Bloggfærslur mánaðarins, júlí 2021
23.7.2021 | 20:24
Aldrei þessu vant
finnst mér koma eitthvað bitastætt frá Birni Leví Gunnarssyni þegar hann ber saman núverandi stjórnarskrá og tillögur þess stjórnlagaráðs sem mér hefur fundist vera óþarfa malalengingar.
Niðurstöður af vísindalegri athugun Björns Levís hafa ekki orðið til breyta því áliti grundvallarlega.
En niðurstaða Björns er svona:
"Samanburður á Stjórnarskrá Íslands og frumvarpi stjórnlagaráðs
Ný stjórnarskrá hefur verið mikið í umræðunni undanfarið. Sumir mæla með nýrri stjórnarskrá og aðrir vilja litlar eða jafnvel engar breytingar. Umræðan er eðlileg, breytingar geta verið flóknar og erfiðar. Hvað þá breytingar á einhverju eins mikilvægu og sjálfri stjórnarskránni. Ég hef heyrt ýmis rök í eina eða aðra átt fyrir því að það eigi eða eigi ekki að breyta stjórnarskránni. Rökin eru allt frá því að breytingar muni valda óvissu til þess að það sé óvissa að halda núverandi stjórnarskrá.
Nú eru stjórnarskrár uppfærðar tiltölulega reglulega í flestum löndum heimsins. Líftími stjórnarskráa í vestrænum lýðræðislöndum er um 76 ár. Stjórnarskrá Íslands er nú orðin 72 ára og sumir segja að hún hafi verið komin til ára sinna frá fyrsta degi. Samfélagið breytist og því verður samfélagssáttmálinn óhjákvæmilega að breytast með. Kannski ekki í heilu lagi eins og sumir stinga upp á en það þarf óhjákvæmilega að breyta og bæta með tíð og tíma.
Í kosningum um frumvarp stjórnlagaráðs þann 20. október 2012 greiddu tveir þriðju þeirra sem kusu með því að frumvarp stjórnlagaráðs yrði lagt til grundvallar nýrri stjórnarskrá. Ekki breyttri stjórnarskrá, nýrri stjórnarskrá. Ég hef einnig heyrt alls konar kvartanir um þessa kosningu. Það er sett út á kirkjuspurninguna. Eða fólk vissi ekki hvað það var að kjósa um. Eða farið í orðaskilgreiningar á grundvallar. Eða kvartað undan kosningaþátttöku. Ég segi það oft að gamni með tillliti til kosningaþátttöku að ef núverandi 40% þröskuldur hefði verið í kosningunum sem leiddu til fullveldi Íslands 1. desember árið 1918 þá hefði kosningin fallið á mætingu og Ísland hefði ekki orðið fullvalda þann dag.
Mér finnst umræðan um nýja stjórnarskrá og rökin gegn því að hún verði tekin upp vera mjög ómarkviss. Í þannig aðstæðum fer ég að telja. Ég skrifaði því lítið forrit sem skiptir texta stjórnarskrárinnar og frumvarpi stjórnlagaráðs niður í setningar. Til dæmis verður 10. gr. Forsetinn vinnur eið eða drengskaparheit að stjórnarskránni, er hann tekur við störfum. Af eiðstaf þessum eða heiti skal gera tvö samhljóða frumrit. Geymir Alþingi annað, en þjóðskjalasafnið hitt. að setningunum:
Forsetinn vinnur eið eða drengskaparheit að stjórnarskránni, er hann tekur við störfum. Af eiðstaf þessum eða heiti skal gera tvö samhljóða frumrit. Geymir Alþingi annað, en þjóðskjalasafnið hitt.
Ég ber svo saman hverja setningu í stjórnarskránni og leita í gegnum allar setningar í frumvarpi stjórnlagaráðs að þeim setningum sem eru líkastar og vel úr þeim lista setningu sem er annað hvort nákvæmlega eins eða mjög svipuð. Til dæmis þá passar setningin í dæminu að ofan Forsetinn vinnur eið eða drengskaparheit að stjórnarskránni, er hann tekur við störfum við setninguna Forseti Íslands undirritar eiðstaf að stjórnarskránni þegar hann tekur við störfum. í nýju stjórnarskránni. Textinn er ekki nákvæmlega sá sami en markmið setningarinnar er það sama.
Í texta Stjórnarskrár Íslands eru 203 setningar. Í frumvarpi stjórnlagaráðs eru hins vegar 378 setningar. Nýja stjórnarskráin er því mun lengri en núverandi stjórnarskrá og spurningin sem ég vildi svara með því að bera saman allar setningar stjórnarskrárinnar og frumvarps stjórnlagaráðs er hversu mikið af núverandi stjórnarskrá er í nýju stjórnarskránni?
Að minnsta kosti 160 setningar úr stjórnarskránni er að finna í frumvarpi stjórnlagaráðs og þá eru það 43 setningar sem hverfa. Þær setningar eru (grein og setning):
Grein | Setning |
8 | Forseti Alþingis stýrir fundum þeirra. |
8 | Ef ágreiningur er þeirra í milli, ræður meiri hluti. |
10 | Af eiðstaf þessum eða heiti skal gera tvö samhljóða frumrit. |
10 | Geymir Alþingi annað, en þjóðskjalasafnið hitt. |
11 | Forseti lýðveldisins er ábyrgðarlaus á stjórnarathöfnum. |
11 | Svo er og um þá, er störfum hans gegna. |
11 | Nú hlýtur krafa Alþingis eigi samþykki við þjóðaratkvæðagreiðsluna, og skal þá Alþingi þegar í stað rofið og efnt til nýrra kosninga. |
12 | Forseti lýðveldisins hefur aðsetur í Reykjavík eða nágrenni. |
14 | Alþingi getur kært ráðherra fyrir embættisrekstur þeirra. |
14 | Landsdómur dæmir þau mál. |
16 | Forseti lýðveldisins og ráðherrar skipa ríkisráð, og hefur forseti þar forsæti. |
16 | Lög og mikilvægar stjórnarráðstafanir skal bera upp fyrir forseta í ríkisráði. |
17 | Fundunum stjórnar sá ráðherra, er forseti lýðveldisins hefur kvatt til forsætis, og nefnist hann forsætisráðherra. |
18 | Sá ráðherra, sem mál hefur undirritað, ber það að jafnaði upp fyrir forseta. |
19 | Undirskrift forseta lýðveldisins undir löggjafarmál eða stjórnarerindi veitir þeim gildi, er ráðherra ritar undir þau með honum. |
20 | Forseti getur vikið þeim frá embætti, er hann hefur veitt það. |
20 | Forseti getur flutt embættismenn úr einu embætti í annað, enda missi þeir einskis í af embættistekjum sínum, og sé þeim veittur kostur á að kjósa um embættaskiptin eða lausn frá embætti með lögmæltum eftirlaunum eða lögmæltum ellistyrk. |
20 | Með lögum má undanskilja ákveðna embættismannaflokka auk embættismanna þeirra, sem taldir eru í 61. gr. |
21 | Forseti lýðveldisins gerir samninga við önnur ríki. |
23 | Forseti lýðveldisins getur frestað fundum Alþingis tiltekinn tíma, þó ekki lengur en tvær vikur og ekki nema einu sinni á ári. |
23 | Alþingi getur þó veitt forseta samþykki til afbrigða frá þessum ákvæðum. |
23 | Hafi Alþingi verið frestað getur forseti lýðveldisins eigi að síður kvatt Alþingi saman til funda ef nauðsyn ber til. |
28 | Þegar brýna nauðsyn ber til, getur forsetinn gefið út bráðabirgðalög er Alþingi er ekki að störfum. |
28 | Ekki mega þau þó ríða í bág við stjórnarskrána. |
28 | Ætíð skulu þau lögð fyrir Alþingi þegar er það er saman komið á ný. |
28 | Samþykki Alþingi ekki bráðabirgðalög, eða ljúki ekki afgreiðslu þeirra innan sex vikna frá því að þingið kom saman, falla þau úr gildi. |
28 | Bráðabirgðafjárlög má ekki gefa út, ef Alþingi hefur samþykkt fjárlög fyrir fjárhagstímabilið. |
29 | Forsetinn getur ákveðið, að saksókn fyrir afbrot skuli niður falla, ef ríkar ástæður eru til. |
29 | Ráðherra getur hann þó eigi leyst undan saksókn né refsingu, sem landsdómur hefur dæmt, nema með samþykki Alþingis. |
30 | Forsetinn veitir, annaðhvort sjálfur eða með því að fela það öðrum stjórnvöldum, undanþágur frá lögum samkvæmt reglum, sem farið hefur verið eftir hingað til. |
31 | Fjöldi þingsæta í hverju kjördæmi skal að öðru leyti ákveðinn í lögum, sbr. þó 5. mgr. |
31 | Þau stjórnmálasamtök koma þó ein til álita við úthlutun jöfnunarsæta sem hlotið hafa minnst fimm af hundraði af gildum atkvæðum á landinu öllu. |
32 | Alþingi starfar í einni málstofu. |
37 | Þegar sérstaklega er ástatt, getur forseti lýðveldisins skipað fyrir um, að Alþingi skuli koma saman á öðrum stað á Íslandi. |
39 | Alþingi getur veitt nefndum þessum rétt til að heimta skýrslur, munnlegar og bréflegar, bæði af embættismönnum og einstökum mönnum. |
51 | Atkvæðisrétt eiga þeir þó því aðeins, að þeir séu jafnframt alþingismenn. |
56 | Þyki Alþingi ekki ástæða til að gera aðra ályktun um eitthvert mál getur það vísað því til ráðherra. |
57 | Þó getur forseti eða svo margir þingmenn, sem til er tekið í þingsköpum, krafist, að öllum utanþingsmönnum sé vísað burt, og sker þá þingfundur úr, hvort ræða skuli málið í heyranda hljóði eða fyrir luktum dyrum. |
62 | Hin evangeliska lúterska kirkja skal vera þjóðkirkja á Íslandi, og skal ríkisvaldið að því leyti styðja hana og vernda. |
64 | Enginn má neins í missa af borgaralegum og þjóðlegum réttindum fyrir sakir trúarbragða sinna, né heldur má nokkur fyrir þá sök skorast undan almennri þegnskyldu. |
64 | Enginn er skyldur til að inna af hendi persónuleg gjöld til trúfélags sem hann á ekki aðild að. |
64 | Nú er maður utan trúfélaga og greiðir hann þá til Háskóla Íslands gjöld þau sem honum hefði ella borið að greiða til trúfélags síns. |
64 | Breyta má þessu með lögum. |
66 | Með lögum má þó ákveða að maður missi þann rétt ef hann öðlast með samþykki sínu ríkisfang í öðru ríki. |
72 | Með lögum má takmarka rétt erlendra aðila til að eiga fasteignaréttindi eða hlut í atvinnufyrirtæki hér á landi. |
74 | Rétt eiga menn á að safnast saman vopnlausir. |
74 | Lögreglunni er heimilt að vera við almennar samkomur. |
74 | Banna má mannfundi undir berum himni ef uggvænt þykir að af þeim leiði óspektir. |
79 | Tillögur, hvort sem eru til breytinga eða viðauka á stjórnarskrá þessari, má bera upp bæði á reglulegu Alþingi og auka-Alþingi. |
79 | Nái tillagan samþykki skal rjúfa Alþingi þá þegar og stofna til almennra kosninga af nýju. |
Einhverjar af þessum setningum breytast í meðferð stjórnlagaráðs. Til að mynda í 51. grein um atkvæðisrétt ráðherra, að þeir hafi bara atkvæðisrétt ef þeir eru einnig alþingismenn. Þá er það algerlega slegið af í frumvarpi stjórnlagaráðs. Ráðherrar geti ekki setið sem þingmenn á sama tíma og þeir eru ráðherrar og hafa þannig ekki atkvæðisrétt. Einhverjar af þessum greinum sem eftir eru eiga því hliðstæðu, eða kannski andstæðu, í frumvarpi stjórnlagaráðs og því eru í raun fleiri en 160 greinar úr stjórnarskránni sem halda sér í frumvarpi stjórnlagaráðs.
