Munum við loka

milli landsvæða svipað og í spænsku veikinni þegar Kórónaveiran berst hingað?

Verður það gerlegt talið og gengur slíkt upp? Hvaða áætlanir skyldu vera í undirbúningi hérlendis?

Kórónaveiran verður varla stöðvuð héðan af.Það er spurning hvort eitthvað mótefni finnst í tæka tíð.

Getum við lokað landssvæðum á Íslandi? 

Framaf brúninni

gæti verið fyrirsögnin á Staksteinum Morgunblaðsins í dag.

Þar segir:

"Í fréttaskýringu í Morgunblaðinu í gær var sagt frá þróun launa hér og erlendis á nýliðnum árum.

Fram kom að laun á almennum markaði hækkuðu um 41% frá janúar 2015 til október í fyrra. Þessi gríðarlega launahækkun verður á sama tíma og vísitala neysluverðs hækkar um tæp 13%, sem sýnir hve mjög kaupmáttur hefur aukist á skömmum tíma.

Ekki er síður áhugavert að sjá að í ríkjum ESB hækkuðu laun um 2,7% frá 2015 til 2018 í evrum talið, en hér var hækkunin á sama mælikvarða 38,7%.

En þó að þetta sé ánægjulegt er augljóst er að þessi þróun getur ekki haldið áfram hér á landi á sama hraða. Fjöldi fyrirtækja stendur ekki lengur undir þeim miklu hækkunum sem samið hefur verið um og eins og Yngvi Harðarson hagfræðingur bendir á í fyrrnefndri fréttaskýringu er þessi þróun ósjálfbær til lengri tíma og kallar á leiðréttingu.

Hann nefnir tvo möguleika; gengislækkun eða aukna framleiðni, sem geti verið ný framleiðslutækni og/eða fækkun starfsfólks. Gengislækkun sé ólíkleg og einnig er ólíklegt að framleiðslutækni breytist það hratt að hún standi undir áframhaldandi launahækkunum á óbreyttum hraða. 

Þá stendur aðeins eftir fækkun starfa. Það er sá kostur sem verkalýðshreyfingin ætti að vilja forðast, en svo virðist sem sumir forystumenn hennar séu ekki endilega á þeim buxunum. "

Það er við þessar aðstæður sem Sósíalistaflokkur fjögurrablaðaSmára og Sólveig Anna vilja sprengja upp Lífskjarasamningana með verkföllum. Þau vilja ýta Íslandi fram af brúninni sem áfanga á leiðinni til sæluríkisins.

Fallbyssur til forvarna?

á Flateyri gegn snjóflóðum?

Er hægt að koma snjóflóði af stað með fallbyssuskoti og sprengikúlu? Létta á þrýstingi í Skollagróf með því að reyna áhrif sprengingar? Fleiri minni snjóflóð en eitt stórt?

Kannski má nota fallbyssu til forvarna?

"Á hverju ætlum við að lifa“

 sagði formaður Samtaka iðnaðarins á fundi fyrir nokkru. Tilefni þess var spurningin um hvert við erum að stefna í ríkisfjármálum og starfsumhverfi fyrirtækja. Það er með ólíkindum að upplifa á samdráttartímum að störfum hjá hinu opinbera er að fjölga verulega á meðan fyrirtæki eru draga saman seglin til þess að mæta háum álögum og kjarasamningum.

Flestir vita að raunveruleg verðmætasköpun getur bara átt sér stað hjá fyrirtækjum með auknum útflutningi, iðnaði og þjónustu. Stefnan sem hefur verið tekin undanfarin ár hjá ýmsum ráðuneytum ber því ekki vitni.

Hjá heilbrigðisráðuneyti eru skilaboðin skýr. Hið opinbera á að reka meira og minna alla þjónustu við sjúklinga. Einkaframtakinu er markvisst hafnað. Það er skortur á heilbrigðisstarfsfólki en skilaboðin til þeirra sem treysta sér í slíkt nám eru að það verði bara einn vinnustaður í boði að námi loknu, Landspítalinn, eða flytja til útlanda.

Sjúklingar eru fluttir utan í aðgerðir þrátt fyrir að kostnaður og umstang við slíkt sé mun meiri heldur en ef slíku væri úthlutað til einkarekinnar læknisþjónustu hér á landi. Fjármunum er hreinlega sóað og störfum og tækifærum innanlands fækkar með þessari stefnu.

