um loðnu­brönd­um þá er ekki eft­ir neinu að bíða. Ég held að aðkoma rík­is­ins sé al­ger­lega óumflýj­an­leg,“ seg­ir Ásmund­ur. Taka megi þann slag hvort ríkið eigi alltaf að koma inn í slík­ar kjara­deil­ur en í þeirri stöðu sem kom­in sé upp liggi lausn­in hjá rík­inu.

„Við verðum að rísa und­ir þeirri ábyrgð,“ seg­ir Ásmund­ur og vís­ar þar til þess að ríkið samþykki að fæðis­pen­ing­ar sjó­manna verði und­anþegn­ir skatti. „Ég er al­veg til­bú­inn að taka þann slag og tel að við verðum bara að sýna rögg­semi og klára þetta mál í dag. Það þarf svo vit­an­lega að fara í gegn­um þingið með breyt­ing­um á skatta­lög­um og þar fram eft­ir göt­un­um.“

Þetta er nauðsyn­legt að mati Ásmund­ar í ljósi þeirra miklu verðmæta sem séu í húfi. „Við meg­um ekki láta þau synda fram­hjá okk­ur. Síðan drepst loðnan og verður eng­um til gagns.“ Bend­ir hann á að 17% hrogna­fyll­ing muni vera kom­in í loðnuna og því stytt­ist óðfluga í það að hún nái 22-23% og telj­ist þar með vinnslu­hæf. Þetta séu mestu verðmæti upp­sjáv­ar­skip­anna.

Verkfall er til að valda tjóni. Nógu mikið tjón er þá markmið í sjálfu sér. Þeim mun meira sem það er þess betur lukkað er verkfallið.

Það er algerlega fáránlegt að heimta að utanaðkomandi aðili eins og Þorgerður Katrín fyrir hönd ríkisstjórnarinnar fari að skipta sér af þessu. Íslendingar verða að fara að læra sína lexíu um það að verkföll er ekki eitthvað skemmtiskokk sem sé bara gaman. Kynnum okkur hvað alvöru verkfallið í Svíþjóð hafði í för með sér. Við þurfum að hætta að umgangast verkfallsvopn sem var sett með úreltum lögum fyrir síðasta stríð þýðir. Ætlum við að hafa þessa vitleysu svona áfram eða ætlum við að læra?

Áfram með verkfallið hvað sem það kostar. Liggur ekki meira á að læra en að leysa þessa tilteknu dellu?

Heilbrigðismálin

voru til umfjöllunar hjá Kára "klára" á stórfróðlegum og skemmtilegum fyrirlestri i Valhöll í gær.

Kári kom víða við. Byrjaði hinsvegar á haturspistli um Donald J. Trum bandaríkjaforseta og sagði að Bandaríkjamenn myndu og yrðu að skipta honum út vegna þess hversu vitlaus hann væri og ómögulegur. Meira að segja dóttir sín yrði að eyða öllum sínu tíma að skrifa á móti kallinum Trump.

Gamli komminn gaus þarna upp í kallinum Kára og hann sagði gamla sögu af sér og samrauðliðum sínum þegar þeir hertóku AFN í Keflavík og útvörpuðu andbandarískum áróðri í klukkutíma áður en herlögreglan kom og barði þá í út. Af þessu var dr. Kári greinilega stoltur.

Þetta kom þó ekki í veg fyrir að hann fengi 20 ára landsvist í USA vegna sérstakra laga frá Jimmy Carter. Hann talaði vel um þann tíma og bandaríska samfélagið sem hann kynntist og viðurkenndi sem væri einstakt þrátt fyrir sinn ófullkomleika og galla.

Kári taldi íslenska heilbrigðiskerfið um margt gott. Við gerðum engan mannamun, við líknuðum öllum, við sveltum engan. Þó kerfið hefði breyst gríðarlega á síðustu áratugum þá er það af nauðsyn að mörgu leyti en öðru ekki.

Spítalaþjónustan hefði verið miðjuð og sjúkrahúsum fækkað. Það væri ekki af illvilja gert heldur yrðu læknar að hafa ákveðin fjölda sjúklinga til að geta verið í æfingu á sínu sérsviði. Sumar aðgerðir ættum við eiginlega ekki að vera gera hér á landi vegna þess að tilfelli  væru ekki nægilega mörg til að halda læknum í æfingu.