Nýjar greinar eru samkvæmt þessari talningu 228. Það eru 10 fleiri en útreikningur myndi láta mann halda en ástæðan fyrir því er að sumar greinar frumvarps stjórnlagaráðs eiga við fleiri en eina setningu stjórnarskrárinnar. Eftir standa þá 228 setningar í frumvarpi stjórnlagaráðs sem passa ekki við neina setningu í stjórnarskránni.
Reikningsdæmið lítur þá einhvern vegin svona út: Frumvarp stjórnlagaráðs = (núverandi stjórnarskrá 43 setningar) + 228 nýjar setningar, þar sem þær setningar úr núverandi stjórnarskrá eru nákvæmlega eins eða mjög lítið breyttar. Að mínu mati ætti umræðan að snúast um þessar 43 setningar sem hverfa og þessar 228 setningar sem bætast við. Það er augljóst að núverandi stjórnarskrá heldur sér að mestu leyti (næstum 79% af efni hennar lifir áfram) og í raun er bara verið að bæta við.
Viðbætur er að finna í frumvarpi stjórnlagaráðs í nær öllum greinum nema 1, 2, 6, 11, 19, 20, 27, 28, 29, 30, 38, 41, 44, 45, 46, 47, 48, 53, 55, 59, 71, 76, 77, 80, 82, 83, 84, 98 og 103. Allar aðrar greinar innihalda setningar sem eru viðbót við núverandi stjórnarskrá. Listinn af viðbótum er langur en ég ætla samt að setja hann hérna á sama sniði og listann að ofan:
Grein | Setning |
3 | Íslenskt landsvæði er eitt og óskipt. |
3 | Mörk íslenskrar landhelgi, lofthelgi og efnahagslögsögu skulu ákveðin með lögum. |
4 | Rétt til íslensks ríkisfangs öðlast þeir sem eiga foreldri með íslenskt ríkisfang. |
5 | Stjórnvöldum ber að tryggja að allir fái notið þeirra réttinda og þess frelsis sem í þessari stjórnarskrá felast. |
5 | Allir skulu virða stjórnarskrá þessa í hvívetna, sem og þau lög, skyldur og réttindi sem af henni leiða. |
7 | Allir hafa meðfæddan rétt til lífs. |
8 | Öllum skal tryggður réttur til að lifa með reisn. |
8 | Margbreytileiki mannlífsins skal virtur í hvívetna. |
9 | Yfirvöldum ber ætíð að vernda borgarana gegn mannréttindabrotum, hvort heldur sem brotin eru af völdum handhafa ríkisvalds eða annarra. |
10 | Öllum skal tryggð mannhelgi og vernd gegn hvers kyns ofbeldi, svo sem kynferðisofbeldi, innan heimilis og utan. |
12 | Það sem barni er fyrir bestu skal ávallt hafa forgang þegar teknar eru ákvarðanir í málum sem það varðar. |
12 | Barni skal tryggður réttur til að tjá skoðanir sínar í öllum málum sem það varðar og skal tekið réttmætt tillit til skoðana barnsins í samræmi við aldur þess og þroska. |
13 | Eignarrétti fylgja skyldur, svo og takmarkanir í samræmi við lög. |
14 | Stjórnvöld skulu tryggja aðstæður til opinnar og upplýstrar umræðu. |
14 | Óheimilt er að skerða aðgang að netinu og upplýsingatækni nema með úrlausn dómara og að uppfylltum sömu efnisskilyrðum og eiga við um skorður við tjáningarfrelsi. |
15 | Öllum er frjálst að safna og miðla upplýsingum. |
15 | Stjórnsýsla skal vera gegnsæ og halda til haga gögnum, svo sem fundargerðum, og skrásetja og skjalfesta erindi, uppruna þeirra, ferli og afdrif. |
15 | Slíkum gögnum má ekki eyða nema samkvæmt lögum. |
15 | Upplýsingar og gögn í fórum stjórnvalda skulu vera tiltæk án undandráttar og skal með lögum tryggja aðgang almennings að öllum gögnum sem opinberir aðilar safna eða standa straum af. |
15 | Listi yfir öll mál og gögn í vörslu hins opinbera, uppruna þeirra og innihald, skal vera öllum aðgengilegur. |
15 | Söfnun, miðlun og afhendingu gagna, geymslu þeirra og birtingu má aðeins setja skorður með lögum í lýðræðislegum tilgangi, svo sem vegna persónuverndar, friðhelgi einkalífs, öryggis ríkisins eða lögbundins starfs eftirlitsstofnana. |
15 | Heimilt er í lögum að takmarka aðgang að vinnuskjölum enda sé ekki gengið lengra en þörf krefur til að varðveita eðlileg starfsskilyrði stjórnvalda. |
15 | Um gögn sem lögbundin leynd hvílir yfir skulu liggja fyrir upplýsingar um ástæður leyndar og takmörkun leyndartíma. |
16 | Frelsi fjölmiðla, ritstjórnarlegt sjálfstæði þeirra og gegnsætt eignarhald skal tryggja með lögum. |
16 | Vernd blaðamanna, heimildarmanna og uppljóstrara skal tryggja í lögum. |
16 | Óheimilt er að rjúfa nafnleynd án samþykkis þess sem veitir upplýsingar nema við meðferð sakamáls og samkvæmt dómsúrskurði. |
17 | Tryggja skal með lögum frelsi vísinda, fræða og lista. |
18 | Öllum er frjálst að iðka trú, einslega eða í samfélagi með öðrum, opinberlega eða á einkavettvangi. |
21 | Öllum skal tryggður réttur til að safnast saman án sérstaks leyfis, svo sem til fundahalda og mótmæla. |
21 | Réttur þessi skal ekki háður öðrum takmörkunum en þeim sem lög mæla fyrir um og nauðsyn ber til í lýðræðislegu þjóðfélagi. |
22 | Öllum skal með lögum tryggður réttur til lífsviðurværis og félagslegs öryggis. |
23 | Allir eiga rétt til að njóta andlegrar og líkamlegrar heilsu að hæsta marki sem unnt er. |
23 | Öllum skal með lögum tryggður réttur til aðgengilegrar, viðeigandi og fullnægjandi heilbrigðisþjónustu. |
24 | Öllum þeim, sem skólaskylda nær til, skal standa til boða menntun án endurgjalds. |
24 | Menntun skal miða að alhliða þroska hvers og eins, gagnrýninni hugsun og vitund um mannréttindi, lýðræðisleg réttindi og skyldur. |
25 | Í lögum skal kveða á um rétt til mannsæmandi vinnuskilyrða, svo sem hvíldar, orlofs og frítíma. |
26 | Með lögum skal kveða á um rétt flóttamanna og hælisleitenda til réttlátrar og skjótrar málsmeðferðar. |
31 | Herskyldu má aldrei í lög leiða. |
32 | Dýrmætar þjóðareignir sem heyra til íslenskum menningararfi, svo sem þjóðminjar og fornhandrit, má hvorki eyðileggja né afhenda til varanlegrar eignar eða afnota, selja eða veðsetja. |
33 | Náttúra Íslands er undirstaða lífs í landinu. |
33 | Öllum ber að virða hana og vernda. |
33 | Öllum skal með lögum tryggður réttur á heilnæmu umhverfi, fersku vatni, ómenguðu andrúmslofti og óspilltri náttúru. |
33 | Í því felst að fjölbreytni lífs og lands sé viðhaldið og náttúruminjar, óbyggð víðerni, gróður og jarðvegur njóti verndar. |
33 | Fyrri spjöll skulu bætt eftir föngum. |
33 | Nýtingu náttúrugæða skal haga þannig að þau skerðist sem minnst til langframa og réttur náttúrunnar og komandi kynslóða sé virtur. |
33 | Með lögum skal tryggja rétt almennings til að fara um landið í lögmætum tilgangi með virðingu fyrir náttúru og umhverfi. |
34 | Auðlindir í náttúru Íslands, sem ekki eru í einkaeigu, eru sameiginleg og ævarandi eign þjóðarinnar. |
34 | Enginn getur fengið auðlindirnar, eða réttindi tengd þeim, til eignar eða varanlegra afnota og aldrei má selja þær eða veðsetja. |
34 | Til auðlinda í þjóðareign teljast náttúrugæði, svo sem nytjastofnar, aðrar auðlindir hafs og hafsbotns innan íslenskrar lögsögu og uppsprettur vatns- og virkjunarréttinda, jarðhita- og námaréttinda. |
34 | Með lögum má kveða á um þjóðareign á auðlindum undir tiltekinni dýpt frá yfirborði jarðar. |
34 | Við nýtingu auðlindanna skal hafa sjálfbæra þróun og almannahag að leiðarljósi. |
34 | Stjórnvöld bera, ásamt þeim sem nýta auðlindirnar, ábyrgð á vernd þeirra. |
34 | Stjórnvöld geta á grundvelli laga veitt leyfi til afnota eða hagnýtingar auðlinda eða annarra takmarkaðra almannagæða, gegn fullu gjaldi og til tiltekins hóflegs tíma í senn. |
34 | Slík leyfi skal veita á jafnræðisgrundvelli og þau leiða aldrei til eignarréttar eða óafturkallanlegs forræðis yfir auðlindunum. |
35 | Stjórnvöldum ber að upplýsa almenning um ástand umhverfis og náttúru og áhrif framkvæmda þar á. |
35 | Stjórnvöld og aðrir skulu upplýsa um aðsteðjandi náttúruvá, svo sem umhverfismengun. |
35 | Með lögum skal tryggja almenningi aðgang að undirbúningi ákvarðana sem hafa áhrif á umhverfi og náttúru, svo og heimild til að leita til hlutlausra úrskurðaraðila. |
35 | Við töku ákvarðana um náttúru Íslands og umhverfi skulu stjórnvöld byggja á meginreglum umhverfisréttar. |
36 | Með lögum skal kveðið á um vernd dýra gegn illri meðferð og dýrategunda í útrýmingarhættu. |
37 | Alþingi fer með löggjafarvald og fjárstjórnarvald ríkisins og hefur eftirlit með framkvæmdarvaldinu svo sem nánar er mælt fyrir um í stjórnarskrá þessari og öðrum lögum. |
39 | Atkvæði kjósenda alls staðar á landinu vega jafnt. |
39 | Heimilt er að skipta landinu upp í kjördæmi. |
39 | Samtök frambjóðenda bjóða fram lista, kjördæmislista eða landslista eða hvort tveggja. |
39 | Frambjóðendur mega bjóða sig fram samtímis á landslista og einum kjördæmislista sömu samtaka. |
39 | Kjósandi velur með persónukjöri frambjóðendur af listum í sínu kjördæmi eða af landslistum, eða hvort tveggja. |
39 | Honum er og heimilt að merkja í stað þess við einn kjördæmislista eða einn landslista, og hefur hann þá valið alla frambjóðendur listans jafnt. |
39 | Heimilt er að mæla fyrir um í lögum að valið sé einskorðað við kjördæmislista eða landslista sömu samtaka. |
39 | Í kosningalögum skal mælt fyrir um hvernig stuðla skuli að sem jöfnustu hlutfalli kvenna og karla á Alþingi. |
39 | Slíkar breytingar má ekki gera ef minna en sex mánuðir eru til kosninga, og gildistaka þeirra skal frestast ef boðað er til kosninga innan sex mánaða frá staðfestingu þeirra. |