Umhverfisráðherra leggur til hálendisþjóðgarð þvert á vilja sveitafélaga sem óttast um skipulagsvald sitt og aðgengi. Garðurinn á að fjölga opinberum störfum enn frekar og reksturinn á slíkum hálendisgarði er algerlega óræddur en mun líklega kosta milljarða. Ofan í þetta kemur fátt annað frá þessu ráðuneyti en auknir skattar, í skjóli umhverfisverndar, sem draga enn frekar úr mætti atvinnulífsins og auka samhliða álögur á fjölskyldur.

Gagnrýni á skiptingu ráðuneyta í þessari ríkisstjórn hefur verið á þann veg að hver flokkur rekur sitt ráðuneyti í nokkrum friði frá stefnu hinna flokkanna.

Sjálfstæðisflokkurinn er með dómsmálaráðuneytið sem líklega er einn snúnasti málaflokkurinn og hefur verið rekið skörulega af tveimur konum sem hafa tekið að sér mál sem fáir treysta sér í. Niðurstaða eins slíks máls ætti að vekja þingmenn úr dvala um að ræða réttindi og skyldur opinberra starfsmanna. Dýrir starfslokasamningar sem fáir geta tekið undir að séu réttlætanlegir ættu að verða til þess að fyrrgreind lög verði endurskoðuð með það að markmiði að hægt sé að víkja fólki úr starfi líkt og gerist hjá einkafyrirtækjum.

Sjávarútvegsráðuneytið er sagt reka stefnu stórútgerða en ég er nokkuð viss um að ef hinn almenni sjálfstæðismaður væri spurður myndi hann vilja sjá skref í þá átt að fjölga tækifærum nýrra og smærri útgerða með endurskoðun á kvótakerfinu.

Ég vil hvetja alla til þess að íhuga vel orð formanns samtaka iðnaðarins hér í upphafi.

Á hverju ætlum við að lifa?

Jafnvægi verður að ríkja á milli starfa í einkageiranum og hjá hinu opinbera. Til þess að slíkt sé mögulegt verður að huga að rekstri og verðmætasköpun fyrirtækja og þeim gert gerlegt að starfa í öruggu umhverfi þar sem sköttum og álögum er haldið í lágmarki svo hægt sé að halda fólki í starfi frekar en að segja því upp í samdrætti.

Menntun verður að taka mið af þörfum atvinnulífsins og verður menntakerfið að taka tillögur þess efnis mjög alvarlega. Allir virðast vera sammála um að gera verði iðn- og verknámi hærra undir höfði, samt sem áður vilja of fáir grunnskólanemendur velja þá leið að loknu námi.

Brottfall nemenda úr framhaldsskólanámi er vísbending um að gera þurfi betur. Það er vitað að fjármunir skapast ekki í skúffum embættismanna og ákvarðanir teknar gegn frjálsu atvinnulífi verða ekki til þess að auknir fjármunir geti verið veittir í þágu velferðar og innviða. Kakan einfaldlega minnkar og báknið stækkar eins og staðan er í dag. Á hverju ætlum við að lifa?

Á hverju ætlum við að lifa?"

Þessi grein er eftir dóttur mína Karen Elísabetu og birtist í Morgunblaðinu í dag.

Hún Karen fæddist inní Sjálfstæðisflokkinn og byrjaði að sækja þar fundi með móður sinni þegar hún byrjaði að ganga og hefur ekki hætt í flokknum síðan. Hún gekk á Ísaksskóla eins og faðir hennar og er því Cand-Ís eins og hann og Mannsi í Pfaff og svo er hún með hákólapróf í sálfræði og mannauðsstjórnun.

Á seinasta fjórðungi síðustu aldar voru ekki leikskólar fyrir hvern sem var og konu minni var sagt eitt sinn þar að passa krakkann sinn barasta sjálf.Ég hef oft hugleitt af hverju tillaga Davíðs um að greiða mæðrum fyrir að vera heima með börnum sínum hafi ekki fengið frekari umfjöllun. Flestir viðurkenna að mæður ali betur upp börnin sín en stofnanir og leikskólagjöld foreldra eru bara brot af kostnaðinum við þá. Og samkvæmt Degi B. er vistin álag á börnin og ber að minnka og samkvæmt Sólveigu Önnu  er starfið vanþakkaður þrældómur. Af hverju ekki að leita fleiri leiða?