Við settum sífellt meiri peninga í þetta kerfi án þess að hafa skýra markmiðssetningu. Hér vantaði algerlega gæðastýringu og gæðakerfi sem þyrfti til að hnitmiða stefnuna, hver ætti að gera hvað og hvernig. Afleiðing af þessu stefnuleysi birtist meðal annars í því að læknar í Íslandi drægju læknar þrefalt meira af hálskirtlum úr börnum en annarsstaðar gerrist og mátti heyra að Kári var mikið um þetta og taldi þetta mikla spillingu og misbeitingu læknavísinda í fjáraflaskyni.

Kári bauð síðan upp á föst skot á sig.Viðar Guðjohnsen benti á að Íslendingar hefðu á síðustu áratugum aukið meðalþyngd sína um 15 kíló. Alls kyns eiturlyfjaneysla og ofneysla og ræfilsskapur hefði aukist stórum skrefum. Væru Íslendingar ekki að eyða stórum fjárhæðum í að fást við lífstílstengda sjúkdóma.

Kári sagði að ekki væri auðvelt að forrita heilann í fólki. Ef hann segði því að gera þetta og hitt þá gerði fólkið það. Heilbrigðískerfið yrði að segja hvernig ætti að fara með þann sjúkdóm sem fyrir framan það stæði. Við fleygðum engum út, við neituðum engum um líkn.Það væri okkar meginstef. En auðvitað væri sárt að sjá hvernig fólk færi með heilsuna sína án þess að hugsa um afleiðingar.Kári hefur áður bent á að enginn fái til dæmis lungnaþembu sem ekki reykir. Þeir Viðar áttu snörp orðaskipti um þetta mál en Viðar er kunnur fyrir harðar skoðanir á ræfilsskap og fólki sem eyðileggur heilsu sína af yfirlögðu ráði.

Í grein í Morgunblaðinu í dag segir Gunnlaugur Kristján Jónsson að jafnvel 70 % af kostnaði heilbrigðiskerfis okkar færu í að meðhöndla lífsstílstengda sjúkdóma. Það rennir óneitanlega stoðum undir að tilgáta Viðars Guðjohnsen eigi við rök að styðjast.

Gunnlaugur skrifar svo:

"Tölur sýna að u.þ.b. 70% fjármagns sem veitt er til heilbrigðisþjónustunnar fer til meðferðar á lífsstílssjúkdómum. Með öðrum orðum til viðgerða sem telja má afleiðingar rangra lifnaðarhátta. Ekki þarf að eyða orðum í áralanga umræðu um fjársvelti innan heilbrigðiskerfisins og ber Landspítalann þar hæst. Enginn ágreiningur er um nauðsyn þess að sjúkrahúsin í landinu geti sinnt hlutverki sínu. Hins vegar mun fátt breytast ef ekki kemur til gjörbreyttur hugsunarháttur almennings í þessum efnum. Yfirvöld, að óbreyttu, munu um ókomna tíð kljást við háværar kröfur um meira fjármagn, ekki síst í viðgerðaþjónustuna, enda fá teikn á lofti um að almenningur breyti lifnaðarháttum sínum og beri ábyrgð á eigin heilsu.

 

Oft er því haldið fram, að tiltölulega auðvelt sé að breyta viðhorfi fólks en allt annað mál væri að breyta atferli þess og venjum. Flestir viti hvað er rétt og rangt, hvað er hollt og hvað óhollt en láti sér það yfirleitt í léttu rúmi liggja, hagi lífi sínu að eigin geðþótta. Þegar heilsan síðan gefur sig er einfaldlega bankað á dyr heilbrigðiskerfisins og sagt: Hér er ég - nú takið þið við. Nútímaheilbrigðisþjónusta er ekki undanskilin þörfum markaðarins hverju sinni og virðist í ákveðnum tilvikum taka mið af lífstílssjúkdómum sem og kröfum um útlit og atgervi en á sama tíma ekki gera neinar kröfur til okkar sjálfra um ábyrga hegðun þessu tengda. Tæknin gerir okkur kleift að framlengja lífslíkur umtalsvert. En er það markmið í sjálfu sér? Ættu markmið heilbrigðisþjónustunnar og okkar sjálfra ekki frekar að beinast að auknum gæðum lífsins frekar en lengd þess? Sífellt kapphlaup um lífslengd meðal þjóða og tölfræðilega markmiðssetningu innan heilbrigðiskerfisins í þá átt, þjónar engum tilgangi í að efla lífsgæði og vellíðan einstaklinganna sem njóta heilbrigðiskerfisins eða mynda þjóðirnar. Heilbrigðisþjónusta kostar peninga og mikil áhersla er lögð á að ákveðinn hluti verðmætasköpunar í landinu sé settur í þennan málaflokk. Líklega er þetta stærsti einstaki liður samfélagsþjónustu okkar. Kostnaður samfélagsins í framtíðinni mun aukast vegna heilbrigðismála, m.a. vegna aukinna krafna samfélagsins en ekki síður vegna afleiðinga nútíma lífshátta og oft á tíðum óábyrgrar hegðunar okkar sem einstaklinga.