40 | Kjörtímabil er fjögur ár. |
42 | Varamaður tekur þá sæti hans á þingi. |
43 | Alþingi kýs landskjörstjórn til þess að úrskurða um gildi forsetakosningar, kosninga til Alþingis svo og þjóðaratkvæðagreiðslna. |
43 | Um störf landskjörstjórnar fer eftir nánari fyrirmælum í lögum. |
43 | Úrskurðum landskjörstjórnar má skjóta til dómstóla. |
49 | Alþingismanni er heimilt að afsala sér friðhelgi. |
50 | Alþingismanni er óheimilt að taka þátt í meðferð þingmáls sem varðar sérstaka og verulega hagsmuni hans eða honum nákominna. |
50 | Um hæfi þingmanna skal mælt fyrir í lögum. |
50 | Vanhæfi þingmanns hefur ekki áhrif á gildi settra laga. |
50 | Í lögum skal kveðið á um skyldu alþingismanna til að veita upplýsingar um fjárhagslega hagsmuni sína. |
51 | Í lögum skal kveðið á um starfsemi stjórnmálasamtaka, svo og um fjármál frambjóðenda í því skyni að halda kostnaði í hófi, tryggja gegnsæi og takmarka auglýsingar í kosningabaráttu. |
51 | Upplýsingar um framlög yfir ákveðinni lágmarksupphæð skulu birtar jafnóðum samkvæmt nánari fyrirmælum í lögum. |
52 | Sitji forseti ekki út kjörtímabil skal sami háttur hafður á við kosningu nýs forseta. |
52 | Forseti stýrir störfum Alþingis. |
52 | Hann ber ábyrgð á rekstri þingsins og hefur æðsta vald í stjórnsýslu þess. |
52 | Með forseta starfa varaforsetar sem eru staðgenglar hans og mynda ásamt honum forsætisnefnd. |
52 | Um kosningu þeirra skal mælt fyrir í lögum. |
52 | Forseti Alþingis lætur af almennum þingstörfum og hefur ekki atkvæðisrétt. |
52 | Varamaður hans tekur sæti á þingi á meðan hann gegnir embættinu. |
54 | Alþingi kýs fastanefndir til að fjalla um þingmál. |
54 | Um störf þingnefnda skal mælt fyrir í lögum. |
56 | Þingnefnd getur ákveðið að fundur hennar sé opinn almenningi. |
57 | Frumvörp alþingismanna og ríkisstjórnar eru tekin til athugunar og meðferðar í þingnefndum áður en þau eru rædd á Alþingi. |
57 | Sama á við um þingmál að tillögu kjósenda. |
57 | Mat á áhrifum lagasetningar skal fylgja frumvörpum samkvæmt nánari ákvæðum í lögum. |
57 | Frumvörp sem hafa ekki hlotið lokaafgreiðslu falla niður við lok kjörtímabils. |
58 | Þingsályktunartillögur ríkisstjórnar eru teknar til athugunar og meðferðar í þingnefndum áður en þær eru ræddar á Alþingi. |
58 | Tillögu til þingsályktunar má ekki samþykkja fyrr en eftir tvær umræður á Alþingi. |
58 | Tillögur til þingsályktana sem hafa ekki hlotið lokaafgreiðslu falla niður við lok löggjafarþings. |
58 | Tillögur um þingrof eða vantraust á ráðherra eru ræddar og afgreiddar við eina umræðu. |
58 | Að öðru leyti skal kveðið á um meðferð þingmála í lögum. |
60 | Skal sú ákvörðun vera rökstudd og tilkynnt forseta Alþingis. |
60 | Atkvæðagreiðsla fer þó ekki fram felli Alþingi lögin úr gildi innan fimm daga frá synjun forseta. |
60 | Um framkvæmd þjóðaratkvæðagreiðslu skal að öðru leyti mælt fyrir í lögum. |
61 | Lögum og stjórnvaldsfyrirmælum má aldrei beita með íþyngjandi hætti fyrr en eftir birtingu þeirra. |
62 | Alþingi kýs í Lögréttu fimm menn til fimm ára. |
62 | Þingnefnd eða 1/5 hluti alþingismanna getur óskað eftir áliti Lögréttu um hvort frumvarp til laga samrýmist stjórnarskrá og þjóðréttarlegum skuldbindingum ríkisins. |
62 | Ekki má afgreiða frumvarpið fyrr en álit Lögréttu liggur fyrir. |
62 | Um störf Lögréttu skal mælt fyrir í lögum. |
63 | Stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd Alþingis kannar hvers kyns athafnir og ákvarðanir ráðherra eða stjórnsýslu þeirra eftir því sem hún telur efni til. |
63 | Nefndinni er skylt að hefja slíka könnun að kröfu þriðjungs þingmanna. |
64 | Nánari reglur um hlutverk, rannsóknarheimildir og skipan rannsóknarnefnda skulu settar með lögum. |
65 | Tíu af hundraði kjósenda geta krafist þjóðaratkvæðis um lög sem Alþingi hefur samþykkt. |
65 | Kröfuna ber að leggja fram innan þriggja mánaða frá samþykkt laganna. |
65 | Lögin falla úr gildi, ef kjósendur hafna þeim, en annars halda þau gildi sínu. |
65 | Alþingi getur þó ákveðið að fella lögin úr gildi áður en til þjóðaratkvæðis kemur. |
65 | Þjóðaratkvæðagreiðslan skal fara fram innan árs frá því að krafa kjósenda var lögð fram. |
66 | Tveir af hundraði kjósenda geta lagt fram þingmál á Alþingi. |
66 | Tíu af hundraði kjósenda geta lagt frumvarp til laga fyrir Alþingi. |
66 | Alþingi getur lagt fram gagntillögu í formi annars frumvarps. |
66 | Hafi frumvarp kjósenda ekki verið dregið til baka skal bera það undir þjóðaratkvæði svo og frumvarp Alþingis komi það fram. |
66 | Alþingi getur ákveðið að þjóðaratkvæðagreiðslan skuli vera bindandi. |
66 | Atkvæðagreiðsla um frumvarp að tillögu kjósenda skal fara fram innan tveggja ára frá því málið hefur verið afhent Alþingi. |
67 | Mál sem lagt er í þjóðaratkvæðagreiðslu að kröfu eða frumkvæði kjósenda samkvæmt ákvæðum 65. og 66. gr. skal varða almannahag. |
67 | Á grundvelli þeirra er hvorki hægt að krefjast atkvæðagreiðslu um fjárlög, fjáraukalög, lög sem sett eru til að framfylgja þjóðréttarskuldbindingum né heldur um skattamálefni eða ríkisborgararétt. |
67 | Þess skal gætt að frumvarp að tillögu kjósenda samrýmist stjórnarskrá. |
67 | Rísi ágreiningur um hvort mál uppfylli framangreind skilyrði skera dómstólar þar úr. |
67 | Í lögum skal kveðið á um framkvæmd málskots eða frumkvæðis kjósenda, svo sem um form og fyrirsvar fyrir kröfunni, tímalengd til söfnunar undirskrifta og um fyrirkomulag þeirra, hverju megi til kosta við kynningu, hvernig afturkalla megi kröfuna að fengnum viðbrögðum Alþingis svo og um hvernig haga skuli atkvæðagreiðslu. |
68 | Skal í frumvarpinu fólgin greinargerð um tekjur ríkisins og gjöld eftir því sem nánar er ákveðið í lögum. |
69 | Að fengnu samþykki fjárlaganefndar Alþingis getur fjármálaráðherra þó innt greiðslu af hendi án slíkrar heimildar, til að mæta greiðsluskyldu ríkisins vegna ófyrirséðra atvika eða ef almannahagsmunir krefjast þess. |
69 | Leita skal heimildar fyrir slíkum greiðslum í fjáraukalögum. |
70 | Fjárlaganefnd Alþingis getur krafið stofnanir ríkisins, ríkisfyrirtæki og þá aðra, sem fá framlög úr ríkissjóði, um upplýsingar sem tengjast ráðstöfun þess fjár. |
72 | Stjórnvöldum er óheimilt að ábyrgjast fjárhagslegar skuldbindingar einkaaðila. |
72 | Með lögum má þó kveða á um slíka ríkisábyrgð vegna almannahagsmuna. |
72 | Ekki má selja eða láta með öðru móti af hendi fasteignir ríkisins né afnotarétt þeirra nema samkvæmt heimild í lögum. |
72 | Um ráðstöfun annarra eigna ríkisins fer að lögum. |
73 | Forseti Íslands rýfur Alþingi að ályktun þess. |
74 | Alþingi kýs ríkisendurskoðanda til fimm ára. |
74 | Hann skal vera sjálfstæður í störfum sínum. |
75 | Alþingi kýs umboðsmann Alþingis til fimm ára. |
75 | Hann skal vera sjálfstæður í störfum sínum. |
75 | Hann gætir að rétti borgaranna og hefur eftirlit með stjórnsýslu ríkis og sveitarfélaga. |
75 | Hann gætir þess að jafnræði sé í heiðri haft í stjórnsýslunni og að hún fari að öðru leyti fram í samræmi við lög og vandaða stjórnsýsluhætti. |
75 | Ákveði ráðherra eða annað stjórnvald að hlíta ekki sérstökum tilmælum umboðsmanns skal tilkynna forseta Alþingis um ákvörðunina. |
75 | Um starfsemi umboðsmanns og hlutverk hans skal nánar mælt fyrir í lögum, þar á meðal um þingmeðferð fyrrgreindrar tilkynningar ráðherra eða annars stjórnvalds. |
78 | Kjósendur skulu raða frambjóðendum, einum eða fleirum að eigin vali, í forgangsröð. |
79 | Forseti skal ekki sitja lengur en þrjú kjörtímabil. |
81 | Sama gildir um störf í þágu einkafyrirtækja og opinberra stofnana þótt ólaunuð séu. |
85 | Ráðherra getur hann þó ekki leyst undan refsingu, sem dómstólar hafa dæmt vegna ráðherraábyrgðar, nema með samþykki Alþingis. |
86 | Ráðherrar eru æðstu handhafar framkvæmdarvalds hver á sínu sviði. |
86 | Þeir bera hver fyrir sig ábyrgð á málefnum ráðuneyta og stjórnsýslu sem undir þá heyrir. |
86 | Geti ráðherra ekki fjallað um mál vegna vanhæfis, fjarveru eða annarra ástæðna felur forsætisráðherra það öðrum ráðherra. |
86 | Enginn getur gegnt sama ráðherraembætti lengur en átta ár. |
87 | Ráðherrar sitja í ríkisstjórn. |
87 | Forsætisráðherra boðar til ríkisstjórnarfunda, stýrir þeim og hefur yfirumsjón með störfum ráðherra. |
87 | Ríkisstjórn tekur ákvarðanir sameiginlega um mikilvæg eða stefnumarkandi málefni samkvæmt nánari ákvæðum í lögum. |
87 | Meirihluti ráðherra þarf að vera á fundi þegar slíkar ákvarðanir eru teknar. |
88 | Ráðherra er óheimilt að hafa með höndum önnur launuð störf á meðan hann gegnir embætti. |
88 | Sama gildir um störf í þágu einkafyrirtækja og opinberra stofnana þótt ólaunuð séu. |
88 | Í lögum skal kveðið á um skyldu ráðherra til að veita upplýsingar um fjárhagslega hagsmuni sína. |
89 | Ráðherrar hafa ekki atkvæðisrétt á Alþingi. |
89 | Sé alþingismaður skipaður ráðherra víkur hann úr þingsæti á meðan hann gegnir embættinu og tekur varamaður þá sæti hans. |