En svona í framhaldi þurfum við ekki að fara að hugleiða á hverju við ætlum að lifa á þessu landi fleiru en opinberum störfum sem fjölgar meðan öðrum fækkar?

 

Skammsýnin

hefnir sín í sambandi við Sorpumálin í Álfsnesi. 

Þar var tjaldað til einnar nætur með að byggja risavaxna moltu og jarðgerðarstöð sem aðeins þarf að urða 5 % af framleiðslu sinni. Urðun sorps á að verða úr sögunni efir áratug eða svo.

Upp úr þessari stöð stíga mekkir af brenndu methani sem geta knúið þúsundir af bílum. Reykjavík kaupir rafmagnsstrætóa meðan  á þessu stendur.

Ef byggð hefði verið sorpbrennslustöð í Á Álfsnesi, svipað og Kalka á Reykjanesi, þá væri staðan önnur.En við vorum víst svo flott að segja að við hefðum nóg af heitu vatni og rafmagni að við þyrftum ekki orku úr sorpinu og svo væri þetta dýrara í byrjun.

Hvað líður framtíðinni með sorpmál höfuðborgarsvæðisins og fleiri byggða? Hversu lengi ætlum við að horfa framhjá því að brennsla er eina lausnin á sorpmálum til framtíðar?  Og það á stórum mælikvarða.

Amager-Bakke stöðin er fyrirmynd sem við getum nánast tekið afrit af.

Sorpvandamálið fer ekki af sjálfu sér með skammsýni eða með deilum um það hverjum eða hvaða flokki sé um að kenna.

100 sekúndur til miðnættis

á dómsdagsklukkunni. Klukkan 12 tortímir mannkynið sér í kjarnorkustyrjöld skv. NPR.

"Never since the clock's 1947 Cold War debut has it come so close to the putative doomsday annihilation represented by the 12 a.m. hour.

"The Doomsday Clock is a globally recognized indicator of the vulnerability of our existence," said former Irish President Mary Robinson at the annual clock-unveiling ceremony. "It's a striking metaphor for the precarious state of the world, but most frighteningly, it's a metaphor backed by rigorous scientific scrutiny."

With 13 Nobel laureates on its board and founded by scientists who worked on the atomic bomb-building Manhattan Project during World War II, the University of Chicago-based Bulletin of the Atomic Scientists has used its Doomsday Clock to register existential threat levels and raise awareness of them."

Það segir sig sjálft með trúarvitleysinga við völd í Íran sem eiga þan draum æðastan að henda atómbombu á Ísrael og helst Bandaríkinlíka ef þeir geta, að ástandið er alvarlegt.

Kannski eru bara 100 sekúndur eftir á dómsdagskukkunni?

Kjarni ágreinings

hægri og vinstri manna í landinu má segja að kristallistað nokkru leyti í niðurlagi greinar Björns Bjarnasonar i Morgunblaðinu í dag.

Þar segir:

"Hér er þó ekki rætt um eitthvað sem kann að gerast heldur gerist hér og nú. Hvað sem líður deilum um loftslagsbreytingar og ágreiningi um ástæðurnar fyrir þeim er unnið að umskiptum frá jarðefnaeldsneyti til endurnýjanlegra orkugjafa.Í Danmörku framleiða menn raforku með vindafli og treysta á vatnsföll Noregs sem varaafl. Sæstrengurinn milli landanna er lífæð endurnýjanlegra orkugjafa en ekki ógn við fullveldi þjóðanna.

Skömmu fyrir jól áréttaði Guðni Jóhannesson orkumálastjóri nauðsyn þess að hér fengju menn tækifæri til að takast á við verðug verkefni í þágu endurnýjanlegrar orku.

Ekki mætti í nafni náttúruverndar „reisa margfaldar gaddavírsgirðingar í kringum framtíðarkosti okkar til virkjunar jarðhita og vatnsfalla og koma jafnvel í veg fyrir áframhaldandi rannsóknir á auðlindunum“.

Verkefnaskortur innanlands blasti við okkar helstu rannsóknastofnunum og fyrirtækjum.