 

 

Óheilbrigðir lifnaðarhættir dýrir fyrir samfélagið

 

Stofnandi Náttúrulækningafélags Íslands (NLFÍ) og heilsustofnunar þess í Hveragerði (HNLFÍ), Jónas Kristjánsson læknir (f. 1870) hóf árið 1923 opinberlega að messa yfir landslýð um samspil lifnaðarhátta og heilsu. Hann stóð í þessari baráttu þar til hann lést árið 1960. Yfirleitt í mikilli andstöðu við aðra lækna og samtök þeirra, en flestir kollega Jónasar gerðu lítið úr hugmyndum hans um samspil lifnaðarhátta og heilsu. Í dag þykir grátbroslegt að Jónas átti á sínum tíma í harðvítugum deilum við Læknafélag Íslands sem hann gagnrýndi harðlega fyrir að birta tóbaksauglýsingar í tímariti félagsins.

 

En hvað er til ráða? Hvernig á að koma í veg fyrir að sífellt stærri hluti opinbers framlags til heilbrigðismála, u.þ.b. 70% í dag, fari til meðhöndlunar á afleiðingum óheilbrigðra lifnaðarhátta? Sú öfugþróun er ekki til þess fallin að tryggja heilbrigði landsmanna. Þessari óheillaþróun verður ekki breytt án almennrar hugarfarsbreytingar, en til þess að svo verði þarf ekki síst að koma til markviss stefnumörkun og umtalsvert fjármagn frá hinu opinbera.

 

Vissulega tala stjórnmálamenn og lykilaðilar innan heilbrigðiskerfisins mikið um mikilvægi fyrirbyggjandi starfs og heilsueflingar. Í október sl. samþykkti sérstök ráðherranefnd lýðheilsustefnu ásamt áætlun um aðgerðir sem eiga að stuðla að heilsueflandi samfélagi.

 

Í stefnunni er sett fram sú framtíðarsýn að Íslendingar skuli vera meðvitaðir um að þeir beri ábyrgð á eigin heilsu og að skólakerfið, vinnustaðir og stofnanir séu heilsueflandi og vinni stöðugt að því að auka hreyfingu og útivist, bæta mataræði og efla geðrækt því slíkt leiði til betri heilsu og aukinnar vellíðanar. Þá segir að stefnumótun og ákvarðanir ríkis og sveitarfélaga séu forsenda þess að lýðheilsusjónarmið séu sett í forgrunn og að heilsueflandi samfélag verði innleitt á landsvísu.

 

Þetta er nú allt gott og blessað. Lítur vel út á pappír. Þegar grannt er skoðað kemur hins vegar í ljós að þessum fögru orðum fylgir sáralítið fjármagn - einungis örlítið brot af því fjármagni sem fer til heilbrigðismála. Þessi staðreynd vekur þá spurningu hvort hugur fylgi máli? Í þessu samhengi má benda á að í nýrri landbúnaðarstefnu kemur fram að auka eigi vægi lífrænnar framleiðslu - en aftur, þegar grannt er skoðað, eru opinber framlög til að auka vægi lífrænnar framleiðslu sáralítil í gildandi búvörusamningi.

 

Nánast sýndarmennska

 

Almennt skortir stjórnmálamenn framsýni, dugnað og kjark í þessum málum. Virðast með hugann við daginn í dag og þann tíma sem þeir hafa eitthvað um mál að segja. Sjóndeildarhringurinn miðast við kjörtímabilið hverju sinni. Við skulum ekki velkjast í vafa um að það tekur langan tíma að breyta hugarfari almennings í þá veru að vera ábyrgur gagnvart eigin heilsu, samfélaginu sem slíku og umhverfi.

 

Sá sem þetta ritar telur að það taki a.m.k. heila kynslóð, ef vel er á málum haldið, að færa hlutina til betra horfs. Ef ekki er tekið í taumana án tafar heldur heilbrigðiskerfið áfram að vera óseðjandi hít sem að óbreyttu setur ríkissjóð á hliðina innan örfárra ára og/eða stóreykur kostnaðarþátttöku almennings.