90 | Alþingi kýs forsætisráðherra. |
90 | Eftir að hafa ráðfært sig við þingflokka og þingmenn gerir forseti Íslands tillögu til þingsins um forsætisráðherra. |
90 | Er hann rétt kjörinn ef meirihluti þingmanna samþykkir tillöguna. |
90 | Að öðrum kosti gerir forseti Íslands nýja tillögu með sama hætti. |
90 | Verði sú tillaga ekki samþykkt fer fram kosning í þinginu milli þeirra sem fram eru boðnir af þingmönnum, þingflokkum eða forseta Íslands. |
90 | Sá er flest atkvæði hlýtur er rétt kjörinn forsætisráðherra. |
90 | Hafi forsætisráðherra ekki verið kjörinn innan tíu vikna skal Alþingi rofið og boðað til nýrra kosninga. |
90 | Forseti veitir forsætisráðherra lausn frá embætti eftir alþingiskosningar, ef vantraust er samþykkt á hann á Alþingi, eða ef ráðherrann óskar þess. |
90 | Forsætisráðherra skipar aðra ráðherra og veitir þeim lausn. |
90 | Ráðherrar undirrita eiðstaf að stjórnarskránni þegar þeir taka við embætti. |
91 | Leggja má fram á Alþingi tillögu um vantraust á ráðherra. |
91 | Í tillögu um vantraust á forsætisráðherra skal felast tillaga um eftirmann hans. |
91 | Ráðherra er veitt lausn úr embætti ef meirihluti þingmanna samþykkir tillögu um vantraust á hann. |
91 | Ríkisstjórn er veitt lausn ef meirihluti þingmanna samþykkir tillögu um vantraust á forsætisráðherra. |
92 | Eftir að forsætisráðherra hefur verið veitt lausn ásamt ríkisstjórn sinni situr hún áfram sem starfsstjórn uns ný ríkisstjórn er skipuð. |
92 | Sama gildir ef þing er rofið. |
92 | Ráðherrar í starfsstjórn taka aðeins þær ákvarðanir sem nauðsynlegar eru til rækslu starfa þeirra. |
93 | Ráðherra er skylt að veita Alþingi eða þingnefnd allar upplýsingar, skjöl og skýrslur um málefni sem undir hann heyra, nema leynt skuli fara samkvæmt lögum. |
93 | Upplýsingar sem ráðherra veitir Alþingi, nefndum þess og þingmönnum skulu vera réttar, viðeigandi og fullnægjandi. |
94 | Árlega leggur ríkisstjórn fyrir Alþingi skýrslu um störf sín og framkvæmd ályktana þingsins. |
94 | Ráðherra getur gert grein fyrir málefni sem undir hann heyrir með skýrslu til Alþingis. |
95 | Bóki ráðherra andstöðu við ákvörðun ríkisstjórnar ber hann þó ekki ábyrgð á henni. |
95 | Stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd Alþingis ákveður, að undangenginni könnun, hvort hefja skuli rannsókn á meintum embættisbrotum ráðherra. |
95 | Nefndin skipar saksóknara sem annast rannsóknina. |
95 | Hann metur hvort niðurstaða rannsóknarinnar sé nægileg eða líkleg til sakfellingar og gefur þá út ákæru og sækir málið fyrir dómstólum. |
95 | Nánar skal kveðið á um rannsókn og meðferð slíkra mála í lögum. |
96 | Hæfni og málefnaleg sjónarmið skulu ráða við skipun í embætti. |
96 | Þegar ráðherra skipar í embætti dómara og ríkissaksóknara skal skipun borin undir forseta Íslands til staðfestingar. |
96 | Synji forseti skipun staðfestingar þarf Alþingi að samþykkja skipunina með 2/3 hlutum atkvæða til að hún taki gildi. |
96 | Ráðherra skipar í önnur æðstu embætti, eins og þau eru skilgreind í lögum, að fenginni tillögu sjálfstæðrar nefndar. |
96 | Velji ráðherra ekki í slíkt embætti einn þeirra sem nefndin telur hæfasta er skipun háð samþykki Alþingis með 2/3 hlutum atkvæða. |
96 | Forseti Íslands skipar formann nefndarinnar. |
96 | Um nánari skipan hennar og störf skal mælt fyrir í lögum. |
97 | Í lögum má kveða á um tilteknar stofnanir ríkisins, sem gegna mikilvægu eftirliti eða afla upplýsinga sem nauðsynlegar eru í lýðræðisþjóðfélagi, njóti sérstaks sjálfstæðis. |
97 | Starfsemi slíkra stofnana verður ekki lögð niður, henni breytt að verulegu leyti eða fengin öðrum stofnunum, nema með lögum sem samþykkt eru með 2/3 hlutum atkvæða á Alþingi. |
99 | Sjálfstæði dómstóla skal tryggt með lögum. |
100 | Dómstólar skera endanlega úr um réttindi og skyldur að einkarétti, svo og sök um refsiverða háttsemi og ákveða viðurlög við henni. |
100 | Dómstólar skera úr um hvort lög samrýmist stjórnarskrá. |
101 | Hæstiréttur Íslands er æðsti dómstóll ríkisins og hefur hann endanlegt vald til að leysa úr öllum málum sem lögð eru fyrir dómstóla. |
101 | Þó má ákveða með lögum að sérstakur dómstóll leysi endanlega úr ágreiningi um kjarasamninga og lögmæti vinnustöðvana, þó þannig að ákvörðunum hans um refsingu verði skotið til annarra dómstóla. |
102 | Dómarar eru þeir sem skipaðir hafa verið ótímabundið í embætti dómara eða settir til að gegna því um tiltekinn tíma. |
102 | Til dómstarfa geta dómstólar ráðið eða kvatt aðra eftir því sem mælt er fyrir í lögum. |
104 | Skipan ákæruvaldsins skal ákveðin með lögum. |
104 | Ríkissaksóknari er æðsti handhafi ákæruvaldsins. |
104 | Hann skal í embættisverkum sínum fara einungis eftir lögum. |
104 | Ráðherra skipar ríkissaksóknara og veitir honum lausn. |
104 | Ríkissaksóknari er sjálfstæður í störfum sínum og nýtur sömu verndar í starfi og dómarar. |
105 | Sveitarfélög skulu hafa nægilega burði og tekjur til að sinna lögbundnum verkefnum. |
106 | Á hendi sveitarfélaga, eða samtaka í umboði þeirra, eru þeir þættir opinberrar þjónustu sem best þykir fyrir komið í héraði svo sem nánar skal kveðið á um í lögum. |
107 | Sveitarfélögum er stjórnað af sveitarstjórnum sem starfa í umboði íbúa og eru kjörnar í almennum, leynilegum kosningum. |
107 | Rétti íbúa sveitarfélags til þess að óska eftir atkvæðagreiðslu um málefni þess skal skipað með lögum. |
108 | Samráð skal haft við sveitarstjórnir og samtök þeirra við undirbúning lagasetningar sem varðar málefni sveitarfélaga. |
109 | Utanríkisstefna og almennt fyrirsvar ríkisins á því sviði er á hendi ráðherra í umboði og undir eftirliti Alþingis. |
109 | Ráðherrum er skylt að veita utanríkismálanefnd Alþingis upplýsingar um utanríkis- og varnarmál. |
109 | Ráðherra skal hafa samráð við nefndina áður en ákvörðun er tekin um mikilvæg utanríkismál. |
109 | Ákvörðun um stuðning við aðgerðir sem fela í sér beitingu vopnavalds, aðrar en þær sem Ísland er skuldbundið af samkvæmt þjóðarétti, skal háð samþykki Alþingis. |
110 | Ráðherra gerir þjóðréttarsamninga fyrir hönd Íslands. |
111 | Heimilt er að gera þjóðréttarsamninga sem fela í sér framsal ríkisvalds til alþjóðlegra stofnana sem Ísland á aðild að í þágu friðar og efnahagssamvinnu. |
111 | Framsal ríkisvalds skal ávallt vera afturkræft. |
111 | Með lögum skal afmarka nánar í hverju framsal ríkisvalds samkvæmt þjóðréttarsamningi felst. |
111 | Samþykki Alþingi fullgildingu samnings sem felur í sér framsal ríkisvalds skal ákvörðunin borin undir þjóðaratkvæði til samþykktar eða synjunar. |
111 | Niðurstaða slíkrar þjóðaratkvæðagreiðslu er bindandi. |
112 | Öllum handhöfum ríkisvalds ber að virða mannréttindareglur sem bindandi eru fyrir ríkið að þjóðarétti og tryggja framkvæmd þeirra og virkni eftir því sem samræmist hlutverki þeirra að lögum og valdmörkum. |
112 | Alþingi er heimilt að lögfesta alþjóðlega mannréttindasáttmála og umhverfissamninga og ganga þeir þá framar almennum lögum. |
113 | Þegar Alþingi hefur samþykkt frumvarp til breytingar á stjórnarskrá skal það borið undir atkvæði allra kosningabærra manna í landinu til samþykktar eða synjunar. |
113 | Atkvæðagreiðslan skal fara fram í fyrsta lagi einum mánuði og í síðasta lagi þremur mánuðum eftir samþykkt frumvarpsins á Alþingi. |
113 | Hafi 5/6 hlutar þingmanna samþykkt frumvarpið getur Alþingi þó ákveðið að fella þjóðaratkvæðagreiðsluna niður og öðlast þá frumvarpið gildi engu að síður. |
Um þetta á umræðan að snúast. Þarna eru ýmsar greinar líka eins og Ráðherra gerir þjóðréttarsamninga fyrir hönd Íslands í stað forseta áður. Ég hefði líklega átt að flokka þær greinar saman (sem fjölgar þá þeim greinum núverandi stjórnarskrár sem er að finna í frumvarpi stjórnlagaráðs) en þegar hér er komið við sögu læt ég það vera í bili.
Ef þú nærð að lesa þetta þá hrósa ég þér kæri lesandi og vona að þessi gögn geti hjálpað þér í umræðunni um stjórnarskrárbreytingar. Takið umræðuna og ég skora á hvern sem er að gagnrýna og rökstyðja hvers vegna hver setning í upptalningunni hér að ofan ætti ekki að bætast við Stjórnarskrá Íslands."
Stjórnlagaráð dregur tennurnar úr skolti Þorstein Pálssonar og annarra fullveldissala með því að banna að taka upp herskyldu á Íslandi. Það þýðir að umsóknina um Evrópusambandsaðild verður að skilyrða gagnvart fyrirhuguðum Evrópuher sem þetta lið ætlaði að smeygja um háls þjóðarinnar.Þessu ákvæði verður það að breyta sem fyrst ef það vill leggjst svo marflatt fyrir Brusselveldinu héreftir sem hingað til.
Björn Leví hefur unnið þarft verk með þessari athugun og samanburði efnisatriða.
Eftirleikurinn er auðveldari aldrei þessu vant.
23.7.2021 | 10:43
Enn er kveðið úr haugnum
og sagt vera af sjónarhóli víðsýninnar.
Þorsteinn Pálsson reynir að vanda að klæða ESB í gervi víðsýni og frjálslyndi í málgagni þess Fréttablaðinu þann 21. júlí s.l.