Þekking og reynsla brotnaði niður í sundurlausan eyjarekstur og frumkvæði Íslendinga og orðspor á alþjóðavettvangi fjaraði út.

Í þessum orðum felst í senn ásökun og áskorun. Sérkennilegt er að þeir sem helst tala gegn hlýnun jarðar og fyrir gagnaðgerðum skuli hafna að endurnýjanlegir orkugjafar nýtist til fulls hér á landi. Að nýta ekki endurnýjanlega orku hér í þágu stóriðju dregur ekki úr þörf fyrir stóriðju heldur ýtir undir að hún nýti mengandi orkugjafa.

Vilji menn skynsamlega lausn verður að greina þverstæðurnar, ekki sveiflast öfganna á milli heldur finna meðalhófið í þessu efni sem öðrum. "

Er ekki sannleikur fólgin í þessu? Friðunarstefna umhverfisráðherra og VG fellur ekki saman við það að þessi öfl krefjast stöðugt bættra lífskjara.

Efling og Sósíalistaflokkurinn hamast gegn orkuvinnslu og auknum umsvifum en vilja sprengja upp lífskjarasamningana sem byggðust á útreikningum efnahagslegra möguleika? Menn af þessum vinstra væng vilja ekki fleiri heldur vilja frekar loka álverum á Íslandi og hamast á sama tíma gegn útblæstri CO2 sem þá flytjast aðeins til á jörðinni. 

Er ekki snertipunktarnir þeir að við viljum betra líf með meiru að bíta og brenna en viljum fara vel með umhverfið? Meira af þessu kallar hinsvegar á meira af hinu? 

Núningurinn kallast stjórnmál og eru kjarni ágreiningsins.

Blóðþegi án atkvæðis?

Samtökin 78 virðast heltekin af því að mannkynið verði að fá þerra blóð í blóðbanka sina án spurninga.Þeir eigi einhvern rétt til að vera ekki álitnir meiri áhættuhópur en aðrir. Nóg sé að þeir´segist  hafa verið skírlífir í einhvern tíma?

Ég lenti á spítala með kransæðastíflu í Florídu á síðasta ári. Læknarnir þar sáu strax að ég væri blóðlaus og spurðu út i það. Ráðlögðu mér að fá blóðgjöf. Ég, töffgrobbinn íslenskur brandarakall svaraði því að ég vildi ekki taka sjéns á að fá blóð úr demokrata því Trump væri minn maður. He- he, icelandic funny man....Not funny uh?

Ég var búinn að gleyma því að maður segir ekki svona brandara í Ameríku. Þeirra húmor er ansi langt frá þeim íslenzka. 

Fyrir bragðið var ekki minnst á blóðleysi meira. Fyrir bragðið lenti ég á gjörgæslunni heima skömmu síðar með  blæðandi magasár og 40 % blóð.  Í sömu sveit og Gullna Hliðið skilst mér og leið bara fjandi vel liggjandi ósjálfbjarga. Með stálhraust Floríduhjarta.  Íslenskir læknar heyra sem betur fer ekki aulabrandara þegar mannslíf liggja við og ég varð auðvitað einn kjaftur aftur eftir 12 einingar í rauðum pokum og 5 speglanir og brennslur í röð. En kannski varð ég líka eitthvað kurteisari eftir reynsluna.

Á Florídu kostaði dagurinn á spítalanum 3 millur. Á Lansanum hef ég bara verið rukkaður um smáaura.Og ekki fannst mér okkar apparat gefa hinum ameríska neitt eftir nema síður væri. Ég var 3 vikur inni hér.

Margir sem kunna margföldunartöfluna munu þeirrar skoðunar að um tómt tjón Íslands sé að ræða miðað við aldur og fyrri störf. En það er of seint að tryggja eftirá.  Skeð er skeð.Í fornöld fóru menn gjarnan í mannjöfnuð  þegar þeir voru orðnir hæfilega fullir.Og enduðu þá stundum ósáttari en þeir byrjuðu.

En stjórnmálaskoðanir blóðgjafa eru ekki sama og áhættuhætta af sjúkdómum. Þær eru ekki sambærilegar og raunverulegt áhættumat. Og suma sjúkóma er ekki svo gott að greina í blóði hefur maður heyrt.