 

Innprenta þarf börnum strax og þau hafa vit til heilbrigða lifnaðarhætti og virðingu fyrir náttúrunni. Þegar þau hefja skólagöngu þarf að vera áframhald á með markvissri fræðslu. Þeir sem nú eru að vaxa úr grasi hafa flestir ekki þann nauðsynlega bakgrunn sem til þarf og því vart séð að almenn hugarfarsbreyting eigi sér stað fyrr en með nýrri kynslóð. Hér þurfa foreldrar ásamt ríki og sveitarfélögum að koma að málum.

 

Vonandi ber ný lýðheilsustefna vott um betri tíma. Fjárframlög henni tengd virðast hins vegar með þeim hætti að við hljótum að spyrja hvort hugur fylgi máli.

 

Í ávarpi fyrir rúmlega sjötíu árum sagði Jónas Kristjánsson læknir, þá forseti NLFÍ, m.a. eftirfarandi:

 

»Náttúrulækningastefnan lítur svo á, að flestir sjúkdómar stafi af því, að vér brjótum lögmál þau og skilyrði sem heilbrigði er háð. Vísindi framtíðarinnar eiga án nokkurs vafa eftir að sýna fram á þessa staðhæfingu þegar vísindamönnum þjóðanna ber sú gæfa til, að leita orsaka sjúkdóma í stað þess að huga nær eingöngu að meinunum sjálfum. Til þess að skapa heilbrigt og dugandi þjóðfélag, þarf andlega og líkamlega heilbrigða þegna. Undirstaða heilbrigðinnar eru réttir lifnaðarhættir og rétt fræðsla. En heilsurækt og heilsuvernd verður að byrja, áður en menn verða veikir. Æsku landsins á að uppfræða um lögmál heilbrigðs lífs. Í þessu starfi þurfa allir hugsandi menn að taka þátt, allir góðir synir og dætur fósturjarðar vorrar verða að telja það sína helgustu skyldu, að vernda heilsu sína ættjörðinni til handa. Og takmark allra þarf að vera það, að deyja frá betri heimi en þeir fæddust í.«

 

Svo mörg voru þau orð!

Kári nefndi líka í fyrirlestri sínum að honum virtist allir íslenskir stjórnmálamenn vera eins um leið og þeir settust í ríkisstjórn.Þá hyrfu öll séreinkenni þeirra og það væri alveg sem hver væri.

Það eru ekki allir eins og Donald J. Trump, sem Kára fannst nú vera afleitur í Bandaríkjunum, að leggja áherslu á að standa við það sem hann sagði fyrir kosningar. Kári sleppti því að finna neitt jákvætt við það enda málfylgjumaður mikill sem ekki hlustar mikið á mótrök lægri lífsforma.

 

 

 

 

 

Við eigum ekki að elska ykkar börn meira en þið sjálf.

Mattis kallaði eftir því  að öll NATO-ríkin myndu leggja fram 2 % af landsframleiðslu til varnarmála. Aðeins Bretland,Eistland, Grikkland, Pólland og bandaríkin hafa uppfyllt þetta.

Bandaríski skattgreiðandinn má ekki halda áfram að bera óhlutfallslegan kostnað af vörnum hins  vestræna heims.

Bandaríkjamenn eiga ekki að elska ykkar börn meira þið sjálf. 

Kæruleysi fyrir hernaðarlegum viðbúnaði sýnir virðingarleysi fyrir okkur sjálfu, fyrir bandalaginu og því frelsi sem við tóum í arf.En þessu er öllu  ógnað...

...Bandaríkin munu brátt ásamt sameinast Bretlandi,Kanada og Þýskalandi í að flytja varnarlið til Póllands og Eystrasaltsríkjanna til að styðja við skuldbindingar NATO til varnarstarfs.

"Með því að gera svo eru þjóðir okkar að treysta samstarfið yfir Atlantshafið, standa við gildi okkar og viðurkenna að frelsi okkar, sem við elskum svo mikið, er þess virði að verja það." sagði Mattis.

"Þegar í stað og stöðugt framlag til markmiðsins um 2 % landsframleiðslu verður að komast í framkvæmd ef NATO á að verða trúverðugt bandalag og fært um að verja sig nægilega "sagði varnarmálaráðherrann.

Íslendingar leggja næsta lítið til NATO nema þeir mátu herstöðina til peninga. Hinir ríku Þjóðverjar koma sér undan skyldum sínum og Frakkar sömuleiðis.

Mattis er þarna að tala í umboði Trumps sem er viðskiptamaður og lætur ekki hjá líða að rukka þá sem skulda. Við Íslendingar eru yfirleitt stikkfrí í öllu nema í kjaftinum fyrir kosningar. Trump ætlar ekki að láta menn komast upp með bara kjafthátt.