"Á sama tíma og ríkisstjórn Íslands lýsir þessum þröngu og afturhaldssömu viðhorfum keppast flestar ríkisstjórnir á Vesturlöndum við að lýsa því yfir að aukin alþjóðleg samvinna sé besta viðspyrnan fyrir atvinnulíf landanna til að vaxa út úr kreppunni. Stjórnlagafræðingar hafa litið svo á að óheimilt sé að deila valdi með öðrum þjóðum af því að það er ekki berum orðum leyft í stjórnarskrá. Þeir segja þó að í takmörkuðum mæli sé það í lagi. Þannig höfum við framselt vald til öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna til að taka bindandi ákvarðanir fyrir Ísland."
Þorsteinn reynir að kenna ESB til víðsýni og alþjóðasamstarfs á borð við S.þ. Algerleg fáránlegur samanburður að bera saman þröngt hagsmunabandalag fárra ríkja við alþjóðasamstarf um heimsmál svo gersamlega máttlaust bandalag sem ESB er til annars en að ræða prósentur.
"...Skemmst er frá því að segja að Sjálfstæðisflokkurinn kom í veg fyrir að forsætisráðherra fengi að efna þessi áform. Ísland eitt Norðurlanda Málið snerist ekki um inngöngu í Evrópusambandið."
Þorsteinn reynir að nugga Sjálfstæðisflokknum upp úr að vera á móti breytingum á stjórnarskrá.
Hvernig geta menn krafist breytinga á stjórnarskrá þegar engin brúkleg tillaga liggur fyrir? Tillaga Þorvaldar Gylfasonar og ámóta flautþyrla úr Stjórnlaganefnd getur hvergi talist nothæft plagg ,slík hundrað blaðsíðna hrákasmíði um aukatriði sem það er og því algerlega ónothæft sem umræðugrunnur að alvöru stjórnarskrá.
" ...Sniðganga Á sínum tíma stóðu harðar deilur um það hvort EES-samningurinn stæðist stjórnarskrá....Enginn samningur hefur aukið athafnafrelsi fyrirtækja og einstaklinga í jafn ríkum mæli eins og EES-samningurinn. Það á líka við um menntir, vísindi og skapandi greinar. Þetta víðtæka athafnafrelsi á svo mörgum sviðum er ein helsta undirstaða verðmætasköpunar og velferðar í samfélaginu. Með samningum af þessu tagi eru kjörnir fulltrúar að nýta fullveldið til þess að tryggja landsmönnum, einstaklingum, félögum þeirra og fyrirtækjum meira athafnafrelsi inn á stærra markaðs- og menningarsvæði en lögsaga okkar nær til. Það er verið að færa út kvíar fullveldisins í þágu fólksins."
Hér birtist hið blinda trúboð á allt sem viðkemur ESB og ESB.
Þorsteinn Pálsson var í hópi þeirra stjórnmálamanna landsins sem harðast gengu fram í að binda það í reglugerðir og bönn.
Linun varð óhjákvæmileg með upptöku EES sem varð því nokkur frelsun frá hans eigin afturhaldi sem var lengi búið að þjaka þjóðina.
"..Miðflokkurinn virðist líta svo á að Ísland eigi að draga sig út úr fjölþjóðasamstarfi, sem ekki samrýmist þrengstu túlkun á óbreyttri stjórnarskrá. Innan Sjálfstæðisflokksins hefur þessum sjónarmiðum vaxið ásmegin og þau fengið aukið vægi á framboðslistum..."
Hver tillaga um endurskoðun á EES er túlkuð sem óþjóðhollusta. Engin gagnrýni er leyfð. Sjálfstæðisflokkurinn skal rægður við hvert fótmál.
Svo kemur trúarjátningin sjálf:
"... Full aðild að Evrópusambandinu myndi svo þýða meira athafnafrelsi og öflugri viðspyrnu í verðmætasköpun, menningu og listum. Til dæmis opnuðust tækifæri til frekari vinnslu sjávarafurða. Slík skref til ríkara athafnafrelsis einstaklinga verða þó ekki að veruleika nema þjóðin vilji það sjálf og taki um það ákvörðun í þjóðaratkvæðagreiðslu...."
Tveggja stoða kerfið hefur ekki einu sinni tryggt Íslendingum fullt tollafrelsi fyrir sjávarafurðir til jafns við Norðmenn. Við vitum hinsvegar að það þýðir ekkert að kvarta.
Þorsteinn er auðvitað fúll yfir að vera áhrifalaus að telja í stjórnmálum fyrir utan þessar trúboðsritgerðir í málgagninu og klykkir því út á hefðbundinn hátt:
"Afstaða ríkisstjórnarinnar er að hvorki megi eyða óvissu um ríkjandi samning um aðild að innri markaði Evrópusambandsins né að leyfa þjóðinni sjálfri að ákveða hvort hún vill ganga skrefi lengra í að auka athafnafrelsi borgaranna.
Aðeins breyttur þingmeirihluti getur breytt þessu. "
Sem betur fer breytast skoðanir þjóðarinnar á inngöngu í þetta tollabandalag 27 ríkja gegn hinum hundrað ríkjum heimsins eða svo, upptöku EVRU og herskyldu í Evrópuhernum lítið þótt draugsröddin drynji reglulega úr haugnum.
Stjórnmál og samfélag | Breytt s.d. kl. 10:50 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (1)
22.7.2021 | 18:18
Er hægt að geyma fisk í sjónum?
og veiða hann þegar hann hefur stækkað?
Íslendingar hafa lifað eftir þessu sem staðreynd allt frá upphafi kvótakerfisins í nær 4 áratugi.
Þetta hefur okkur verið sagt að sé vísindaleg aðferð sem skili aukinni arðsemi fiskveiðiauðlindarinnar.
En hefur þetta reynst rétt?
Útkomna þorskveiða á þessu tímabili bendir ekki til þessa. Þvert á móti virðist þorskveiði hafa minnkað og fiskur smættast.
Jón Kristjánsson hefur lengi haldið því fram að þessi stefna, sem Hafró stjórnar, sé röng. Hann hefur um árabil rannsakað stofnstærðir silungs í ám og vötnum. Niðurstaða hans er sú að stór hrygningarstofn sé ekki endilega ávísun á mikið magn af fiski. Fiskurinn aféti og undanéti sig og einstaklingar nái ekki þroska.
Jón skrifar í Bændablaðið svofellda grein um þetta grundvallarmál í Bændablaðið 8.júlí 2021:
"Nýlega ráðlagði Hafró 13% lækkun þorskkvótans en að þeirra mati hefur þorskstofninn minnkað um 22% ára, ekki verði veitt meira en 222.373 tonn af þorski á fiskveiðiárinu 2021/2022. Sögðu að stofninn hefði verið vanmetinn undanfarin ár og nú þyrfti að bregðast við því. Stofnunin sagði að ef sveiflujöfnun í aflareglu hefði ekki komið til hefði ráðgjöfin lækkað um 27%. Það er því útlit fyrir meiri lækkun næsta ár. Árátta Hafró að vera sífellt að endurmeta stofninn aftur í tímann er stórfurðuleg. Skil ekki að þetta skuli leyfilegt. Þessu má líkja við að birgðastjóri í vöruskemmu uppgötvi að birgðirnar hafa minnkað síðan í fyrra. Þá heldur hann því fram að hann hafi vanmetið þær árið áður þegar raunin var einfaldlega sú að það hafði verið brotist inn og stolið úr skemmunni.
Þrátt fyrir mikla gagnrýni á undanförnum árum tekur Hafró ekki tillit til vistfræðilegra breytinga eins og breytilegs fæðuframboðs, brotthvarfs makríls, mismunandi stærðar loðnustofns, afráns, sjálfáts og fleiri þátta, sem hafa áhrif á stofnþróun þorsks og annarra botnfiska, hvað þá að þeir taki tillit til aflabragða sem núna eru með eindæmum góð.
Þeir halda sig við reikniformúlur og nærri hálfrar aldar hugmyndafræði sem hafa valdið því að þorskafli er varla hálfdrættingur þess sem hann var áður en þeir tóku upp vísindalega stjórnun fiskveiðanna.
Ráðherra samþykkti nýlega þessar tillögur Hafró og rök hans vöktu mér óhug vegna þess að nú er svo komið að ráðherrann segist ekki geta farið á svig við Hafró vegna vottana frá erlendum aðilum sem hafa miklar þýðingar fyrir íslenskan sjávarútveg. Með öðrum orðum, þá ráðum við Íslendingar ekki lengur hvernig við nýtum okkar eigin fiskimið. Orðrétt var haft eftir ráðherranum: ...að það séu vonbrigði að þurfa að grípa til skerðinga, [...] en ástæðan er meðal annars sú að tveir árgangur innan viðmiðunarstofnsins eru litlir. Við þær aðstæður kemur hins vegar ekki til greina að falla í þá freistni að láta skammtímasjónarmið ráða för og fara gegn hinni vísindalegu ráðgjöf með tilheyrandi óvissu um meðal annars vottanir sem hafa mikla þýðingu fyrir íslenskan sjávarútveg.
Ég hef gagnrýnt aðferðir Hafró í gegn um árin og að þessu tilefni endurbirti ég hér 13 ára grein (Brimfaxi janúar 2008) þar sem farið er yfir árangur af fiskveiðistefnunni og kennisetningarnar að baki henni. Ekkert hefur breyst, stjórnmálamenn hlýða og fréttamenn eru hættir að spyrja spurninga.
Hernaðurinn gegn sjávarútveginum
Aðförin að sjávarútveginum heldur áfram, því enn berast neikvæðar niðurstöður frá Hafró um þorskstofninn. Niðurstöður haustralls voru kynntar í byrjun desember og reyndist vísitalan hafa minnkað um 20% frá í fyrra. Þetta er svipað og við bjuggumst við, sögðu snillingarnir. Ekki hafa verið veidd nema tæp 200 þús tonn, svo vöxtur í stofninum er enginn. Hann nær ekki að framleiða nóg til að standa undir veiðinni við þessa litlu sókn, hvað þá að vaxa.
Ein skýringin er sú makalausa setning að nú eru lélegir árgangar að bætast í veiðistofninn! En hvað með hina árgangana sem voru þar í fyrra? Maður skyldi halda að þó lítið bættist við eitthvað ætti það samt að stækka.Vöxtur þess sem var til áður en lélegu árgangarnir bættust við er því minni en enginn. Svona röksemdir eru endaleysa.
Furðulegast af öllu er að ráðamenn skulu leyfa Hafró að halda þessari niðurrifsstarfssemi áfram endalaust. Nú sitja í ríkisstjórn 2 ráðherrar sem áður hafa lýst mikilli vantrú á ráðgjöf Hafró, en þeir hafa nú snúist um 180 gráður og beygja sig í duftið. Annar er ráðherra sjávarútvegs en hinn ráðherra byggðamála.
Þetta vekur upp spurningu um hvað valdi þessari hlýðni við "vísindin" og hver RAUNVERULEGA stjórni þessu. Það er ekki aðeins verið að valda tjóni á Íslandi heldur riðar sjávarútvegur til falls víðast í hinum vestræna heimi. það er verið að búa til hungursneyð með því að banna mönnum að sækja sjó.
Sagan
Það er búið að gera tilraun til að byggja upp eða stækka þorskstofninn með því að draga úr veiðum.
Tilraunin hefur staðið í 30 ár. Árangurinn er að afli á næsta fiskveiðiári verður aðeins fjórðungur af því sem hann var þegar tilraunin hófst. Í byrjun var lofað skjótum árangri, 400 - 500 þús tonna jafnstöðuafla úr stofninum.