Átt  þú að hafa eitthvað um það að segja hvaða lyf þú tekur? Átt þú  sem blóðþegi að hafa rödd í því hvaða áhættu þú ert reiðubúinn að taka?  Eða á einhver félagsskapur úti í bæ að ráða því fyrir þig vegna einhverra eineltismála sem þú átt ekki aðild að?

Eiga foreldrar að ráða bólusetningum barna sinna? Er nýi vírusinn einkamál Kínverja? Bera frjálshyggjumenn ekki ábyrgð á því að valda næsta manni ekki tjóni með frelsi sínu? 

Á ekki ávallt að fara eftir því sem vísindin segja að þau viti og kunni? Á þér því að vera sama hvaðan blóðið kemur sem er í pokanum? Frá Indlandi eins og frá Íslandi? Úr þekktum áhættuhópi eða íslenskum Framsóknarmanni? 

Er kannski bara best að blóðþeginn sé sá eini án vitneskju eða atkvæðisréttar?

Grunnhugsjónir gleymast gjarnan

í málflutningi forystumanna Sjálfstæðisflokksins nú orðið. Flokkurinn talar orðið mest í prósentum.  Það er talað um ágæti EES, loftslagsmál, skatta-og varnarmál og samanburðarfræði er ofar öllu. 

Svo var samþykktur 3. orkupakkinn  og þingmenn neituðu að ræða við flokksmenn um grunngildi orkuvinnslu landsins. Það var úrskurðað QED að orkumál Íslands skulu vera á evrópskum samkeppnismarkaði.  Vi alene Vider sagði kóngur vor líka eitt sinn.Þeim virðist hinsvegar fyrirmunað að skilja að samband sé á milli fylgistapsins og hrokans sem þingmenn virðast margir  andsetnir af eftir langa stjórnarsetu flokksins.  

Mér hefur fundist það eftir að hafa lagt eyrun við málflutningi varformanns Sjálfstæðisflokksins míns gamla, Þórdísar Kolbrúnar Reykfjörð Gylfadóttur að hún velti stöðu sinni fyrir sér og hvað henni beri að hugleiða um grunnhugsjónir þess flokks sem hún fer nú fyrir.

Ekki hef ég orðið tiltakanlega var við að aðrir þingmenn flokksins eyði miklum tíma í slíkar vangaveltur. Því finnst mér Þórunn Kolbrún slá dálítið annan tón.  Mér er ekki örgrannt um að halda að hún skilji um hvað þessi flokkur var stofnaður utan um. Sem er eitthvað sem venjulegir þingmenn flokksins virðast mér ekki sérlega uppteknir af.

Ég var á fundi hjá hinum úreltu gamlingjum flokksins í Valhöll þar sem Þórdís Kolbrún flutti ræðu. Hún fór yfir venjubundin prósentumál flokksins ágætlega en kvaðst svo vilja ræða nokkur önnur mál líka svona aukalega áður en fyrirspurnir hæfust.

Og þá eiginlega byrjaði ræðan sem ég vildi heyra. Hún fór að tala um hugsýnir sínar og hugrenningar um Sjálfstæðisflokkinn og hvar hann væri staddur og hvar hún væri þá stödd líka hugsjónalega í tilverunni.

Það var þá sem ég sá að Styrmir Gunnarsson var í salnum og hlustaði eins og ég. Styrmir er mér fremri að koma hugsunum sínum í orð svo menn skilji og því tilfæri ég hér hvernig hann lýsir sinum áhrifum í dag:

"Á fundum í Valhöll hefur lítið verið fjallað um stöðu Sjálfstæðisflokksins í skoðanakönnunum, sem benda til þess, að flokkurinn hafi tapað um helmingi hefðbundins fylgis síns frá hruni og berjist nú við að halda sér í 20% fylgi.

Þess vegna var síðasti hluti ræðu Þórdísar Kolbrúnar Reykfjörð Gylfadóttur, varaformanns flokksins á fundi Samtaka eldri sjálfstæðismanna í Valhöll í hádeginu í gær eins og ferskur andblær. 

Þórdís Kolbrún lauk ræðu sinni með umfjöllun um fylgi flokksins eins og það mælist nú og hefur gert seinni árin, sem eitt og sér vakti athygli vegna þess hversu sjaldgæft það er, að um þann kalda veruleika sé rætt.