Í stórum dráttum var farið eftir ráðgjöfinni, möskvi var stækkaður og það leiddi til mjög minnkaðs veiðiálags á smáfisk, sem var ætlunin. Sérstakar aðgerðir til verndar smáfiski, sem unnt var að fara í þegar Bretar yfirgáfu miðin 1976, reyndust mjög vel. Þannig var veiðistofn í byrjun tilraunar miðaður við 3 ára fisk og eldri en þegar frá leið breyttist þetta í að vera 4 ára og eldri. Þarna tókst vel til, afli fór vaxandi. Þrátt fyrir s.k. skrapdagakerfi sem tekið var upp til að hemja af þorskaflann, fór hann í 465 þús. tonn 1981.En galli varð á gjöf Njarðar því fljótlega dró úr vexti og afli féll um tæp 200 þús. tonn milli áranna 1981 og 1983.
Þegar þarna var komið hefðu menn átt að sjá að tilraunin hafði misheppnast og hugsa sinn gang. Mikil gagnrýni á þessum tíma fólst í að í stað þess að skera niður, ætti að auka veiðarnar til að koma á jafnvægi í fæðubúskapnum.
En sérfræðingarnir voru staðfastir, niður skyldi skera og ráðherrann stóð með þeim. Kvótakerfið sett á svo unnt væri að takmarka enn betur aflann því menn skýrðu aflabrestinn með ofveiði. Fyrstu árin var farið nokkuð fram úr ráðgjöf og afli fór aftur vaxandi, stofninn hafði minnkað og fæða aukist. Tveir mjög stórir árgangar fæddust upp úr þessu stofnhruni, árgangarnir 1983 og 84, tveir stærstu samliggjandi árgangar sem fram hafa komið í sögunni.
Merkilegt nokk fóru tillögur Hafró hækkandi þrátt fyrir að farið væri fram úr ráðgjöf á hverju ári. Árið 1987 var séð hvert stefndi. Flóar og firðir fyrir Norðurlandi fylltust af horuðum svöngum smáþorski sem m.a. hreinsaði rækjuna úr Skagafirði, Öxarfirði og Húnaflóa á einum vetri. Silunganet sem lögð voru í Fljótavík fylltust af þorski en enginn veiddist silungurinn. Horaður smáþorskur sem minnti helst á skiptilykla, var uppistaðan í togaraaflanum við Vestfirði, þrátt fyrir stækkaðan möskva í trolli.
Þessir árgangar, 83- og 84- entust illa í afla, komu ekki fram sem stórfiskur m.v. hve þeir mældust stórir sem ungviði. Skýring Hafró var að þeir hefðu verið veiddir gegndarlaust, stútað með ofveiði. Miklu sennilegri skýring er að þeir hafi drepist úr hungri. Sem dæmi um magnið má nefna að árgangur 1983 mældist 6 sinnum stærri en meðaltal árganga 19862003 sem 2 ára fiskur. Saman mældust 83- og 84- árgangarnir, þegar þeir voru 2 ára svipað stórir og þeir 11 árgangar samanlagðir sem eftir komu! (tafla 3.1.11. í Ástandsskýrslu 2007). Summan af þeim 3 ára var stærri en summa næstu sex árganga þar á eftir. En þeir hurfu út í myrkrið, brunnu upp í hungri sem stafaði af vanveiði.
Kenningarnar
Hafró hefur komið sér upp nokkrum kennisetningum fram og heldur í þær dauðahaldi. Þegar að er gáð standast þær hvorki nánari skoðun né heldur reynslu. Segja má að hugmyndafræði Hafró brjóti í bága við náttúrulögmál, almenna vistfræði og reynslu.
Skoðum kennisetningar þeirra nánar:
1. Hrygningarstofninn þarf að vera stór til þess að hann gefi af sér góða nýliðun
Sé stærð hrygningarstofns og nýliðun þorskstofnsins er sett upp í tímaröð kemur annað í ljós.
Þegar hrygningarstofninn vex þá minnkar nýliðun. Þegar hrygningarstofn fer minnkandi þá vex nýliðun.
Þetta er í hróplegu ósamræmi við það sem Hafró heldur fram. Þetta öfuga samband má skýra þannig að þegar hrygningarstofn er stór, er heildarstofn einnig stór og hvorki þörf, pláss né matur fyrir ungviði. Það hefur takmarkaða möguleika til uppvaxtar og er oft étið af stærri fiski. Þetta er hin sjálfvirka stjórnun stofnsins á sjálfum sér.
2. Mikilvægt er að friða smáfisk svo hann nái að stækka og fleiri verði stórir
Reynslan hefur leitt í ljós að þetta hefur ekki gengið eftir.
Friðun smáfisks veldur auknu beitarálagi á fæðudýr, þau eru étin upp áður en þau ná að gagnast stærri fiski. Stærri fiskur þarf því að velja um að svelta eða éta undan sér. Hvort tveggja virðist gerast. Árið 1998 var ástandið svona, horaður fiskur með lítið annað en eigin ungviði í maga. Enda minnkaði stofninn þá snögglega, þvert á væntingar því á þessum tíma taldi Hafró að uppbyggingin væri að skila sér og bætti í kvótana. Eftir að stofninn minnkaði var þetta skýrt með ofmati í fyrri mælingum. Einkennilegt hjá heimsliði í ralli eins og þeir mátu sjálfa sig á þeim tíma.
Mikið var veitt hér af smáþorski allt fram að því að útlendingar fóru af miðunum og unnt var fara að stjórna veiðunum. Dæmi um þetta er veiði Breta á sjöunda áratugnum en þá voru rúm 50% afla þeirra að fjölda til við eða undir núverandi viðmiðunarmörkum.
3. Fiskurinn þarf að fá frið til að hrygna
Stuðlað er að þessu með s.k. hrygningarstoppi, þ.e að veiða ekki á hrygningarslóð um hrygningartímann og til öryggis kringum allt land í einhverjar vikur.
Til er að svara að fiskur hrygnir hvort sem hann fær frið eða ekki. Fiskur í slíkum hugleiðingum er yfirleitt ekki að hugsa um hvað gerist í kringum hann. Þeir sem hafa fengist við lax- eða silungsveiðar þekkja slíkt vel. Tíðkast hefur frá alda öðli að herja á hrygnandi fisk, m.a. vegna þess hve auðvelt er að ná honum þegar hann safnast saman til hrygningar og er lítt var um sig. Áður fyrr var djöflast á hrygningarfiski án þess að það hefði nokkur áhrif en nú er floti netabáta sem áður stunduðu þessar veiðar að nær engu orðinn.
Áður fyrr var á vertíðinni einni veitt tvöfalt það magn sem nú er leyfilegt að veiða allt árið. Ekki er að sjá að þessi aðgerð hafi nokkru skilað. Því meiri friðun, þeim mun lélegri árgangar, það er reglan. (þetta má auðveldlega skýra, þegar stofninn er stór er ekki þörf á ungviði.)
4. Með því að veiða minna mun stofninn stækka
Reiknimeistararnir á Hafró trúa því að veiðar séu sá þáttur sem mest áhrif hefur á stofninn, hann stækki og minnki í hlutfalli við það sem úr honum er veitt.
Til þess að þjóna þessu hafa þeir búið til lögmál sem er að gera alla áhrifaþætti að fasta, setja náttúruleg afföll 20% á ári. Svo er leitast við að mæla afföllin og allt sem er umfram 20% er skrifað á veiðar. Þetta heitir nú á mannamáli að stinga höfðinu í sandinn og þykir ekki gæfulegt.Sannleikurinn er sá að náttúruleg afföll eru mun meiri en veiðarnar, enda sýna rannsóknir á hrefnu að hún étur tvöfalt meira úr þorskstofninum en Hafró gefur sér sem öll náttúruleg afföll. Þeir sögðu sjálfir frá útreikningum á áti hrefnunnar en settu það ekki í samhengi.
Merkilegt.
Þrátt fyrir svona upplýsingar um þversagnir í vísindum, ásamt þeirri bláköldu staðreynd að þorskafli hafi minnkað um 2/3 á tímabili tilraunarinnar gerist ekkert.Stjórnmálamenn virðast alveg hafa tapað glórunni því þeir mæla með auknum fjárveitingum til Hafró. Þarna liggur e.t.v. hundurinn grafinn; allt í fári, meiri rannsóknir, meiri peninga.
Stofnanir þurfa nefnilega að viðhalda sjálfum sér. Fróðlegt verður að fylgjast með framhaldinu, því líklegt er að mikil fiskgengd verði á vertíð í vetur en engir mega veiða.
Jón Kristjánsson fiskifræðingur"
Á kenningar Jóns hefur ekki verið hlustað enda ganga þær þvert á kenningar Hafró um að stór hrygningarstofn sé ávísun á stóran stofn fiska. Jón segir að þessu sé öfugt farið og niðurstaðan um minnkun þorskstofnsins um 2/3 á tímabili kvótakerfisins viðist benda frekar í þá átt frekar en aðra.
Í gegnum aldir hefur veiðum verið stýrt með sókn. Menn róa meðan það gefur afla en draga síðan úr sókninni ef ekkert veiðist. Þá nær stofninn sér og afli glæðist á ný.
Leikmanni finnst að tímabært sé að þeirri spurningu sé svarað hvort og hversvegna óbreytt aflamagnsstýring skuli viðhöfð eða hvort megi gera tilraun um kenningar Jóns Kristjánssonar.Hver væri áhættan við þær aðstæður sem ríkja á miðunum þó að til dæmis strandveiðar yrðu auknar tímabundið og varlega að öllu farið?
Er hugsanlega þrýstingur frá og ánægja með eigendum stærstu kvótanna að ekki skuli veitt meira en gert er til þess að halda uppi verði á kvótanum? Hagsmunir fjármálakerfisiins. vegi þarna inn í?.
Albert Einstein sagði að aðeins óskynsamur maður gerði sömu tilraunina tvisvar og byggist við annari niðurstöðu.Niðurstaða fjögurra áratuga tilraunar um að geyma fisk í sjónum til að leyfa honum að stækka áður en hann er veiddur hefur ekki skilað árangri.
Það er greinilega ekki hægt.
Stjórnmál og samfélag | Breytt s.d. kl. 22:02 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (3)
22.7.2021 | 08:29
Er París einnar messu virði?
og Vestmannaeyjafyllerí?
Eigum við bara að snúa klukkunni til baka og gefa skít í Kínaveiruna?
Er hún bara ekki komin til að vera til að stöðva mannfjölgunina sem er komin í ógöngur? Verður maðurinn ekki að fara að hugsa sitt ráð í víðari skilningi?
Er París einnar messu virði spurði Hinrik prins á sínum tíma?
21.7.2021 | 11:25
Erum við að tapa?
í stríðinu við veiruna?
Í breska þinginu rífast þeir hástöfum núna um þetta. Það virðist vera að aflétting sóttvarna þýði aukna útbreiðslu. En sóttvarnir virðast gera lítið annað en að fresta smitum. Og svo bætast hælisleitendavandamálin ofan á.
Er ekki einboðið að aflétting sóttvarna þýðir fleiri smit og veikindi. Við erum ekki að ráða við að stöðva faraldurinn. Við þurfum 3. sprautuna hvað sem hræðsluprédikararnir segja.
Erum við að tapa?
21.7.2021 | 10:54
Hvað virkar best í pólitík?
hundleiðinleg alvara Helgu Völu eða grein Óla Björns á miðopnu Mogga í dag svo maður beri eitthvað saman?
Grein Óla Björns endar svona:
"...Þannig birtist Stalín ljóslifandi í draumi Pútíns. Ég get gefið þér tvö ráð, segir Stalín. Í fyrsta lagi skaltu koma öllum andstæðingum þínum fyrir kattarnef og í öðru lagi mála Kreml blátt. Af hverju blátt? spyr Pútín hissa. Ég vissi það. Þú hefur ekkert við fyrra ráðið að athuga, segir Stalín.
Í sovéskum ádeilusögum eru margar tilvísanir í hungursneyðir, Gúlag og hreinsanir.
Hver er munurinn á Indlandi og Sovétríkjunum? Á Indlandi sveltur einn maður fyrir þjóðina. Í Sovétríkjunum sveltur þjóðin fyrir einn mann.
(Gandhi fór í hungurverkfall árið 1932 til að berjast fyrir sjálfstæði Indlands, en á sama tíma herjaði hungursneyð í Sovétríkjum Stalíns sem talið er að hafi kostnað 6-8 milljónir manna lífið). Líkt og í öðrum ríkjum kommúnista er fjöldi sagna frá Póllandi um skort og biðraðir. Þannig voru a.m.k. fimm kílómetrar á milli matvörubúða til að biðraðir kæmust fyrir.
Eitt sinn var Jaruselski (síðasti leiðtogi alræðisstjórnar kommúnista í Póllandi) á ferð um Varsjá í limmósínu þegar hann sér langa biðröð fyrir framan matvörubúð. Hann skipar bílstjóranum að stoppa, skrúfar niður rúðuna og spyr hversu lengi fólkið hafi beðið í röðinni. Sex klukkutíma, er kallað til baka. Það er hræðilegt, segir kommúnistaleiðtoginn, ég verð að gera eitthvað í þessu. Klukkutíma síðar kemur stór vörubíll að búðinni með þrjú hundruð stóla fyrir fólkið. Maður kemur inn í búð í Moskvu og spyr hvort ekki sé til nautakjöt. Afgreiðslumaðurinn hristir hausinn. Nei, hér eigum við engan fisk. Búðin sem á ekkert kjöt er hins vegar hér beint á móti.
Ég vil leggja inn pöntun fyrir nýjum bíl, segir vongóður kaupandi í Moskvu. Hvað þarf ég að bíða lengi? Tíu ár, segir sölumaðurinn og bætir við brosandi, upp á dag. Er það fyrir eða eftir hádegi? spyr kaupandinn. Hvaða máli skiptir það, spyr sölumaðurinn. Jú, ég á von á píparanum fyrir hádegi.
Í Austur-Þýskalandi var hæðst að Walter Ulbricht leiðtoga kommúnista fyrir undirlægjuhátt við Kreml. Á sólríkum degi gekk Ulbricht út af skrifstofu sinni og spennti upp regnhlífina á móti sólinni. Þú þarf ekki regnhlíf núna, sólin skín og veðrið yndislegt, sagði aðstoðarmaður leiðtogans. Auðvitað þarf ég regnhlíf, svaraði Ulbricht höstugur, það rignir í Moskvu.
Háð og pólitískar skilgreiningar Óháð landamærum hefur satíra verið notuð við skilgreiningar á mismunandi hugmyndafræði. Sósíalismi: Þú átt tvær kýr. Ríkið tekur aðra þeirra og gefur nágranna þínum. Kommúnismi: Þú átt tvær kýr. Þú gefur báðar til ríkisins sem lætur þig fá dálítið af mjólk í staðinn. Fasismi: Þú átt tvær kýr. Þú gefur báðar til ríkisins sem selur þér síðan mjólk. Kapítalismi: Þú átt tvær kýr. Þú selur aðra en kaupir naut. Þjóðernissósíalismi (nasismi): Þú átt tvær kýr. Ríkið tekur báðar og leiðir þig fyrir aftökusveit. Þessar skilgreiningar eru frá stríðsárunum og eru líklega ættaðar frá Bandaríkjunum.
Síðar bættist við sérstök skilgreining á Rússlandi: Þú átt tvær kýr. Þú færð þér vodka og telur aftur!
Kapítalisti, kommúnisti og sósíalisti ákveða að hittast á kaffihúsi til að fara yfir þjóðmálin. Þeir tveir fyrstnefndu mæta á réttum tíma en sósíalistinn kemur klukkutíma of seint. Fyrirgefið mér félagar, hversu seint ég mæti, segir sósíalistinn móður. Ég þurfi að bíða í biðröð eftir pylsum. Hvað er biðröð? spyr kapítalistinn undrandi. Hvað er pylsa? spyr kommúnistinn.
Svo er það gamla konan sem sagðist ekki hafa áttað sig á því hversu kalt væri í veðri fyrr en hún sá sósíalista með hendur í eigin vösum. Skóladrengur skrifaði eftirfarandi í vikulegri ritgerð: Kötturinn minn eignaðist sjö kettlinga. Þeir eru allir kommúnistar. Viku síðar skrifaði sá stutti í nýrri ritgerð: Allir kettlingarnir eru orðnir kapítalistar. Þegar kennarinn las þessa staðhæfingu kallaði hann á drenginn og vildi fá að vita hvers vegna allt hefði breyst svo snögglega: Í síðustu viku sagðir þú að allir kettlingarnir væru kommúnistar, en í þessari viku eru þeir allt í einu orðnir kapítalistar? Drengurinn kinkaði kolli: Það er rétt. Þeir opnuðu augun í þessari viku.
Draumaríkin
Um 1950, þegar flest lönd heimsins voru að jafna sig eftir hrylling seinni heimsstyrjaldarinnar, var Venesúela meðal ríkustu landanna. Landsframleiðsla á mann var sú fjórða mesta í heiminum. Árið 1982 var Venesúela enn auðugasta land Suður-Ameríku. Eftir að sósíalistar komust til valda 1998 hefur hallað undan fæti og draumaríkið komið að hruni. Gamall maður kemur inn í matvörubúð í Caracas, höfuðborg Venesúela. Eftir að hafa beðið þolinmóður í biðröð töluverða stund komst hann að búðarborðinu þar sem kaupmaðurinn stóð. Ég þarf eina flösku af matarolíu, eina fernu af mjólk og kaffipakka, segir gamli maðurinn. Kaupmaðurinn hristir dapur höfuðið og segir afsakandi að því miður sé ekkert til af því sem beðið er um. Gamli maðurinn snýr vonsvikinn við og fer út úr búðinni. Matarolía, mjólk, kaffi, segir næsti viðskipavinurinn hneykslaður. Sá gamli er greinilega ruglaður. Kaupmaðurinn horfir hugsi á þann hneykslaða en segir síðan: Já, kannski, en mikið hefur hann gott minni.
Englendingur og Frakki eru á listasafni og standa fyrir framan málverk af Adam og Evu með epli í aldingarðinum. Sá enski hefur orð á því að Adam deili eplinu með Evu líkt og sé háttur enskra. Frakkinn bendir á hversu óþvinguð þau eru í nekt sinni líkt og þau séu frönsk. Flóttamaður frá Venesúela heyrir tal félaganna og segir: Fyrirgefið að ég skuli trufla ykkur, caballeros, en Adam og Eva eru greinilega bæði frá mínu ástkæra föðurlandi. Þau eru án klæða, hafa lítið sem ekkert að borða og þeim er talin trú um að þau séu í Paradís.
Leiðtogi annars draumaríkis vestrænna sósíalista, Fídel Kastró, fór beint að Gullna hliðinu eftir dauðann og smeygði sér inn. Lykla-Pétur var hins vegar á vaktinni og henti honum út. Kastró fór þá til helvítis þar sem skrattinn tók honum opnum örmum. Þegar kommúnistaleiðtoginn hafði orð á því að hann hefði gleymt farangrinum í himnaríki sagðist skrattinn redda því. Tveir púkar myndu ná í farangurinn. Púkarnir leggja strax af stað en þegar þeir koma að Gullna hliðinu er það harðlæst. Þeir ákveða því að klifra yfir hliðið. Tveir englar horfa á púkana komast yfir hliðið og annar þeirra segir: Ja hérna, Kastró er ekki búinn að vera fimm mínútur í helvíti og við erum þegar byrjaðir að fá flóttamenn.
Hvort finnst manni skemmtilegra að lesa?
Kemur hinn óbærilegi léttleiki tilverunnar eitthvað inn í hegðun manns í kjörklefanum? Já, ég held það. Helga Vala er sjaldan skemmtileg finnst mér en Óli Björn stundum,Þorsteinn Pálsson, Gunnar Smári eða Inga Sæland eiginlega aldrei.
Það virkar áreiðanlega eitthvað í pólitík.
20.7.2021 | 13:46
Fagnaðartíðindi
sem fór ekki mikið fyrir í fréttum:
"AUSTURLAND
Vinna að hönnun Fjarðarheiðarganga, bæði jarðganga og aðkomuvega, er á áætlun og miðað er við að henni verði lokið vorið 2022. Þetta kemur fram í tilkynningu frá Vegagerðinni.
Þar segir að áætlað sé að verkið verði boðið út síðsumars 2022 og að undirritun við verktaka gæti farið fram snemma árs 2023.
Gangagröftur gæti þá hafist um haustið 2023. Göngin verða yfir þrettán kílómetrar að lengd og mun framkvæmdin taka langan tíma, en áætlað er að verkinu verði að fullu lokið 2034.
Áætlaður heildarkostnaður við gerð Fjarðarheiðaganga mun nema um 35 milljörðum króna. â– "
Margt mætti fara hægar en þetta þjóðþrifaverk sem mun gerbreyta allri aðstöðu á Austjörðum. Það ætti að vera löngu byrjað eða búið, slíkur farartálmi sem þessi Fjarðarheiði er búin að vera.
Mér finnst að það ætti að bjóða fjármögnunina út í einkaframkvæmd, það hlyti að finnast grundvöllur fyrir slíku þegar hagnaðurinn af göngunum er reiknaður.
Af hverju þessi snigilsferð? Drífum í þessum fagnaðartíðindum strax.
20.7.2021 | 10:43
Þörf hugvekja
kemur frá Einari S. Hálfdánarsyni í Morgunblaðinu í dag. Þar vekur hann athygli á þeirri hættu sem stafar af fyrirhyggjuleysi þeirra sem vilja hafa og hafa landamæri Íslands galopin fyrir hvaða hlaupastrákum sem eru.
Það þarf ekki lengi að skyggnast um á götum til að sjá árangurinn af þessari stefnu eða stefnuleysi.Hvarvetna fjölgar plastpokafólki sem er greinilega ekki upprunnið hérlendis.Þetta fólk gerir stór innkaup í Bónus og greiðir af digrum rúllum af íslenskum bánkuseðlum hvaðan sem þær nú koma.
Sema Erla Serdar er framarlega í hópi þeirra sem gelta hátt hvenær sem einhver vill andæfa opnum landamærum og flytja réttlaust fólk aftur til síns heima í stað þess að leggjast á okkar viðurkenndu takmörkuðu velferð.
Einar skrifar:
"Samfylking og Píratar krefjast opinna landamæra. Mannvonskan sem hefur viðgengist gagnvart umsækjendum um alþjóðlega vernd undanfarin ár sýnir að núverandi stjórnarflokkum er ekki treystandi til að leiða það verkefni. Mannvonskan sem þingmannsefnið vísar til er sú að fara að alþjóðlegum lögum og reglum.