Hún benti á, að flokkum hefði fjölgað og fjölmiðlun hefði tekið miklum breytingum en hvoru tveggja taldi hún að einhverju leyti skýra þessa stöðu.

En það sem vakti mesta athygli voru þau orð hennar að Sjálfstæðisflokkurinn yrði að vera tilbúinn til að breyta til.

Hún hafði verið á ferð í Kaliforníu og kynnzt þar þeim miklu breytingum, sem eru að verða í veröld kvikmyndanna vegna tilkomu Netflix. Hin hefðbundnu kvikmyndafyrirtæki ættu ekki annan kost en að mæta þeirri samkeppni með breytingum.

Þá varð henni hugsað til "flokksins okkar" hér heima.

Og ljóst að ráðherrann hafði áttað sig á að það sama gæti átt við um stjórnmálaflokka við breyttar aðstæður.

"Við þurfum að vera manneskjulegri, þegar við tölum", sagði ráðherrann og bætti því við að þannig mundi Sjálfstæðisflokkurinn ná til fleiri kjósenda.

Og sagði svo: "Við getum ekki keyrt áfram" með sama hætti og verið hefur.

Það eru þessi viðhorf sem vekja vonir um breytta tíma í Valhöll."

Þessi orð Styrmis geta vakið einhverjar hugsanir hjá Sjálfstæðismönnum sem hefur farið fækkandi í langan tíma. Ég hef leitað skýringa með sjálfum mér og fundi þær helstar að forystumenn okkar hafi tapað sér í prósentum, samanburðarfræðum og blaðri um dægurmál en hætt að hugsa um forsendur flokksins. Þórdís Kolbrún hefur mér fundist lengi  skera sig úr hópi þeirra sem um þessar mundir lifa á Sjálfstæðisflokknum hvað það varðar að tapa ekki sambandinu við hugsjónagrunninn frá 1929. Gleyma ekki upprunanum og hvernig eigi að tengja hann við nútímann sem auðvitað er orðinn annar á nítíu árum. Gleyma ekki grunnhugsjónunum.

Ég tek því undir með Styrmi að þarna séu þær vonir vaktar að grunnhugsjónir gleymist ekki þrátt fyrir allt og allt.

 

Stytting leikskólans

var til að minnka álagið á börnin og svo líka þrautpínt starfsfólkið sem Gunnar Smári Egilsson og Sólveig Anna gera launakröfur fyrir langt út fyrir Lífskjarasamningana.

Þá vita menn það að leikskólavist barna í stað þess að vera heima hjá sér eins og Davíð Oddsson vildi borga mæðrum fyrir að annast, er áþján og auðvitað miklu óhollari en í gamla daga þegar mamma var heima og börnin höfðu engan lykil um hálsinn en fengu kynfræðslunni um hitt kynið, hommana og perrana  fullnægt í jafningjafræðslu á götunni.

Konráð Guðjónsson hjá Viðskiptaráði er svo ósvífinn að birta línurit sem segir þveröfugt við það sem allt þetta góða fólk Dagur og Sólveig Anna eru að halda fram.

Börnin eru styttra í leikskólanum en áður og álagið á starfsmennina hefur minnkað um tvo þriðju frá því sem áður var.

Allt fer á einn veg hjá meirihlutanum í Reykjavík, sé það Bragginn, Myglan í skólunum, viðhaldið í Breiðholti, leikskólarnir, niðurgreiðsla skulda eða lífið í Miðborginni. Allt virðist koma öðruvísi út en haldið er fram.

Alsniðugast er þó að sagt er að Eyþór Arnalds beri einn ábyrgð á því að Þórdís Lóa studdi Dag B. til Borgarstjóra en  ekki Eyþór. Fjölskylduerjur frá tíð Eyþórs í Árborg eru sagðar valda því að Þórdís Lóa kemur ekki nálægt Eyþóri með tíu feta stöng burtséð frá því hvað henni finnst samt um Dag B.og hans lið.

Líklega er eitthvað til í því að þeim mun betur gengur uppbygging í nágrannasveitarfélögum Reykjavíkur sem Dagur B. er lengur Borgarstjóri í Reykjavík.