Í huga þingmannsefnis Samfylkingar eru fullorðnir karlmenn á besta aldri þeir sem Ísland á að veita fjármunum til sem það hefur til ráðstöfunar. Ekki til barna og kvenna í nauðum sem mesta þörf hafa fyrir þróunaraðstoð. Hver er réttlætiskennd þessa unga þingmannsefnis? Sem betur fer hafa jafnaðarmenn í Evrópu séð ljósið; alls staðar nema á Íslandi.
Sema Erla Serdar er enda helsti leiðtogi Samfylkingarinnar í málefnum svokallaðra hælisleitenda. Hún nýtur aðstoðar fjölmiðla sem hika ekki við að sýna myndir sem virðast sýna fjölda manns þar sem fáeinar hræður eru samankomnar til að mótmæla. Hvað segja siðareglur um slíkt?
Engir lýðræðislega sinnaðir flokkar í Evrópu aðhyllast lengur það sem jafnaðarmaðurinn og forsætisráðherra Svíþjóðar viðurkenndi sem barnalega stefnu. Nema Logi og félagar. Í gamla daga voru fræðslufundir fastir liðir hjá vinstrinu. Væri það ekki ráð?
Hættan er fyrir hendi
Kjósendur virðast átta sig á að stefna Samfylkingar er ekki gæfuleg eftir að sósíaldemókrötum var þar eftirminnilega úthýst. Erfiðara er að átta sig á Pírötum. Hver er stefnan? Í borginni er stefna Pírata sú ein að vera við völd og hatast við Sjálfstæðisflokkinn (sbr. málflutning Dóru Bjartar, hún á nefnilega ógert að lesa sínar siðareglur). Við sem komum að málum hjá Reykjavíkurborg þekkjum hættuna. Þegar braggaskýrslan kom út, sem orðið hefði banabiti hvers einasta annars stjórnvalds, þá komu RÚV, Stöð 2, Fbl. og Viðreisn meirihlutanum í skjól. Hættan er sú að Samfylking Semu Erlu muni fá sams konar skjól til að galopna landamærin fyrir þeim sem síst þurfa.
Borgaraleg og frjálslynd öfl
Raunverulegt athvarf borgaralegra og frjálslyndra afla er aðeins í Sjálfstæðisflokknum. Auðvitað er Sjálfstæðisflokkurinn ekki einn. Innan flestra annarra flokka er sannarlega öflugt og sanngjarnt fólk. En þannig er það nú einu sinni að aðeins sterkur Sjálfstæðisflokkur getur veitt Samfylkingu og Pírötum öflugt viðnám. Borgarstjórnin í Reykjavík segir allt sem segja þarf.
Flokkar sem byggja allt sitt á röngum hagtölum um viðskipti við ESB og blekkingum um hag Íslands af evru þarfnast þess að verða upplýstir. Þá mun allt það góða fólk sem þangað var blekkt átta sig. Hinir sem voru í hefndarleiðangri eða unnu sér þar vegtyllur verða eftir.
Já, sem betur fer. Viðreisn þarf að gera hreint fyrir sínum dyrum. "
Það er tilgangslaust að kalla eftir ábyrgri afstöðu hjá þessum flokki sem kallar sig Viðreisn sem er ekkert nema flokkur sem ákallar afsal fullveldis landsins sem afrit af Samfylkingunni. En þessir flokkar eru bara eins máls flokkar um þá félegu niðurstöðu að gefast upp fyrir hönd þjóðarinnar að standa á eigin fótum.
Vilja ganga ESB á hönd og taka upp EVRU.Ganga í bandalag ríkja sem hafa allt annan hagfasa en Ísland sem flestum ætti að hafa skilist af sögu síðustu ára.
Það er ömurlegt að lesa niðurlag á grein eftir einhvern Geir Finsson sem er framámaður í Viðreisn sem endar svo greinarstúf í málgagni ESB á Íslandi, Fréttablaðinu,:
"Einn flokkur hefur mælst hæstur allra í kosningavitum þegar kemur að frjálslyndi og auk þess talað fyrir margvíslegum frelsismálum á yfirstandandi kjörtímabili. Sá flokkur er Viðreisn.
Miðað við skoðanakannanir skiptir hvert einasta atkvæði máli upp á það hvort Viðreisn takist að mynda meirihluta um frjálslyndi, framfarir og mannúð án forræðishyggju frekar en áframhaldandi stöðnun.
Í haust getur þú haft áhrif á það með atkvæði þínu"
Að kenna flokk sem hefur aðeins þá einu stefnu að ganga í tollabandalag með 19 Evruríkjum og hernaðarbandalag þeirra í væntanlegum Evrópuher, þar sem Íslendingar yrðu herskyldir með þeim, við frjálslyndi, er þvílíkt öfugmæli að það hálfa væri nóg.
Íslendingar eiga allt undir verslunarfrelsi við heiminn sem telur ein hundrað önnur ríki en þetta klíkusamfélag Frakka og Þjóðverja. ESB hefur svikið EES samninginn með því að viðhalda tollum á okkar varning en við æmtum ekki né skræmtum.Draugsrödd Þorsteins Pálssonar um inngönguna í ESB á hverjum fimmtudegi segir allt sem þarf um forneskju málstaðarins og skort á þjóðlegum metnaði.
Viðreisn? Samfylking? Sami grautur í sömu skál.
Að gera því skóna að Viðreisn sé ávísun á frjálslyndi er í raun öfugmæli ef ekki bara léleg skrítla.
Það er þörf hugvekja hjá Einari S. Hálfdánarsyni að vara við óhöppum sem af þessum flokki Viðreisn og innflytjendaafritinu Samfylkingunni getur stafað.
19.7.2021 | 15:00
Hver stjórnar lendingum?
og fjölda farþegaflugvéla á Keflavík?
Megum við ekki takmarka fjölda þeirra við getu okkar til sóttvarna?
Ráðum við ekki daglegum fjölda lendinga slíkra véla?
16.7.2021 | 13:25
Óhugnanleg framtíð
ef kjósendur ætla að senda 9 misvitlausa flokka á Alþingi í haust.
Guð hjálpi þjóðinni ef Gunnar Smári og ámóta kónar komast til áhrifa í stjórnmálum.
Það er óhugnanleg framtíðarsýn.
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (21.11.): 4
- Sl. sólarhring: 4
- Sl. viku: 42
- Frá upphafi: 3419710
Annað
- Innlit í dag: 3
- Innlit sl. viku: 35
- Gestir í dag: 3
- IP-tölur í dag: 3
Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar
Eldri færslur
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021
- Febrúar 2021
- Janúar 2021
- Desember 2020
- Nóvember 2020
- Október 2020
- September 2020
- Ágúst 2020
- Júlí 2020
- Júní 2020
- Maí 2020
- Apríl 2020
- Mars 2020
- Febrúar 2020
- Janúar 2020
- Desember 2019
- Nóvember 2019
- Október 2019
- September 2019
- Ágúst 2019
- Júlí 2019
- Júní 2019
- Maí 2019
- Apríl 2019
- Mars 2019
- Febrúar 2019
- Janúar 2019
- Desember 2018
- Nóvember 2018
- Október 2018
- September 2018
- Ágúst 2018
- Júlí 2018
- Júní 2018
- Maí 2018
- Apríl 2018
- Mars 2018
- Febrúar 2018
- Janúar 2018
- Desember 2017
- Nóvember 2017
- Október 2017
- September 2017
- Ágúst 2017
- Júlí 2017
- Júní 2017
- Maí 2017
- Apríl 2017
- Mars 2017
- Febrúar 2017
- Janúar 2017
- Desember 2016
- Nóvember 2016
- Október 2016
- September 2016
- Ágúst 2016
- Júlí 2016
- Júní 2016
- Maí 2016
- Apríl 2016
- Mars 2016
- Febrúar 2016
- Janúar 2016
- Desember 2015
- Nóvember 2015
- Október 2015
- September 2015
- Ágúst 2015
- Júlí 2015
- Júní 2015
- Maí 2015
- Apríl 2015
- Mars 2015
- Febrúar 2015
- Janúar 2015
- Desember 2014
- Nóvember 2014
- Október 2014
- September 2014
- Ágúst 2014
- Júlí 2014
- Júní 2014
- Maí 2014
- Apríl 2014
- Mars 2014
- Febrúar 2014
- Janúar 2014
- Desember 2013
- Nóvember 2013
- Október 2013
- September 2013
- Ágúst 2013
- Júlí 2013
- Júní 2013
- Maí 2013
- Apríl 2013
- Mars 2013
- Febrúar 2013
- Janúar 2013
- Desember 2012
- Nóvember 2012
- Október 2012
- September 2012
- Ágúst 2012
- Júlí 2012
- Júní 2012
- Maí 2012
- Apríl 2012
- Mars 2012
- Febrúar 2012
- Janúar 2012
- Desember 2011
- Nóvember 2011
- Október 2011
- September 2011
- Ágúst 2011
- Júlí 2011
- Júní 2011
- Maí 2011
- Apríl 2011
- Mars 2011
- Febrúar 2011
- Janúar 2011
- Desember 2010
- Nóvember 2010
- Október 2010
- September 2010
- Ágúst 2010
- Júlí 2010
- Júní 2010
- Maí 2010
- Apríl 2010
- Mars 2010
- Febrúar 2010
- Janúar 2010
- Desember 2009
- Nóvember 2009
- Október 2009
- September 2009
- Ágúst 2009
- Júlí 2009
- Júní 2009
- Maí 2009
- Apríl 2009
- Mars 2009
- Febrúar 2009
- Janúar 2009
- Desember 2008
- Nóvember 2008
- Október 2008
- September 2008
- Ágúst 2008
- Júlí 2008
- Júní 2008
- Maí 2008
- Apríl 2008
- Mars 2008
- Febrúar 2008
- Janúar 2008
- Desember 2007
- Nóvember 2007
- Október 2007
- September 2007
- Ágúst 2007
- Júlí 2007
- Júní 2007
- Maí 2007
- Apríl 2007
Bloggvinir
- ghe13
- sigurjonth
- andrigeir
- annabjorghjartardottir
- ansigu
- agbjarn
- armannkr
- asdisol
- baldher
- h2o
- bjarnihardar
- dullur
- bjarnimax
- zippo
- westurfari
- gattin
- bryndisharalds
- davpal
- eggman
- greindur
- bjartsynisflokkurinn
- elfarlogi
- eeelle
- sunna2
- ea
- fuf
- fhg
- vidhorf
- gerdurpalma112
- gilsneggerz
- gudni-is
- lucas
- zumann
- gp
- gun
- topplistinn
- tilveran-i-esb
- skulablogg
- gustafskulason
- gustaf
- heimssyn
- diva73
- helgi-sigmunds
- hjaltisig
- minos
- hordurhalldorsson
- astromix
- fun
- jennystefania
- johanneliasson
- johannvegas
- jonatlikristjansson
- fiski
- jonl
- jonmagnusson
- jonlindal
- bassinn
- jonvalurjensson
- jvj
- thjodarskutan
- juliusbearsson
- katagunn
- kje
- ksh
- kristinn-karl
- kristinnp
- kristjan9
- loftslag
- altice
- ludvikjuliusson
- maggij
- magnusthor
- mathieu
- nielsfinsen
- omarbjarki
- huldumenn
- svarthamar
- pallvil
- peturmikli
- valdimarg
- ragnarb
- samstada-thjodar
- fullveldi
- siggus10
- sisi
- siggisig
- ziggi
- siggith
- stjornlagathing
- pandora
- spurs
- kleppari
- saethorhelgi
- tibsen
- ubk
- valdimarjohannesson
- skolli
- valurstef
- vilhjalmurarnason
- vey
- postdoc
- thjodarheidur
- icerock
- steinig
- thorsteinnhelgi
- icekeiko